Είναι γνωστό πως ο πολιτικός λόγος είναι κατεξοχήν λόγος υποσχετικός. Περιέχει πολλά «θα» και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που σε μερικούς πολιτικούς αποδόθηκε το προσωνύμιο «θα». Βέβαια η Ιστορία δείχνει πως λίγες από τις υποσχέσεις που δίνονται τελικά υλοποιούνται και εδώ γεννιέται ένα ηθικό πρόβλημα: οι πολιτικοί που δίνουν τις υποσχέσεις και τελικά δεν τις υλοποιούν ή γνωρίζουν πως δεν μπορούν να τις υλοποιήσουν και επομένως συνειδητά εξαπατούν τον λαό ή νομίζουν απλώς πως μπορούν να τις υλοποιήσουν αλλά διαψεύδονται, πράγμα που δηλώνει πως έκαναν λάθος στις εκτιμήσεις τους. Δεν διαθέτουν δηλαδή την απαραίτητη για έναν πολιτικό διορατικότητα. Και στις δύο περιπτώσεις οι πολιτικοί αυτοί τελικά βγαίνουν εκτεθειμένοι στην κρίση των νουν εχόντων.

Έτσι λοιπόν πριν λίγες μέρες σε κοινή εμφάνιση του κ. Πρωθυπουργού και του Υπουργού Παιδείας και με πανηγυρικό τρόπο εξαγγέλθηκαν κάποιες μεταρρυθμίσεις για την εκπαίδευση, όπως κατάργηση των πανελληνίων εξετάσεων, φοίτηση των παιδιών στα νηπιαγωγεία από την ηλικία των τεσσάρων ετών, γενίκευση του ολοήμερου σχολείου, μείωση των μαθημάτων στα σχολεία και άλλα πολλά εύηχα, ευχάριστα και ελκυστικά. Βέβαια, όπως φάνηκε αργότερα, δεν υπήρξε κανένας προγραμματισμός και άρχισε γρήγορα η αναδίπλωση, ότι για κάποιες σχολές πρώτης προτίμησης, όπως η ιατρική κ.λπ. θα υπάρχουν κάποια κριτήρια επιλογής, κάποιο είδος εξετάσεων κ.λπ., ότι οι γονείς θα αποφασίζουν αν τα παιδιά τους θέλουν να φοιτήσουν στα νηπιαγωγεία από την ηλικία των τεσσάρων ετών κ.λπ.

Όμως ο σκοπός επιτεύχθηκε: η φήμη πήρε στα φτερά της όλες αυτές τις εξαγγελίες και τις διέδωσε σε όλη τη χώρα δημιουργώντας στους γονείς και τα παιδιά την εντύπωση πως υπάρχουν κάποιοι «καλοί άνθρωποι» που ενδιαφέρονται για το καλό της παιδείας και των παιδιών. Γιατί είναι πράγματι καλοί άνθρωποι αυτοί που διευκολύνουν το έργο των γονιών και προωθούν την ηθική «της ήσσονος προσπάθειας» που κατέστρεψε τη χώρα μας. Όμως οι «επαγγελματίες πολιτικοί» γνωρίζουν πως το να δοθεί μια υπόσχεση έχει μεγαλύτερη αίγλη και γοητεία από την πραγματοποίησή της.

Η αλήθεια είναι πως τίποτε από αυτά δεν πρόκειται να υλοποιήσουν, όχι γιατί δεν τα θέλουν, αλλά γιατί δεν υπάρχουν χρήματα και χωρίς αυτά δεν μπορεί να γίνει τίποτε από όσα πρέπει. Τούτο εξάλλου δείχνει και η προβολή των αλλαγών αυτών σε βάθος τριετίας, πράγμα που σημαίνει πως θα προλάβουν τις προθέσεις της κυβέρνησης οι πολιτικές εξελίξεις.

