Πώς οι αρχαίοι Έλληνες τιμούσαν τους νεκρούς του πολέμου

20/04/2018 - 16:42 Ενημερώθηκε 21/04/2018 - 11:07

Δεν χρειάζεται να πει κανείς πολλά για την τιμή που κέρδιζε αυτός που στην αρχαιότητα «έπεφτε» για την πατρίδα. Αρκεί να υπενθυμίσει κανείς όσα λέει ο Σιμωνίδης ο Κείος για τους νεκρούς της μάχης των Θερμοπυλών και τον Λεωνίδα. Ο Σιμωνίδης λέει πως υπήρξε «ένδοξη η τύχη, ωραίος ο θάνατός τους κι ο τάφος τους βωμός». Γι’ αυτό λέει: «ανάμνηση τους πρέπει και όχι γόοι// κι εγκώμιο είναι γι’ αυτούς το μοιρολόι.// Τέτοιος εντάφιος στολισμός// ποτέ τη λάμψη δεν θα χάσει// απ’ τον καιρό τον παντοδαμαστή // κι ούτε σκουριά ποτέ θα τον σκεπάσει».

Ο Περικλής θεωρεί τη θυσία για την πατρίδα «κάλλιστον έρανον», ό, τι πολυτιμότερο μπορεί να της προσφέρει κανείς και λέει, εγκωμιάζοντας τους πρώτους Αθηναίους νεκρούς του Πελοποννησιακού πολέμου στον Επιτάφιό του, πως όλοι οι Αθηναίοι θα πρέπει να έχουν κατά νου πως το μεγαλείο της πόλης το απέκτησαν άνδρες «τολμώντες και γιγνώσκοντες τα δέοντα και εν τοις έργοις ουκ αισχυνόμενοι», δηλαδή άνδρες που διέθεταν τόλμη, άνδρες που είχαν σαφή και ξεκάθαρη συνείδηση του χρέους τους και είχαν την αίσθηση της ντροπής, της «αιδούς», την ώρα της μάχης και του κινδύνου. Και συμπληρώνει πως αυτοί οι άνδρες προσφέροντας τη ζωή τους κέρδισαν ξεχωριστά ο καθένας «τον έπαινο αγέραστο και τον τάφο τον λαμπρότερο απ’ όλους, όχι αυτόν στον οποίο είναι θαμμένοι, αλλά αυτόν στον οποίο η δόξα τους επιζεί, για να μνημονεύεται σε κάθε ευκαιρία είτε πρόκειται για λόγο είτε για δράση».

Όμως οι αρχαίοι δεν περιορίζονταν στα λόγια. Τιμούσαν τους νεκρούς του πολέμου και με έργα. Ο ίδιος ο Περικλής κλείνοντας την ομιλία του λέει πως οι νεκροί τιμήθηκαν σύμφωνα με τον «νόμον», την καθιερωμένη συνήθεια, και με λόγια και με έργα. Και συμπληρώνει: «Η πόλη θα αναλάβει την ανατροφή των παιδιών τους με δημόσια δαπάνη από σήμερα μέχρι να γίνουν έφηβοι, αθλοθετώντας έτσι ως βραβείο για τέτοιους αγώνες και γι’ αυτούς εδώ και για όσους μένουν στη ζωή ένα ωφέλιμο στεφάνι. Γιατί όπου το έπαθλο που έχει οριστεί για την αρετή είναι το πιο πολύτιμο, εκεί ζουν και άριστοι πολίτες» (Θουκ. Β 46: άθλα γαρ οις κείται αρετής μέγιστα, τοις δε και άνδρες άριστοι πολιτεύουσι» .

Και η εκδήλωση τιμής και ενδιαφέροντος προς τα παιδιά των νεκρών γινόταν με κάθε επισημότητα σε ιδιαίτερη τελετή. Την τελετή αυτή την περιγράφει ο Αισχίνης στην πργφ. 154 του Κατά Κτησιφώντος λόγο του. Εκεί λέει: «Ο κήρυκας παρουσίαζε τα ορφανά των οποίων οι πατέρες είχαν σκοτωθεί στον πόλεμο, νέους στολισμένους με πανοπλίες και κήρυττε τον ωραιότερο κήρυγμα και το πιο προτρεπτικό στην αρετή και την ανδρεία, ότι αυτούς τους νέους που έχασαν του πατεράδες τους που έπεσαν στον πόλεμο, αφού αναδείχτηκαν γενναίοι, μέχρι την εφηβική ηλικία έτρεφε ο δήμος, και τώρα, αφού τους εξοπλίσει με αυτή εδώ την πανοπλία, τους αφήνει να χαράξουν τη δική τους πορεία ‘τύχη αγαθή’».

Αυτά μου έφερε στο νου η απόφαση της Βουλής να «υιοθετήσει» τα δύο παιδιά του άτυχου σμηναγού Γιώργου Μπαλταδώρου που έπεσε την ώρα που εκτελούσε το καθήκον του απέναντι στον εαυτό του, σ’ εμάς και την πατρίδα. Η «υιοθέτηση» αυτή σημαίνει πως η Πολιτεία θα καλύπτει τα έξοδα των παιδιών μέχρι την ενηλικίωσή τους, με ένα ποσό που ανέρχεται στο ύψος των 18.000 ευρώ ετησίως. Βέβαια, η απόφαση αυτή είναι συνέχεια της απόφασης της Ολομέλειας της Βουλής, που είχε ληφθεί το 2008 μετά από πρόταση του Προέδρου της Φ. Πετσάλνικου να υιοθετήσει η Βουλή όλα τα ανήλικα παιδιά των πιλότων των αεροσκαφών που έχασαν τη ζωή τους την ώρα του καθήκοντος από το 1996 (Ίμια) και εντεύθεν. Είχαν τότε υιοθετηθεί 29 ανήλικα παιδιά άτυχων πιλότων.

Εγώ, πάντως, θα έδινα στα ανήλικα αυτά παιδιά την ευχή που έδωσε ο ομηρικός ήρωας Αίαντας στον γιο του: «Ω παίδες, γένοισθε πατρός ευτυχέστεροι, τα δ’ άλλ’ ομοίοι», δηλαδή «Παιδιά, μακάρι να είστε πιο καλότυχοι από τον πατέρα σας, αλλά ως προς τα άλλα να του μοιάσετε».

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey