Πέρασαν δυο χιλιάδες χρόνια από τότε που ο Χριστός είπε: «Μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε» (Κατά Ματθ. 7), αλλά οι άνθρωποι, οι χριστιανοί, δεν έχουν πάψει να κρίνουν ο ένας τον άλλο. Από το πρωί που θα ξυπνήσουμε, αρχίζουμε να  κρίνουμε τους άλλους: πώς μιλούν, πώς περπατούν,  τι τρώνε, τι φορούν, με ποιον κάνουν παρέα, πώς διασκεδάζουν, πώς φέρονται στους άλλους, στους γονείς τους, τα παιδιά τους κ.λπ.  Όμως υπάρχει και ανώτερο επίπεδο κριτικής, αυτό στο οποίο ο επαγγελματίας κριτικός τολμά να αποτιμήσει την αξία ενός έργου τέχνης, ενός πίνακα ζωγραφικής, ενός γλυπτού, ενός λογοτεχνικού κειμένου, πεζού ή ποιητικού κ.λπ. Πάνω απ’ όλα όμως στέκεται η κριτική που ασκεί η αντιπολίτευση στην κυβέρνηση μέσα και έξω από τη Βουλή.

Όταν λέμε «κριτική» εννοούμε την «τεκμηριωμένη θετική ή αρνητική αποτίμηση  και αξιολόγηση  ενός έργου  με βάση συγκεκριμένα κριτήρια».  Και σε  όλες τις περιπτώσεις η λογική δεν αρκεί για μια εποικοδομητική και γόνιμη κριτική, γιατί   χρειάζεται και τη βοήθεια της γνώσης και της πείρας.  Όλοι δεχόμαστε πως μια αμερόληπτη, απροκατάληπτη και αντικειμενική κριτική μπορεί να διαδραματίσει σπουδαίο ρόλο στη ζωή του ανθρώπου  και να βελτιώσει τους όρους ζωής του. Αλλά, δυστυχώς, η κριτική που ασκείται κυρίως από τα κόμματα για τα κόμματα και την κυβέρνηση ούτε αμερόληπτη είναι ούτε και απροκατάληπτη. Γι’ αυτό κάποιος είχε  πει πως όποιος κάνει κριτική πρέπει πρώτα πρώτα να δηλώνει ποια σχέση έχει με τον κρινόμενο και έπειτα αν έχει ασχοληθεί με κάτι ανάλογο με αυτό που κρίνει. Δεν μπορεί να είναι  αμερόληπτος ο κριτικός που θα μας κρίνει, αν οι σχέσεις μας είναι ανταγωνιστικές  και το σπουδαιότερο, αν τον αφορούν  προσωπικά αυτά που θα κρίνει. Και δυστυχώς τα κόμματα βρίσκονται σε ανταγωνιστική σχέση μεταξύ τους και οι πράξεις της κυβέρνησης, αν είναι καλές, εμποδίζουν την αναρρίχηση των άλλων κομμάτων στην εξουσία. Τους  αφορούν δηλαδή προσωπικά. Γι’ αυτό και προσπαθούν πάντα να βρουν τα αρνητικά στοιχεία  σε μια απόφαση, σε ένα μέτρο, μια ενέργεια.  Το πίτουρο που βγάζει ένα αλεύρι εξαρτάται από τη σήτα που θα το κοσκινίσει. Και η αντιπολίτευση μπορεί να λεπτο-κοσκινίζει  τα λόγια και τις πράξεις των  αξιωματούχων της κυβέρνησης, αλλά χαίρεται  πιο πολύ  όχι για το αλεύρι,  αλλά για τα πίτουρα που απομένουν στο κόσκινο. Έτσι, η κριτική που ασκεί η αντιπολίτευση στην κυβέρνηση καταντά να είναι κατάκριση! Και το κακό είναι πως η αντιπολίτευση, όπως κάνει κάθε  αμαθής και κακότροπος, ονομάζει αυτή την κατάκριση κριτική!