Από το 1974 μέχρι σήμερα πέρασαν από το Υπουργείο Παιδείας πάνω από 30 Υπουργοί! Δεν υπάρχει μάλιστα προηγούμενο μέσα σε δύο χρόνια να έχουμε δύο Υπουργούς, όπως συνέβη με την παρούσα κυβέρνηση! Όλοι οι Υπουργοί εξήγγειλαν ή επιχείρησαν τη δική τους μεταρρύθμιση. Νομοθέτησαν κάποιες αλλαγές, αλλά για διάφορους λόγους δεν τις υλοποίησαν. Έτσι, για παράδειγμα, με το Ν. 1566/85 καθιερώθηκε η εννιαετής υποχρεωτική εκπαίδευση. Κανείς όμως δεν φρόντισε να επιβάλει την εφαρμογή αυτού του νόμου με αποτέλεσμα πολλοί απόφοιτοι του δημοτικού να μην συνεχίζουν, όπως όφειλαν, τις σπουδές τους στο Γυμνάσιο. Με τον Ν. 1304/ 82 καταργήθηκε ο θεσμός του Γενικού Επιθεωρητή και καθιερώθηκε ο θεσμός του Σχολικού Συμβούλου που προβλέπει εκτός των άλλων και την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών από αυτόν. Πέρασαν σχεδόν σαράντα χρόνια από τότε και κανείς δεν τόλμησε να υλοποιήσει αυτό τον Νόμο και να επιβάλει την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, τη στιγμή μάλιστα που όλα τα κόμματα συμφωνούν με την αναγκαιότητά της!

Δεν υπάρχει λοιπόν ανάγκη νέων αλλαγών στην εκπαίδευση. Εξάλλου, από τα αρχαία χρόνια ακόμη και ο δημαγωγός Κλέων τόνιζε στην Αθήνα πως είναι προτιμότερο να έχει κανείς χειρότερους νόμους αλλά σταθερούς, παρά να έχει καλύτερους νόμους που συνέχεια μεταβάλλονται. Δε χρειάζεται μεγάλη επιχειρηματολογία για να δειχτεί η αλήθεια αυτής της διαπίστωσης. Αντί, λοιπόν, οι ιθύνοντες να εξαγγέλλουν νέες αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα καλό θα ήταν να φροντίσουν πρώτα να υλοποιηθούν αυτά που έχουν ήδη ψηφιστεί και δεν εφαρμόζονται. Και ας αφήσουν τα πομπώδη πως η παιδεία είναι «πρώτη προτεραιότητα» της κυβέρνησης. Γιατί η παιδεία ήταν «πρώτη προτεραιότητα» όλων των κυβερνήσεων, αλλά μόνο στα χαρτιά, στη θεωρία. Στην πράξη ήταν η τελευταία προτεραιότητα.

Η αλήθεια, όμως, βρίσκεται αλλού. Μέχρι τώρα επικρατούσε στη χώρα μας το εξής μοτίβο διακυβέρνησης: κάθε νέα κυβέρνηση διακήρυττε πως παρέλαβε από την προηγούμενη «καμένη γη». Έτσι τα τρία πρώτα χρόνια της τετραετίας της επέβαλλε και μάζευε φόρους. Τον τελευταίο πριν τις εκλογές χρόνο άδειαζε τα ταμεία και έκανε παράλογες παροχές για άγρα ψήφων με το σκεπτικό αν βγούμε εμείς βλέπουμε και κάνουμε, αν βγουν οι αντίπαλοι να μην έχουν χρήματα και να μην μπορούν να ασκήσουν κοινωνική πολιτική. Αυτό όμως το μοτίβο έχει εκ των πραγμάτων χρεοκοπήσει. Τώρα βρίσκεται στα «σκαριά» ένα νέο μοτίβο: θα εξαγγείλουμε ευχάριστα μέτρα, αλλά που θα εκτείνονται πέρα από την τετραετία. Αν βγούμε εμείς, θα δούμε τι θα κάνουμε. Αν βγουν οι αντίπαλοι, ασφαλώς δεν θα μπορέσουν να υλοποιήσουν τις υποσχέσεις που είχαμε δώσει εμείς. Έτσι θα μπορούμε να τους κατηγορούμε και να λέμε στον λαό πως, αν μας ψήφιζαν, θα υλοποιούσαμε αυτά τα μέτρα! Αν έτσι έχουν τα πράγματα ο καιρός θα δείξει. Πάντως, ένα είναι σίγουρο. Αυτός που εξαπάτησε τον λαό μια φορά, είναι πρόθυμος να τον εξαπατήσει πάλι. Και είναι θλιβερό να μη γίνεται κάποιος πιστευτός ακόμη και όταν λέει (;)την αλήθεια!

* Ο κ. Αθανάσιος Φραγκούλης είναι Δρ. Κλασικής Φιλολογίας, Επίτ. Σχολικός Σύμβουλος.