Σε στιγμές καταστροφών και κρίσεων ο νους μας πηγαίνει (και πρέπει να πηγαίνει) στην αρχαία σοφία.

«Ουδέν κακόν αμιγές καλού» έλεγαν, που σημαίνει «δεν υπάρχει κακό που να μη γεννάει και κάποιο καλό».

Μέγιστο ρητό της αρχαιοελληνικής γραμματείας, που αποδίδεται (γενικά και απρόσωπα) στους στωικούς φιλοσόφους, πράγμα όμως αμφίβολο, καθώς φαίνεται να είναι μάλλον μεταγενέστερο.

Όχι σπάνια χρησιμοποιείται και η αντίστροφη εκδοχή του, δηλαδή το «ουδέν καλόν αμιγές κακού» για να υποδείξει ότι το καλό και το κακό αλληλοσυνάπτονται και βαδίζουν χέρι-χέρι στη ζωή του ανθρώπου.

Συγκεκριμένα, η πρώτη εκδοχή θέλει να μας καταστήσει αισιόδοξους απέναντι σε μια δύσκολη τροπή των πραγμάτων, ενώ η δεύτερη θέλει να μας κάνει επιφυλακτικούς μπροστά στην αλόγιστη ευτυχία, θυμίζοντας τον Σάμιο τύραννο Πολυκράτη που πέταξε στη θάλασσα το τυχερό του δαχτυλίδι και προς μεγάλη του έκπληξη και στενοχωρία το βρήκε στην κοιλιά του ψαριού που έτρωγε μετά από λίγες μέρες!

Η ιστορία της ανθρωπότητας επιβεβαιώνει συνεχώς το «ουδέν κακόν» σε όλο του το μεγαλείο.

Ο τρόμος μιας γιγαντιαίας ηφαιστειακής έκρηξης λ.χ. έκανε τη Σαντορίνη ονομαστή σ’ όλο τον κόσμο για τη φάβα της, τα ντοματάκια της και το υπέροχο κρασί της και ταυτόχρονα, λόγω του εκστασιακού αναγλύφου, ειδυλλιακό προορισμό του παγκόσμιου τουρισμού.

Όλοι οι μεγάλοι πόλεμοι, και ιδίως ο Β’ παγκόσμιος, έγιναν η αφορμή μέσα από τα συντρίμμια κτηρίων και ανθρώπων να «γεννηθεί» μια προηγμένη τεχνολογία στα αεροπλάνα, στις μηχανές, σε εργαλεία, σε φάρμακα, σε χειρουργικές τεχνικές, στους υπολογιστές.

Η πολιορκία -για να πάμε παλαιότερα- των Συρακουσών από τον Ρωμαίο Μάρκελλο αναγκάζει τον μέγα σοφό και μαθηματικό Αρχιμήδη να επιδείξει μαζί με την πατριωτική του αρετή και όλες τις εφευρετικές του δυνατότητες, με έξυπνες αμυντικές κατασκευές. Έφτασε μάλιστα στο σημείο με κοίλα κάτοπτρα να πυρπολήσει από μακριά το ρωμαϊκό στόλο!

Η ισχύς του ρητού είναι εμφανής σε όλα τα δοκιμαζόμενα πεδία της ανθρώπινης ζωής και δραστηριότητας.

Δεν είναι σπάνιο να δούμε φυλακισμένους να αξιοποιούν πνευματικά και καλλιτεχνικά τον αβάσταχτο χρόνο τους.

Κάπως έτσι και μεις όλοι με την κατάρα του κορονοϊού καλούμαστε σήμερα πάλι να «ανακαλύψουμε» την αξία των ενδοοικιακών ενασχολήσεων, την αξία της περισυλλογής, του διαβάσματος, της οικογένειας, του πολιτισμένου και άκαπνου χώρου.

Είναι τραγική η διαπίστωση τέτοιες στιγμές της κυκλοφοριακής απαγόρευσης του πόση αξία έχει ένα μικρό περιβόλι δίπλα στο σπίτι, ή ακόμα ένα καναρίνι και δυο τρεις γλάστρες στο μπαλκόνι.

Επί πλέον στον ιατρικό καθαρά τομέα έρχεται η νέα νόσος να μας υπομνήσει τρία τινά:

Πρώτον, ότι οι πλέον ευάλωτοι στις επιδημίες είναι οι λοιδοροί και οι λαϊκίζοντες!

Δεύτερον, ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν ίσα δικαιώματα ζωής και θανάτου, και

Τρίτον, είναι ολέθριοι οι πειραματισμοί μας παρά φύσιν.

Πάνω απ’ όλα όμως το ρητό επιβεβαιώνεται στη νεοκυνική φιλοσοφία. Εάν η άφρων διαχείριση του πλούτου είναι πράγματι κάτι «κακό», τότε το «καλό» που προκαλείται είναι η δημιουργία αντίδρασης με όπλα την λιτότητα, την ολιγάρκεια, την ευεργεσία και την καλλιέργεια συναισθηματικού και πνευματικού πλούτου.

Το ρεζουμέ πάντως είναι ότι καμιά συμφορά δεν πρέπει να μας μαραζώνει.

Οι Άγγλοι, σε μια έξαρση ποιητικότητας, έχουν φκιάξει μιαν αντίστοιχη παροιμία «every cloud has a silver lining», που σημαίνει «κάθε (μαύρο) σύννεφο έχει και μια ασημένια φόδρα»!