Και εμείς ως εκπαιδευτικοί συνηθίσαμε να αξιολογούμε, να κρίνουμε τα έργα των μαθητών μας, τα γραπτά τους, τις εκθέσεις  τους, αλλά και τις συμπεριφορές, τις αποφάσεις και τα έργα σημαντικών  προσώπων της λογοτεχνίας. Μάθαμε, και αυτό διδάσκαμε, πως η κριτική δεν μπορεί να είναι γενική και αόριστη και δεν μπορεί μια επιλογή να χαρακτηρίζετε ως «καλή» ή κακή», χωρίς να υπάρχει καμιά τεκμηρίωση. Κι όμως ακούμε συχνά την αντιπολίτευση και τους εκπροσώπους της να καταγγέλλουν την κυβέρνηση  για «έλλειψη σχεδίου», για «αποτυχία» , για «ανικανότητα» και άλλα παρόμοια ηχηρά, αλλά δεν την βλέπουμε να προσάγει κανένα στοιχείο που να βεβαιώνει την  άποψή της, να την «τεκμηριώνει».  Από την άλλη πλευρά,  όλα τα πράγματα στη ζωή έχουν θετικά και αρνητικά στοιχεία. Δεν υπάρχει κανένα πράγμα που να είναι μόνο θετικό ή μόνο αρνητικό. Το είχαν παρατηρήσει και οι αρχαίοι και είχαν πει το «ουδέν κακόν αμιγές καλού», δηλαδή δεν υπάρχει κανένα κακό πράγμα που να μην εμπεριέχει κάτι καλό. Η κριτική, λοιπόν, για να είναι αμερόληπτη πρέπει παράλληλα με τα αρνητικά να προβάλλει και τα θετικά στοιχεία που υπάρχουν. Όμως αυτό ποτέ μια αντιπολίτευση  για ευνόητους λόγους δεν το κάνει και, ενώ θέλει να την  κρίνουν οι άλλοι  με βάση τα καλύτερα έργα της, αυτή κρίνει τους άλλους με βάση τις χειρότερες επιτεύξεις τους ! 

            Ακόμη, αυτός που κρίνει τους άλλους δεν αρκεί απλώς να επισημαίνει τα αρνητικά στοιχεία των αποφάσεων και των μέτρων που αυτοί παίρνουν, των ενεργειών στις οποίες προβαίνουν. Οφείλει να διατυπώνει και αντίστοιχες προτάσεις. Δεν αρκεί να γκρεμίζει,  αλλά οφείλει  παράλληλα να χτίζει. Οφείλει μάλιστα να λαμβάνει υπόψη τις συνθήκες μέσα τις οποίες λειτουργεί κάποιος. Γιατί όλοι πρέπει να ομολογήσουμε πως η σημερινή κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει μια σύνθετη και πολύπλοκη κατάσταση όμοια της οποίας δεν γνώρισε η χώρα μας μεταπολεμικά. Η επεκτατική πολιτική της Τουρκίας και το μεταναστευτικό από τη μια, η πανδημία του κορονοϊού και τα οικονομικά προβλήματα που δημιουργεί από την άλλη  αποτελούν μια εκρηκτική κατάσταση. Και να σκεφθεί κανείς πως η χώρα μας αντιμετωπίζει αυτή την κατάσταση μετά από δέκα χρόνια «μνημονίων»!  Δεν έχουν άδικο αυτοί που ισχυρίζονται πως διεξάγουμε ένα πραγματικό πόλεμο.  Κι όμως η αντιπολίτευση δεν βρίσκει τίποτε καλό στην κυβέρνηση! Ισχυρίζεται πως όλα τα κάνει με λάθος τρόπο και μάλιστα πολλές φορές «σκόπιμα» (!) και αφήνει να εννοηθεί πως, αν είχε αυτή στην εξουσία, τα προβλήματα θα λύνονταν ως διά μαγείας! Κι όμως είναι σχεδόν βέβαιο  πως με κανένα τρόπο δεν θα ήθελε να βρεθεί αντιμέτωπη με τόσα προβλήματα, να πάρει στο χέρι της «την καυτή πατάτα», όπως λέμε!

Και τα πράγματα γίνονται χειρότερα για τον κριτή, αν ο ίδιος έχει δοκιμαστεί και έχει κριθεί από τον κόσμο.  Καλό θα είναι, πριν αποδοκιμάσει κανείς  τη συμπεριφορά του άλλου, να έρθει στη θέση του  και, αν μπορεί, να  κοιτάξει τα πράγματα από τη δική του σκοπιά σε σχέση με τις δικές του συνθήκες.  Και να ξέρει πως σημασία πολλές φορές δεν έχει το τι λέμε για τους άλλους, αλλά το πώς το λέμε. Γιατί και η κριτική μπορεί να γίνει με ευγένεια και όχι με απαξιωτικό και αγενή τρόπο, με τρόπο που αποσκοπεί στον εντυπωσιασμό και την ταπείνωση του άλλου.  Γιατί παρόμοιες συμπεριφορές δεν προάγουν τον «πολιτικό πολιτισμό» που σήμερα παρά ποτέ έχει ανάγκη η χώρα μας. Και να ξέρει ακόμα πως με τη θετική ή και την αρνητική κριτική η πραγματική αξία των πραγμάτων  δεν μεταβάλλεται, γιατί αυτά μιλούν από μόνα τους για την αξία τους.