Εδώ και είκοσι τόσα χρόνια έχει αναβιώσει ο εορτασμός των Ταξιαρχών στο πάλαι ποτέ κραταιό μοναστήρι του Κρεωκόπου, στον Κουρούκλο, το σε απόσταση τριών περίπου χιλιομέτρων ΝΑ της Άντισσας. Κατ’έτος, την Κυριακή, την μετά την Ανάληψη, γίνεται εκεί λειτουργία και πανηγύρι. Την όλη οργάνωση έχει αναλάβει, προς έπαινό του, ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Τέρπανδος» Αντίσσης.

Φέτος που έτυχε να βρεθώ στο χωριό κείνες τις μέρες, ανέβηκα να λειτουργηθώ στον Κρεωκόπο. Είδα ότι, από προ 15ετίας περίπου που ξαναβρέθηκα εκεί, πάρα πολλά θετικά έχουν γίνει. Συγκεκριμένα έχει ολοκληρωθεί η περίφραξη. Έχει κατασκευαστεί ωραία είσοδος και πάνω της, καλαίσθητα έχει τοποθετεί το κωδωνοστάσιο. Έχουν ακόμη χτιστεί «κελιά» και γενικά έχει ευπρεπισθεί ο τόπος. Στο μέσον του περιφραγμένου χώρου είναι η εκκλησίτσα των Ταξιαρχών, κτισμένη το 1953. Όλα αυτά από δωρεές και συνεισφορές Αντισσαίων πιστών πάντα με την καθοδήγηση του εφημερίου μας, Παπα-Λεωνίδα και των συνεργατών του.

Ο τόπος είναι ιδιαίτερα μαγευτικός. Πάνω του, δεσπόζει ο Κουρούκλος με τα πέτρινα κορήματα (χαλατσιά) του. Προς τα κάτω, εκτείνεται η καταπράσινη από πλατάνια λαγκαδιά. Μπροστά σου απλώνεται η κοιλάδα ως κάτω την Τσίθρα, ο Βούλγαρης ποταμός και πιο πέρα ακόμη η Περιβολή. Στο βάθος, το γαλάζιο του Αιγαίου, απ΄τον Κάμπο, Αρχαία Άντισσα ως μέσα στο Μπαμπά και πέρα στην Μήθυμνα, δίνοντας μια ξεχωριστή ομορφιά στην μαγευτική εικόνα που προβάλλει εμπρός τα μάτια σου.

Το άνυδρο, ξηρό, ηφαιστειακό τοπίο της ευρύτερης περιοχής και η καταπράσινη με νερά και γεμάτη πλατάνια αυτή λαγκαδιά δημιουργούν μια έντονη, ευχάριστη αντίθεση. Οι Αντισσαίοι, κυρίως οι ηλικιωμένοι γνωρίζουν σχετικά με τα νερά του Κουρούκλου, γιατί κάποτε η ύδρευση του χωριού γινόταν απ’τις πηγές του. Βέβαια το νερό του ήταν λίγο, ίσα-ίσα να τροφοδοτεί τις κοινοτικές βρύσες τις διασκορπισμένες σ’όλο το χωριό, που κάλυπταν τις ανάγκες 3.000-3.500 κατοίκων. Η προμήθεια νερού κείνα τα χρόνια ήταν μαρτύριο σκέτο. Ο σχηματισμός ουράς ( στην ντοπιολαλιά, «ουρνιά») όπου συνωστίζονταν απ’τις μαύρες αυγές, άνθρωποι κάθε ηλικίας με κάθε λογής χρειασίδια, στάμνες, λαγήνια, τενεκέδες, κατσαρόλια κ.άλ. για να προμηθευτούν νερό. Πόσιμο, αλλά και λάτρας. Το μαρτύριο τούτο των Αντισσαίων περιορίστηκε σημαντικά όταν την δεκαετία του ’50 άρχισε η μεταφορά νερού απ’την Ποταμιά και κάθε σπίτι υδροδοτούταν πια ανεξάρτητα, με τα όποια προβλήματα.. Σήμερα το πρόβλημα «νερό», έχει ουσιαστικά εκλείψει μετά την υδροδότηση του χωριού απ’την πηγή τ’Φλού στον Κάμπο και τη γεώτρηση στην Περιβολή.

