Πρόσφατα έλαβα απάντηση απ’το  διαχειριστή ηλεκτρικής ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ), σχετική με  το ηλεκτρενεργειακό πρόβλημα του νησιού μας όπου διεξοδικά αναφέρεται σ’αυτό και καταλήγει ότι ως ο αρμόδιος «λαμβάνει κάθε απαραίτητο μέτρο  και μέριμνα για την εξασφάλιση του απρόσκοπτου εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια του ΗΣ της Λέσβου». Τούτο δε, ως το 2027, που  κατά τον ΑΔΜΗΕ -όπως συμπληρώνει-, θα  διασυνδεθεί το νησί με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό σύστημα.

Εκ του ότι βασικός παράγοντας ανάπτυξης  μιάς  χώρας, ενός τόπου, είναι η ενέργεια, για το θέμα της ηλεκτρενεργειακής κάλυψης του νησιού μας, απασχολούμαι σχετικά από νεαρός μηχανικός.  Αδιάλειπτα δε, αφ’ότου έγινα μέλος της Μόνιμης Επιτροπής Ενέργειας(ΜΕΕ) του ΤΕΕ(1982). Εκεί, πέραν των επιστημονικών/κλαδικών μου ενδιαφερόντων (λιθάνθρακες, λιγνίτες, πετρέλαια, κ.λπ.), ανέλαβα την υπευθυνότητα και των σε σπαργανώδη τότε κατάσταση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας(ΑΠΕ, γεωθερμία). Γεωγραφικά δε, πήρα φυσικά, και αυτή για τη Λέσβο. Τις ανάγκες της, τις ηλεκτρενεργειακές και τις πλουτοπαραγωγικές της  ΑΠΕ.  

Για τις ανάγκες, διαπιστώθηκε πως το εργοστάσιο της ΔΕΗ στου Καλαμάρη απ’τη δεκαετία ήδη του ’80, ήταν  ανεπαρκές, κεκορεσμένο, με ηλεκτρομηχανές συνεχώς παλαιούμενες. Έτσι, αδυνατούσε να ανταποκριθεί στη  ζήτηση εκ των τότε παρατηρουμένων  αναπτυξιακών προσπαθειών  στον τουρισμό και στη μεταποίηση. Η εγκατεστημένη ισχύς του εργοστασίου, κατά την ενιαία άδεια παραγωγής της ΔΕΗ (ΦΕΚ του 2002), ήταν μόνο 62,36MW, εκ πανσπερμίας δώδεκα Η/Ζ, (συγκριτικά, της Ρόδου, 206,10MW). Έτσι, η ΔΕΗ προκειμένου να  καλύψει ενεργειακά τη Λέσβο, προγραμμάτισε εργοστάσιο κατάλληλης δυναμικότητας στην Καράβα(Δ.Ε.Θερμής). Το Ν.Σ. Λέσβου ενέκρινε αυτό, το 1992. Παράλληλα η εταιρεία προχώρησε, στα διαδικαστικά και στις απαιτούμενες μελέτες. Ατυχώς όμως η ελληνική γραφειοκρατία  έκανε κι εδώ το θαύμα της. Για πέντε ολόκληρα χρόνια η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων(ΜΠΕ) είχε λιμνάσει στα συρτάρια του ΥΠΕΧΩΔΕ. Το ’99 μετά από σχετική επιστολή μου προς τον αρμόδιο Υπουργό Κ.Λαλιώτη, αυτή επί τέλους εγκρίθηκε και εξεδόθησαν οι απαιτούμενοι Περιβαλλοντικοί Όροι(Π.Ο.). 

Ατυχώς, για λόγους επιστημονικά ασύστατους, οι κάτοικοι του Μανταμάδου στηριζόμενοι  σε κακούς συμβουλάτορες (επιστήμονες, συνδικαλιστές, εκπρόσωποι κοινωνικών φορέων) προσέφυγαν εναντίον του έργου, στο ΣτΕ. Η αιτίαση τους γι’αυτό, ήταν ότι τα των καμινάδων αέρια του εργοστασίου, θα επηρέαζαν την ποιότητα ζωής και υγεία τους. Πράγμα ψευδές, αφού τούτο θα’ταν σε απόσταση 14 ολόκληρων χιλιομέτρων! προς νότο, στην Καράβα.

Στην εναντίωση των κατοίκων του Μανταμάδου, οι Λέσβιοι-πέραν της προαναφερθείσας απόφασης του Ν.Σ.-, στην πλειονότητά τους ήταν ομόθυμα υπέρ του έργου. Συγκεκριμένα οι κάτοικοι των τότε δήμων, Καλλονής, Πέτρας, