Τα τελευταία χρόνια το λεγόμενο Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων έκανε ό τι μπορούσε, για να απαξιώσει τα αρχαία ελληνικά και να τα εξοβελίσει από το ελληνικό σχολείο. Λησμόνησε πως αυτό το μάθημα είναι κατ’ εξοχήν «ανθρωπιστικό» μάθημα, δηλαδή διαμορφώνει τον χαρακτήρα των παιδιών και κάνει τον άνθρωπο «Άνθρωπο», ένα χαριτωμένο ον, κατά τον Επίχαρμο. Λησμόνησε πως στα αρχαία ελληνικά κείμενα κρύβονται διαχρονικές αλήθειες που, αν τις λάβουμε υπόψη, μπορούμε να αποφύγουμε πολλά προβλήματα στη ζωή μας. Και τούτο γιατί η φύση των ανθρώπων είναι κατά βάση η ίδια, δεν αλλάζει εύκολα, πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα η Ιστορία να επαναλαμβάνεται.

Το 404 π.Χ. έληξε ο Πελοποννησιακός πόλεμος με νίκη των Σπαρτιατών και «πανωλεθρία», όπως λέει ο Θουκυδίδης, των Αθηναίων. Τότε άρχισε και η παρακμή της αθηναϊκής δημοκρατίας και η «πτώχευση» της πάλαι ποτέ ένδοξης Αθήνας σε όλα τα επίπεδα. Φαίνεται πως οι Αθηναίοι τότε βίωσαν μια κατάσταση όμοια με αυτή που βιώσαμε εμείς τα τελευταία χρόνια, μόνο που εμείς δεν είχαμε κάνει κανένα πόλεμο! Εμείς «πτωχεύσαμε» σε όλα τα επίπεδα σε καιρό ειρήνης! Τότε βρήκαν την ευκαιρία οι αντίπαλοι της Αθήνας να αμφισβητήσουν τα δικαιώματά της σε κάποιες περιοχές, όπως συμβαίνει και με εμάς σήμερα.

Ο Δημοσθένης στον Α΄ Ολυνθιακό του εξηγεί γιατί η πατρίδα του έφτασε σε τόσο μεγάλο σημείο παρακμής λέγοντας πως «όπως αυτοί που δανείζονται με μεγάλους τόκους, αφού καλοπεράσουν μικρό χρονικό διάστημα, ύστερα χάνουν και το αρχικό τους κεφάλαιο, έτσι και αυτοί που δείχνουν ραθυμία για μεγάλο χρονικό διάστημα και επιζητούν αυτό που τους ευχαριστεί βρίσκονται ύστερα στην ανάγκη να κάνουν πολλά πράγματα που δεν θα ήθελαν και διατρέχουν τον κίνδυνο να χάσουν και την ίδια τους τη χώρα» (Ολυνθ. Α΄ 15). Έτσι δεν φερθήκαμε και εμείς τα τελευταία χρόνια; Υιοθετήσαμε το δόγμα «της ήσσονος προσπάθειας», δανειστήκαμε κατά κόρον, ζήσαμε άνετα για κάποιο διάστημα σε βάρος των παιδιών μας και τώρα, αφού χάσαμε τα παιδιά μας που έχουν φύγει στο εξωτερικό, κινδυνεύουμε να χάσουμε και την ίδια μας την πατρίδα που αντιμετωπίζει μεγάλους κινδύνους.