Το νερό του Κουρούκλου, είναι συνυφασμένο με τον Κρεωκόπο, το Μοναστήρι αυτό, που κουβαλάει στην πλάτη του μεγάλη Ιστορία. Δανείζομαι σχετικό απόσπασμα, από προ ετών άρθρο, του φίλου μου Αντώνη Τενέδιου.

«Στο Μοναστήρι αυτό περιόδευσε κατά τα έτη 1618-1621 ο Μητροπολίτης Μηθύμνης Γαβριήλ Σουμαρούπα. Στο βιβλίο που έγραψε αργότερα με τίτλο: “Περιγραφή της Λέσβου” περιέγραψε το Μοναστήρι με τα παρακάτω λόγια:

“...Ανωθεν του χωρίου Τελωνίων, μέσον ρύακος, Μοναστήριον Μοναχών εικοσιπέντε, ενίοτε και τριάκοντα. Ο ναός (αυτού) των Αρχαγγέλων. Ονομάζεται (η Μονή) Κρυοκόπος. Εισί γαρ τα ύδατα εν τω θέρει ψυχρότατα. (Κρύον δε κοινή φράσει λέγεται το ψυχρόν). Εστί Κοινόβιον μετά των Μοναζουσών της Περιβολής…”

Πριν από μερικά χρόνια τα ερείπια της άλλοτε φημισμένης Μονής Κρυοκόπου (Των Αρχαγγέλων) βρισκόταν διεσπαρμένα στο γύρω από τη Μονή χώρο».

Την ιστορία του μοναστηριού αυτού, δίδει διεξοδικά ο π.Λυκειάρχης Πάνος Λ.Φραγκέλλης, σε 11 σελίδες, στο βιβλίο του «Η ΑΝΤΙΣΣΑ».

Ευρεθείς στον Κρεωκόπο, μου ήρθαν συνειρμικά στο νου αφηγήσεις φίλων, όπως του Γιάννη Μιχαλέλλη, Θεολόγου Κυριατζή, Ευάγγελου Ιορδάνη και άλλων, για ηρωϊκές πράξεις Αντισσαίων κατά την περίοδο της αλήστου μνήμης Κατοχής(1941-1944) που σχετίζονται και με τον Κουρούκλο.

Αρχές του ’43, βαθιά Γερμανοκατοχή, «καταχνιά και μπόρα», όταν η τότε Κυβέρνηση των ανδρεικέλων στην Αθήνα, είχε εκδώσει διάταγμα για την ‘‘Πολιτική Επιστράτευση”, νέων 20-24 ετών της χώρας, που θα στέλνονταν στα Γερμανικά Στρατόπεδα Εργασίας.

Με δεδομένο αυτό, είχε σταλεί στην Κοινότητα Άντισσας, έγγραφο του Γερμανού Φρούραρχου του νησιού για την άμεση εκτέλεση του σχετικού διατάγματος προς επιλογή δεκαπέντε νέων του χωριού, που θα αποστέλλονταν στην Γερμανία. Προς τιμή του, ο τότε Πρόεδρος Γρηγόριος Παπαδόπουλος (ήταν Πρόεδρος μεταξύ 29.10.1939 και 25.3.1943, στην ηλικιακή δε περιοχή 20-24 χρόνων, ήταν κι ο πρωτογιός του, Απόστολος), απήντησε ότι δεν έχει τη δυνατότητα, ως και τη γνώση που θα του επέτρεπε να κάνει τη σωστή διαλογή. Τελικά, μετά από διελκυστίνδα ανταλλαγής σχετικών εγγράφων με τον Φρούραρχο, προέκυψε ότι θα ερχόταν στην Άντισσα ο ίδιος με το επιτελείο του, και μόνοι τους θα έκαναν την επιλογή, στις 23 Μαρτίου.

