Έχω την τύχη να διατηρώ, παρά την μεγάλη ηλικία μου, επαφή με νέους ανθρώπους και να συζητώ μαζί τους. Και το θεωρώ τύχη, διότι έτσι μπορώ να βλέπω καθαρότερα τις νοοτροπίες και τις συμπεριφορές που έχει καλλιεργήσει και καλλιεργεί η παιδευτική λειτουργία, τόσο αυτή του επίσημου εκπαιδευτικού συστήματος, όσο και αυτή που ασκείται από δυνάμεις που δρουν  στο  σύγχρονο κοινωνικοπολιτικό και πολιτιστικό περιβάλλον.

Και το σημαντικότερο, συζητώντας μαζί τους μπορώ  να εικάσω τις αρχές και τις αξίες που θα ισχύσουν στο μέλλον, καθώς και τις νέες κοινωνικές δυνάμεις που θα πρωταγωνιστήσουν στην αποδόμηση και την περαιτέρω υποβάθμισή της κοινωνικής και πολιτικής ζωής ή, αντίθετα, στην οικοδόμηση μιας- ποιοτικά- καλύτερης ζωής.

Τους νέους, όπως και τους ώριμους στην ηλικία, θα ήταν αυθαίρετο και άδικο να  τους υπαγάγουμε σε μια κατηγορία με ενιαία χαρακτηριστικά ως προς τον τρόπο σκέψης και  συμπεριφοράς.

Θα μπορούσαμε να τους εντάξουμε, γενικά, σε δυο- χονδρικά- κατηγορίες, οι οποίες, όμως, επιμερίζονται σε πολλές υποκατηγορίες: Α. σε αυτούς που αποδέχονται τις βασικές αρχές και τις αξίες του ισχύοντος κοινωνικοπολιτικού συστήματος, που τις τιμούν και εναρμονίζονται με αυτές και Β. σε  αυτούς που τις αγνοούν ή, μετά γνώσεως, τις απορρίπτουν.

Στην Α΄ κατηγορία συναντώνται οι νέοι της μείζονος προσπάθειας, προκειμένου να αξιοποιήσουν τις όποιες ευκαιρίες τους παρέχει το «σύστημα» και να αποκτήσουν, όσον το δυνατόν, περισσότερα προσόντα, που θα τους διασφαλίσουν την  μελλοντική επαγγελματική αποκατάστασή τους. Είναι, συνήθως, οι «σπασίκλες», κατά  την μαθητική διάλεκτο, οι «αριστεύοντες», στις εισαγωγικές εξετάσεις για τα Α.Ε.Ι., αυτοί που επιδιώκουν την πραγμάτωση υψηλών στόχων στην ζωή τους και  οι οποίοι, κατά κανόνα, θα αποτελέσουν, στο μέλλον, την οικονομικοκοινωνική και  πολιτική ελίτ. Οι νέοι που θα αποτελέσουν την μελλοντική ελίτ  προέρχονται από όλα τα  οικονομικά και κοινωνικά  στρώματα, από τα μεσαία και ανώτερα αλλά και τα κατώτερα, καθότι έχουμε πολλούς νέους από αγροτικές και εργατικές οικογένειες, οι οποίοι  αξιοποιώντας τις ευκαιρίες για την μόρφωσή τους- και, βεβαίως, και χάρις στην γενναία υποστήριξη και τον μόχθο των γονιών τους-  κατάφεραν να σπάσουν το φράγμα του οικονομικού και κοινωνικού περιορισμού τους και να αναδειχθούν ως σημαντικές προσωπικότητες, σε κάποιο τομέα της κοινωνικής  και πολιτικής ζωής. Οι νέοι που ανήκουν σ΄ αυτή την κατηγορία διαπνέονται από την ιδεολογία της δημιουργίας και της κοινωνικής προσφοράς. Είναι οι νέοι που επιδίδονται στην έρευνα, είναι οι δημιουργοί των ευρεσιτεχνιών, της καινοτομίας και των νεοφυών επιχειρήσεων (start-up).

Οι νέοι που κατατάσσονται στην Β΄ κατηγορία, σε κάποιο ποσοστό τους αγνοούν ή αδιαφορούν για τις αρχές και τις αξίες που διέπουν την δημοκρατικά οργανωμένη κοινωνία· και σε ένα άλλο, μικρότερο, ποσοστό τους, είναι σε αντίθεση με αυτές και επιδιώκουν την ανατροπή τους. Η στάση αυτή των νέων και αυριανών  πολιτών καταδείχνει την αποτυχία- σε ένα σημαντικό ποσοστό- της επίσημης Εκπαίδευσης να διαπλάσει- σύμφωνα με την συνταγματική επιταγή- ελεύθερους ανθρώπους, υπεύθυνους και δημοκρατικούς πολίτες.

Οι νέοι της παραπάνω κατηγορίας είναι ευάλωτοι από την παραπληροφόρηση που ασκούν τα social media (Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης) και, συνήθως, υιοθετούν άκριτα σενάρια συνωμοσίας και fake news, καθώς και  την κενού περιεχομένου συνθηματολογία των κομμάτων.

