Η τηλεόραση αποτελεί διαχρονικά ένα αποτελεσματικό μέσο βάναυσου εκβαρβαρισμού και ευνουχισμού του πολίτη και αλλοίωσης της πολιτιστικής του ταυτότητας.
Πρόκειται για έναν ορισμό αρκετά επιεική, αν σκεφτούμε ότι όλο τον πολιτισμό που αποκτήσαμε επί χιλιάδες χρόνια με τον λύχνο, με τις παροιμίες του παππού, με τα νυχτέρια, με τα παραμύθια και τα πανηγύρια, τον απωλέσαμε μέσα σε πενήντα χρόνια με μια οθόνη.
Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων (κι αυτών στα κρατικά κανάλια) απουσιάζουν εκκωφαντικά εκπομπές της τέχνης, της ιστορίας, της επιστήμης και του πολιτισμού.
Το δόλιο σκεπτικό αυτών που καθορίζουν τα θεώμενα και κινούν τα τηλε-νήματα είναι το εξής: όσο τους ταΐζουμε σκουπίδια, τόσο θα κάθονται ήσυχα στον καναπέ και λοβοτομημένοι, χωρίς εξάρσεις και αναζητήσεις. Καλανάρχης και σκουπιδοφάγος γίνονται έτσι σιγά-σιγά ένα «ερωτικό» ζευγάρι, μια σχέση αμφίδρομη. Ο ένας έχει ανάγκη τον άλλο.
Κριτική, φιλοσοφικές συζητήσεις, ιστορία, αρχαιολογία, γλώσσα, ποίηση, αρχαίο θέατρο, όλα τα σπουδαία πεδία απουσιάζουν προκλητικά από ένα παντοδύναμο μέσο, που χωρίς να το υποψιάζεται και το ίδιο, είναι ο διαμορφωτής γνώμης και γλώσσας και ο κοινότατος παιδαγωγός του κόσμου.
Λέμε «γλώσσας», και αυτή είναι η πρώτη επίπτωση. Ακούει για παράδειγμα ένας νέος που δεν έχει εξοικειωθεί με τις δοτικές, δημοσιογράφους, βουλευτές, καθηγητές, τους πάντες, να εκστομίζουν τον περίεργο σολοικισμό «εν μία νυκτί»!
Έχουμε όμως σάλτσες και μαρένγκες επιστημονικές και επί εικοσιτετραώρου βάσεως, πολιτικές απολογίες επί παντός πρακτέου (και κυρίως μη πρακτέου), σαχλά παιχνίδια που υποχρεώνεσαι να βρεις με δύο νότες, ένα «αριστούργημα» της νέας ελληνικής μουσικής πανδαισίας, χαζά και ψυχοφθόρα παιχνίδια της τύχης, παιχνίδια σπουδαίων ερωτήσεων υψηλού μορφωτικού επιπέδου του είδους «πόσα χρυσά σακάκια είχε ο Έλβις» ή «πόσους γάμους έκανε η Κόλινς», αστρολογία, μόδα και κουτσομπολιό με τις ώρες και παιχνίδια επιβίωσης για ματσούς και ηλίθιους.
Τα τελευταία μάλιστα τα είδαμε να «προαναγγέλλονται», και λόγω τηλεθέασης να «επισκοπούνται» κιόλας σε ένα τόνο τόσο σοβαρό και περισπούδαστο που φέρνει γέλια και ταυτόχρονα μια βαθιά λύπηση.
Μεγάλα τα ερωτήματα, κοσμοϊστορικές οι εξελίξεις στη διαμορφωμένη Καραϊβική, και το πανελλήνιο περιμένει καθηλωμένο τον εισηγητή να αναγγείλει με ύφος οκτώ καρδιναλίων: «Ποιος άραγε θα φύγει απόψε;». «Η αποχώρηση του Σάκη μου έχει δημιουργήσει αυτοπεποίθηση». «Τι ήταν αυτό που έκανε τη Σούλα να βγει από τα ρούχα της;».
Σπουδαία εθνικά θέματα που απασχολούν μεγάλο μερίδιο του πληθυσμού (όπως δυστυχώς φαίνεται και από τις μετρήσεις της τηλεθέασης) και στην ουσία, ένας τηλεοπτικός σανός για την πνευματική διατροφή του.
Τώρα τελευταία έχουμε την ευτυχία να παρακολουθούμε νεαρούς, επιτηδευμένα αρρενωπούς πλην αργόσχολους, και καμία σχέση έχοντες με κείνο το «γιαπί, το πηλοφόρι, το μυστρί», να ακκίζονται και να φλερτάρουν γλυκανάλατες «φαινομηρίδες» (οι μινιφορούσες της αρχαίας Σπάρτης) χωρίς σκοπό και χωρίς σενάριο, δηλαδή ο απόλυτος σανός επί οθόνης σε σχήμα κλειδαρότρυπας.
Αυτή είναι η τηλεόραση, που οι πλείστοι την ακριβοπληρώνουμε: σαχλαμάρες, κουτσομπολιά, πολιτική προπαγάνδα και ειδήσεις που στάζουν αίμα.
Απομένει ένας τομέας που εξυπηρετεί τον προσηλυτισμό του κέρδους. Είναι οι εμπορικές διαφημίσεις, τομέας που μέχρι σήμερα -πρέπει να ομολογήσουμε- η ελληνική έμπνευση και ευρηματικότητα είχε κοσμήσει με κάποια αριστουργήματα.
Αυτό βέβαια δεν συμβαίνει σε όλες τις ομάδες των διαφημιζομένων προϊόντων. Τα σποτς λ.χ. των απορρυπαντικών (που είναι και εκ των παλαιοτέρων), των αυτοκινήτων, των Τραπεζών και του κρατικού τζόγου παραμένουν άθλια και ανούσια.
Πρόσφατα έχουν προστεθεί και τα ενεργειακά, ρεύματα και τηλεφωνίες.
Αφού μάλιστα δεν έχουν κάτι νέο και σπουδαίο να πουν και ταυτόχρονα μας έχουν πιει το μεδούλι, χωρίς να ελέγχονται από καμιά αρχή (!), το’ χουν ρίξει στη διαφημιστική... φιλοσοφία: Ποιοι είμαστε, πόσο είμαστε διατεθειμένοι να προχωρήσουμε στη ζωή, πόσο μας δικαιώνουν οι επιλογές μας και άλλα τέτοια ένοχα και συνταρακτικά, για να καταλήξει απροσδόκητα το σποτ ότι υπάρχει μια εταιρία που μας νοιάζεται και μας φροντίζει, και δεν είναι άλλη από αυτή που μας πίνει το αίμα, όχι με καλαμάκι αλλά με οπτική ίνα.
Είμαστε ή δεν είμαστε για κλάματα...;