Αισθάνομαι την ανάγκη να απολογηθώ κατά κάποιο τρόπο για τα όσα έγραφα προχθές στο άρθρο «Στα παζάρια» σχετικά με τις προκλητικές και έκνομες δραστηριότητες της Τουρκίας και τις σε βάρος μας διεκδικήσεις.

Δεν είμαι καταρχάς φιλοπόλεμος και φιλοτάραχος, ούτε και θέλω, καίτοι αυτόχθων Σάμιος, να επαληθεύσω το αρχαίο ρητό ότι τάχα είναι ίδιο των Σαμίων να είναι ταραχοποιοί («Έξεστι Σαμίοις σαλαϊζειν»).

Πιστεύω ότι το πολυτιμότερο κοινό αγαθό επί της γης και η βασική προϋπόθεση κάθε ευτυχίας αλλά και κάθε χρήσιμου έργου ατομικού ή συνεργατικού είναι η ειρήνη.

Και ενώ είναι πανάρχαια η ευχή της (Ευριπίδης, Αριστοφάνης, Πίνδαρος, Βακχυλίδης κ.α.) να στρατοπεδεύσει παντού και να γεννήσει τον Πλούτο -όπως δείχνει το γλυπτό του Κηφισόδοτου-, άλλο τόσο πανάρχαια είναι και η εκτίμηση ότι είναι πρόσκαιρη και πολύ δύσκολα μακροημερεύει.

Οι ετυμολογίες των λέξεων μάς φωτίζουν πολλές φορές τις αντίστοιχες έννοιες. Οι Έλληνες είχαν αρχαιόθεν τη λέξη «π(τ)όλεμος», εκ του «πάλλω» (κτυπώ) και του «πελεμίζω» (σείω, τρέμω), αλλά για την ειρήνη δεν είχαν λέξη, και τη δανείστηκαν!

Είναι γεγονός ότι η ειρήνη έρχεται κάθε τόσο σαν μια ζείδωρη και δημιουργική ανάπαυλα ανάμεσα σε έχθρες και πολέμους.

Κακές γειτονίες, θρησκευτικές διαφορές, ζήλιες και αντιμαχόμενα συμφέροντα, υλικά ακόμα και πνευματικά, δημιουργούν ένα παγκόσμιο θέατρο εχθροπραξιών από την εποχή του Κάιν (για το ποιος προσφέρει καλύτερη θυσία!) μέχρι σήμερα.

Οι Ρωμαίοι, που διδάχτηκαν από τους Έλληνες και τα μεγαλεπήβολα έργα της ειρήνης αλλά και τα σκληρά και αποτρόπαια του πολέμου, έλεγαν ότι «θα πρέπει να προετοιμάζεσαι συνεχώς για πόλεμο αν θες να έχεις ειρήνη» (Si vis pacem para bellum) με το «παραμπέλουμ» να γίνεται το 1898 από τον Γερμανό Luger το διάσημο πιστόλι parabellum 08 γνωστό και ως «λουγκέρι».

Αυτό το ρητό σημαίνει βέβαια ότι την ευχέρεια της επιλογής ειρήνης ή πολέμου την είχε σε όλη την αρχαιότητα και μέχρι και τον περασμένο αιώνα (εκτός ελαχίστων περιπτώσεων, όπως λ.χ. στους έφορους της Σπάρτης) ένας και ο αυτός ηγέτης που έπρεπε φυσικά να είναι στρατηγός.

Η Ελλάδα σπανίως στην ιστορία της διεξήγαγε επιθετικούς πολέμους. Οι δύο που επιχείρησε ήταν νικηφόροι (Τροία, εκστρατεία Μεγάλου Αλεξάνδρου) και ο ένας καταστροφικός (Μικρά Ασία).

Πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι το εθνικό θέμα είχε εισηγητή τον Πατέρα του ελληνικού έθνους, το ρήτορα Ισοκράτη.

Ο «Πανηγυρικός» λόγος του (380 π.Χ.) όπως και ο λόγος του «Προς Φίλιππον» (346 π.Χ.) είναι αιώνια μνημεία εθνικής στρατηγικής και εθνικής αυτογνωσίας.

Πολλοί «ύποπτοι» σήμερα απομονώνουν τη φράση ότι «πρέπει να ονομάζονται Έλληνες οι της ελληνικής παιδείας μετέχοντες», γεγονός όμως είναι ότι διακηρύσσει διαπρυσίως την υπεροχή των Ελλήνων και μάλιστα των Αθηναίων, και οραματίστηκε μια ελληνική πανστρατιά που θα εισβάλει στη Μικρά Ασία, θα αποκαταστήσει τις δοκιμαζόμενες ελληνικές πόλεις της και θα αλώσει την Περσική Αυτοκρατορία, γιατί, όπως έλεγε, είναι σαθρή και στερείται ιδεολογίας.

Έφτασε να λέει ότι «το βιάζεσθαι προς τους βαρβάρους χρήσιμον εστί» (!), και διαπίστωνε ότι οι αλλοδαποί (πόσο τρομάζει η συγκυρία και η ομοιότητα των εποχών!) είχαν κατακλύσει τη χώρα, όχι κατακτώντας την, αλλά με ευθύνη των αδιάφορων Ελλήνων…

Μετά τις επιτυχίες του Φιλίππου στον ελλαδικό χώρο είδε στο πρόσωπό του τον στρατηλάτη των οραμάτων του, τα οποία βέβαια πραγματοποιήθηκαν από τον Αλέξανδρο, χωρίς δυστυχώς να προφτάσει να τα δει ο εμπνευστής και πρωτεργάτης Ισοκράτης που πέθανε το 338 π.Χ.

Η ιστορία απέδειξε ότι αυτό ήταν το καλύτερο γεωστρατηγικό σχέδιο της εποχής και ο φρονιμότερος τρόπος διασφάλισης του εθνικού γοήτρου και της διάνοιξης νέων εθνικών οριζόντων.

Αυτό που έγινε με τους Πέρσες -και ήταν πράγματι νομοτελειακό- θα μπορούσε να γίνει και με τους Τούρκους το 1920.

Η «Μεγάλη Ιδέα» που εισηγήθηκε ο Ιωάννης Κωλέτης γύρω στο 1850 και επικρότησαν ασμένως όλοι οι τότε και οι μετέπειτα βασιλείς (Όθων, Γεώργιος, Κωνσταντίνος) είχε καλά προετοιμάσει το έδαφος, και εάν δεν μας πρόδιδαν όλες (!) οι τότε Μεγάλες Δυνάμεις, και δεν είχε μεσολαβήσει η δικτατορία του Ελευθερίου Βενιζέλου, ίσως να έδινε ανεκτίμητους εθνικούς καρπούς…

Υστερόγραφο

Μόλις τελείωσα το άρθρο ακούστηκε η είδηση της «άλωσης». Είναι ώρα να συνέλθουμε. Οι γείτονες ετοιμάζονται να μας εξαφανίσουν και μεις τους βοηθάμε οικονομικά, εμπορικά, πολιτιστικά, τουριστικά έως και θεσμικά, ψηφίζοντας και με τα δύο χέρια μας τις ευρωπαϊκές τους επιδοτήσεις!

Χάνουμε την Αγία Σοφία γιατί, ως φαίνεται, έχουμε χάσει προ πολλού τη Στοιχειώδη Σοφία…