Προκειμένου η τοπική οργάνωση του ΕΑΜ, να γνωρίζει πώς είναι τα πράγματα και ανάλογα να δράσουν, αποφασίστηκε να γίνει διάρρηξη των γραφείων της κοινότητας τη νύχτα της 17^ης προς 18^η Μαρτίου. Σ’αυτή συμμετείχαν οι: Ηλίας Αποστόλας, Περικλής Χατζημιχαλάκης, Νίκος Μελισσινός και Γιάννης Μιχαλέλλης. Κατ’αυτήν με όση προσοχή μπορούσαν, εξέτασαν και τελικά πήραν μαζί τους οτιδήποτε σχετικό έγγραφο ως και όλους τους καταλόγους των αρρένων, των από 18 ετών, ως τους γέροντες.

Την επαύριο, από στόμα σε στόμα διαδόθηκε ότι όλοι οι νέοι, οι πάνω από τα 18 θα πρέπει να εξαφανιστούν απ’το χωριό. Πράγματι όλα τα λαγκάδια, τα πλάγια, τα ακρωτήρια, οι βαλανιδότοποι έγιναν χώροι υποδοχής τους. Στα Τσιλέμια, Τσέφος, Πόχη, Τσιλουμούντρα, Κρημνάρια, Σκοπό, στον Κουρούκλο. Γενικά οπουδήποτε μπορούσε να αποτελέσει κρησφύγετο, μέχρι να περάσει ο κίνδυνος. Ειδικότερα στον Κουρούκλο, που τότε ήταν απροσπέλαστος (δρόμος δεν υπήρχε), είχαν πάει οι περισσότεροι (κρυβόντουσαν μέσα στην χαλατσιά), αφού όντας κοντά στο χωριό μπορούσαν να έχουν σχετικά άμεση πληροφόρηση για οτιδήποτε έπρεπε να γνωρίζουν, αλλά και για άμεσο ανεφοδιασμό τροφής απ’τους δικούς τους. Τούτο κράτησε δέκα ολόκληρες μέρες και τελικά ο «συναγερμός» έληξε, όταν πια σ’όλη την Ελλάδα είχε καταλαγιάσει ο κουρνιαχτός, μετά τη μεγαλειώδη συγκέντρωση/συλλαλητήριο του Λαού της Αθήνας με σύνθημα «ΟΧΙ στην Πολιτική Επιστράτευση». Συλλαλητήριο, που ανάγκασε τους Γερμανούς κατακτητές, να ανακαλέσουν το σχετικό διάταγμα προς αποφυγή της περαιτέρω ενδυνάμωσης της Αντίστασης, που ήταν πάνδημος.

Η επιτυχία αυτή των ηρωϊκών τούτων νέων του χωριού, είχε άμεσο αντίκτυπο στα πράγματα, κρίνοντας εκ του αποτελέσματος. Ο γενναίος Πρόεδρος Γρηγόρης Παπαδόπουλος καθαιρέθηκε απ’τους κατακτητές, την 25.3.1943 . Η καθαίρεσή του έγινε μια εβδομάδα μετά την ηρωϊκή πράξη των τεσσάρων αυτών νέων. Στην θέση του έβαλαν τον Κωνσταντίνο Ταβερνάρη.

Θεωρώ, ότι ύστερα από 79 χρόνια, οι ηρωϊκές αυτές πράξεις πρέπει να μαθευτούν απ’όλους τους συγχωριανούς μου αλλά κι όλους τους Λέσβιους. Τιμή και δόξα στον τότε Πρόεδρο και στα τέσσερα προαναφερθέντα παλικάρια της Άντισσας που έπαιξαν το κεφάλι τους κορώνα γράμματα και κατόρθωσαν με τις ηρωικές τους αυτές πράξεις, της εμπράκτου αντίστασης κατά των Χιτλερικών, να αποτρέψουν την απορφάνιση του χωριού, στην περίπτωση που δεν ανακαλούνταν απ’τους ίδιους τους κατακτητές η διαταγή της «Πολιτικής Επιστράτευσης».