Κατά κανόνα, αγνοώντας, εντελώς, το πρόβλημα και τις προτεινόμενες λύσεις, τοποθετούνται αρνητικά σε κάθε προσπάθεια μεταρρύθμισης και εκσυγχρονισμού του υπάρχοντος  εκπαιδευτικού, οικονομικού ή πολιτικού συστήματος.

Ένα ποσοστό από αυτούς τους νέους, θα διδαχτούν, τελικά, από την ζωή ότι, στα ανώριμα χρόνια της νιότης τους, όταν ακολουθούσαν τον εύκολο δρόμο της «ήσσονος προσπάθειας» και τον αδιέξοδο δρόμο των επαναστατικών φαντασιώσεων, ξόδεψαν, δυστυχώς γι΄ αυτούς, μάταια την ζωντάνια και τις νεανικές τους δυνάμεις κυνηγώντας να πιάσουν τις πομφόλυγες των πονηρών ινστρουχτόρων · και, έστω, και καθυστερημένα, θα αναγνωρίσουν ότι χωρίς  τις αρχές και τις αξίες της δημοκρατίας, την ελευθερία και την ευθύνη, την γνώση και την δημιουργική εργασία, την ειρήνη, την ανθρωπιά και την κοινωνική αλληλεγγύη, δεν έχει νόημα η ανθρώπινη ζωή.

Η επαναστατική ιδεολογία, η αντίθεση στο παλιό, η τάση ανατροπής του «κατεστημένου» και η λατρεία του καινούριου αποτελούν χαρακτηριστικά στοιχεία της νεανικής ηλικίας. Η ίδια τάση και διάθεση ενυπάρχει και στις δυο κατηγορίες των νέων, που αναφέραμε παραπάνω·  η διαφορά ανάμεσα στις δυο κατηγορίες είναι ότι οι πρώτοι επιδιώκουν, ειρηνικά και με όπλο την γνώση που παρέχει η επιστήμη, να  αντικαταστήσουν το ξεπερασμένο με το σύγχρονο, να αποκόψουν το πάσχον μέρος του κοινωνικού οργανισμού, χωρίς να προσβάλουν τα «ζωτικά όργανα» της κοινωνικής οργάνωσης, τα οποία αιμοδοτούνται από τις αρχές και τις αξίες της θεσμοθετημένης Δημοκρατίας.

Στην Β΄ κατηγορία των νέων κυριαρχεί ο παρορμητισμός, το συναίσθημα και η οργή, «πονά το κεφάλι; Κόβεις κεφάλι». Κινδυνεύει να γκρεμιστεί από την άγνοια των… «μαστόρων» ολόκληρο το οικοδόμημα, διότι κόβουν τις « κολόνες» του, προκειμένου να αλλάξουν το σύστημα… ύδρευσης του κτιρίου!

Τελικά καταλήγουμε, και πάλι, ότι η αρμονική συμβίωση των ανθρώπων, η δημοκρατική κοινωνική και πολιτική λειτουργία εξαρτάται από την επάρκεια και την ποιότητα της παρεχόμενης παιδείας. Και η σωστή παιδεία των νέων ανθρώπων προϋποθέτει την κατάλληλη παιδεία των γονέων και ξεκινώντας από την οικογενειακή εστία η παιδεία περνά στο σχολείο και στον δάσκαλο. Και ενόσω ο δάσκαλος κατέχεται- παρά τις φωτεινές εξαιρέσεις- από την ψυχική διάθεση του… «ανθρακωρύχου», ενόσω η ψυχή  των παιδαγωγών και διδασκόντων δεν φλογίζεται από τις ιδέες του Διαφωτισμού και το πάθος των πρωτοπόρων του Διαφωτισμού, η επίσημη εκπαίδευση θα συνεχίσει να «παπαγαλίζει», να σωριάζει τυποποιημένες και «κακοχώνευτες»  γνώσεις, που δεν «μεταβολίζονται» σε κριτική ικανότητα.

Και, μοιραία, από αυτό το ανούσιο περιεχόμενο μιας απωθητικής για τους νέους παιδευτική λειτουργίας, τα θύματα της απαιδευσίας θα είναι εκείνοι οι νέοι που δεν έχουν εμπεδώσει από το οικογενειακό περιβάλλον τους την πίστη τους στις αρχές και τις αξίες  της δημοκρατικής οργάνωσης και λειτουργίας και, επίσης, δεν έχουν, από την φύση τους, προικισθεί με την εξαιρετική ικανότητα του λογικού ελέγχου των πραγμάτων και της ορθολογικής διαχείρισής τους!                        

Ευελπιστούμε και ευχόμαστε οι νέοι της Α΄ κατηγορίας να αποτελέσουν την πλειοψηφική δύναμη που θα πρωταγωνιστήσει στην υποδοχή του μέλλοντος. Η δύναμη που θα κηρύξει την ειρηνική «επανάσταση» για την οικοδόμηση μιας παγκόσμιας κοινωνίας, η οποία  θα απολαμβάνει, με  ασφάλεια και δικαιοσύνη, τα αγαθά που θα φέρει στην ζωή των ανθρώπων η 4^η Βιομηχανική Επανάσταση.