Δεν αξιοποιήσαμε τις μεγάλες ευκαιρίες που μας παρουσιάστηκαν, δεν δαπανήσαμε σε παραγωγικά έργα τα τεράστια κονδύλια που εισέρρευσαν στη χώρα μας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (τα γνωστά «πακέτα Ντελόρ») και μάλιστα ενοχοποιήσαμε για την «κατάντια» και την «ανικανότητά» μας τους Ευρωπαίους. Ο Δημοσθένης τονίζει πως και οι Αθηναίοι είχαν κάποιες ευκαιρίες ανάκαμψης που όμως δεν αξιοποίησαν, ευκαιρίες που θεωρεί «ευεργέτημα» που προήλθε από την εύνοια των θεών. Και σημειώνει: «Αλλά νομίζω πως συμβαίνει εδώ ό τι συμβαίνει όσον αφορά την απόκτηση χρημάτων. Γιατί, αν κάποιος διασώσει όσα πάρει, αναγνωρίζει ευγνωμοσύνη στην τύχη, αν, όμως, τα σπαταλήσει χωρίς να το καταλάβει, τότε παύει να θυμάται την ευεργεσία και να αναγνωρίζει τη χάρη. Και για τις καταστάσεις ισχύει το ίδιο: αυτοί που δεν χρησιμοποίησαν με σωστό τρόπο τις ευκαιρίες, ούτε καν θυμούνται αν τους συνέβη κάτι καλό από την πλευρά των θεών. Γιατί το κάθε τι κρίνεται με βάση το τελικό αποτέλεσμά του, την τελευταία έκβασή του» (Ολυνθ. Α΄10). Έτσι κι εμείς τα βάλαμε με τους Ευρωπαίους, σαν να επρόκειτο να εξιλεωθούμε, επιρρίπτοντας τις ευθύνες για την καταστροφή μας στους άλλους.

Έτσι φτάσαμε σε ένα σημείο να ασκείται πολιτική με «άδεια ταμεία». Δεν έχει σημασία αν κάποιοι δημαγωγοί και λαοπλάνοι πολιτικοί διακήρυτταν προεκλογικά πως «λεφτά υπάρχουν». Λεφτά πράγματι υπήρχαν ή στις τσέπες των πολιτών, ιδιαίτερα των πλουσίων, ή στα ταμεία των δανειστών. Πάντως όχι στο δημόσιο ταμείο. Και δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα για ένα κράτος από το να πολιτεύεται με άδειο ταμείο! Το είχε πει ο μεγάλος πολιτικός της αρχαιότητας Περικλής. Αυτός στον τελευταίο λόγο που εκφώνησε στην Εκκλησία του Δήμου πριν από τον θάνατό του είχε πει τα εξής αξιοσημείωτα: «Εγώ νομίζω πως μια πολιτεία εξυπηρετεί πιο πολύ το συμφέρον των πολιτών, αν στο σύνολό της βρίσκεται σε ακμή, παρά αν ευτυχεί σε αυτή ο κάθε πολίτης μεμονωμένα, αλλά στο σύνολό της η ίδια δυστυχεί. Γιατί όσο και αν ευτυχεί ένας πολίτης στις ιδιωτικές του υποθέσεις, αν καταστραφεί η πατρίδα, χάνεται και ο ίδιος μαζί της, ενώ, αν δυστυχεί σε πατρίδα που ευημερεί, έχει πολλές ελπίδες να σωθεί» (Θουκ. ΙΙ 60. 2).

Βέβαια, η κύρια ευθύνη γι’ αυτή την άθλια κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα μας βαρύνει τους πολιτικούς. Αυτούς κατηγορούσε και ο Δημοσθένης για την κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει η Αθήνα τον 4^ο αι. π.Χ. Αυτός λέει: «Ρίξτε μια ματιά στους πολιτικούς μας μερικοί από τους οποίους από φτωχοί έχουν γίνει πλούσιοι, από άγνωστοι έχουν γίνει διάσημοι και μερικοί έχουν ιδιωτικές κατοικίες μεγαλοπρεπέστερες και από τα δημόσια οικοδομήματα. Κι όσο άδειαζε το δημόσιο ταμείο, τόσο γέμιζε η δικής τους τσέπη» (Δημοσθ. Ολυνθ. Γ΄ 29). Η δημοσιοποίηση του «Πόθεν έσχες», αυτό το «άκρον άωτον» της πολιτικής υποκρισίας, βεβαιώνει την επικαιρότητα αυτής της παρατήρησης του Δημοσθένη. Μόνο που στην περίπτωσή μας η ευθύνη βαραίνει και εμάς τους πολίτες που επιλέγουμε τους εκπροσώπους μας με ανορθολογικά και συναισθηματικά κυρίως κριτήρια και στέλνουμε στο Κοινοβούλιο ανθρώπους ανάξιους και άσχετους με την «πολιτική τέχνη», για να λύσουν τα προβλήματά μας. Το είπε και ο Πλάτων: «Αιτία ελομένου, θεός αναίτιος», δηλαδή η ευθύνη βαραίνει αποκλειστικά και μόνο αυτόν που επιλέγει και κανέναν άλλο.