Οι περιπέτειες ενός θαύματος

14/09/2020 - 10:57

Η πίστη στα θεία και στις υπερκόσμιες ιδέες γέννησε ανέκαθεν την ανάγκη ανέγερσης μεγαλοπρεπών ναών και άλλων σχετικών αρχιτεκτονικών δημιουργημάτων.

Αυτό συνέβη σε όλες τις εποχές της ιστορίας και σε όλους τους πολιτισμούς.

Τα περισσότερα από τα αρχαία επτά θαύματα του κόσμου, καθώς και πολλά άλλα που δεν συμπεριλαμβάνονται στον περίφημο κατάλογο που όρισαν γύρω στο 200 π.Χ. ο Αντίπατρος μαζί με το μηχανικό Φίλωνα τον Βυζάντιο, ήταν ναοί, αγάλματα θεών και μαυσωλεία.

Και, αν και απουσιάζουν ήδη από τον τότε κατάλογο εκπληκτικοί ναοί όπως ο ναός της Αθηνάς στην Ακρόπολη, ο ναός του Επικουρίου ή Αλεξικάκου Απόλλωνα στη Φιγαλεία της Αρκαδίας και ο μέγιστος -κατά τον Ηρόδοτο- των αρχαίων ναών, το Ηραίον της Σάμου, αυτό δεν αναιρεί τον κανόνα.

Οι Βυζαντινοί με τη σειρά τους θέλησαν να εκφράσουν την άπειρη ζέση της νέας θρησκείας με τη δημιουργία ενός ναού απείρου κάλλους και έτσι προέκυψε η Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης.

Εν συντομία να πούμε ότι ανεγέρθη τρεις φορές καθώς δύο φορές, το 415 επί Θεοδοσίου Β’ και το 532 επί Ιουστινιανού κατά τη στάση του Νίκα, ο ναός πυρπολήθηκε.

Μάλιστα ο ιστορικός Προκόπιος έγραψε ότι «ο ίδιος ο θεός άφησε να διαπραχθεί τέτοιο ατόπημα προβλέψας το κάλλος του μεταγενέστερου ναού»!

Οι αρχιτέκτονες Ανθέμιος ο Τραλλεύς και Ισίδωρος ο Μιλήσιος με τεχνίτες οικοδόμους και 10.000 εργάτες τελείωσαν το ναό σε λιγότερο από έξι χρόνια, και στις 27 Δεκεμβρίου 537 μ.Χ. ο Ιουστινιανός εκφώνησε πλήρης χαράς εισερχόμενος στα εγκαίνιά του: «Νενίκηκά σε Σολομών».

Κάποιες βλάβες στον τρούλο και στον άμβωνα μετά από μεταγενέστερους σεισμούς αποκαταστάθηκαν πλήρως.

Το 1204-1261 ο ναός μετατράπηκε σε λατινική εκκλησία και το 1453-1934 λειτούργησε σαν τζαμί.

Η Αγία Σοφία πέραν του θρησκευτικού και πνευματικού της γοήτρου είναι ένα θαυμάσιο οικοδόμημα που κατόρθωσε να λύσει αρκετά από τα αισθητικά, δομικά και στατικά ζητήματα της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής.

Καταρχάς έλυσε με αριστοτεχνικό τρόπο το μέγα πρόβλημα της στέγασης επιμήκους οικοδομήματος (ορθογώνια βασιλική) με τρούλο (ημισφαιρική οροφή). Αυτό έγινε με τους τέσσερις πεσσούς και τα τέσσερα σφαιρικά τόξα, ο δε τρούλος με τις διαστάσεις και τη θέση των σαράντα θυρίδων του έδωσε για πρώτη φορά την αίσθηση εντός του ναού ότι το ημισφαίριο με τον Παντοκράτορα κρέμεται αστήρικτο εκ του ουρανού και περιίπταται.

Τα πανάκριβα υλικά, τα πολύχρωμα μάρμαρα, ο εξαιρετικός γλυπτός διάκοσμος και τα θεόπνευστα ψηφιδωτά των βυζαντινών εικόνων προσδίδουν στο ναό αξεπέραστη λαμπρότητα.

Η Αγία Σοφία, αυτό το «θαύμα ισορροπίας και τόλμης» -όπως ελέχθη- με την υποβολή της ήρεμης προς τα άνω κίνησης και το παιχνίδισμα των αισθήσεων με τα τόξα, τις καμπύλες, τις σκιάσεις και το φως είναι ένα μοναδικό θρησκευτικό οικοδόμημα, και παρ’ όλες τις περιπέτειές της (όπως όλα τα μνημεία της ιστορίας) και τις μικρόψυχες συμπεριφορές των αλλοφύλων απέναντί της, παραμένει έργο θαυμαστό πάνω από τους αιώνες και τα έθνη, και από άποψη υψηλής τεχνικής και συμβολισμού μόνο με το Εκατόμπεδον της Αθηναϊκής Ακρόπολης θα μπορούσε να συγκριθεί.

Πάνω απ’ όλα όμως, η Αγιά Σοφιά είναι ένα σύμβολο που νοηματοδοτεί την εθνική μας υπόσταση και πολύ φοβάμαι ότι όχι μόνο δεν το εκμεταλλευόμαστε, αλλά το χρησιμοποιούμε με έναν ηττοπαθή και λανθασμένο τρόπο, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στους Μογγόλους να θέτουν τους όρους του παιχνιδιού και της εξέλιξης των πραγμάτων.

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey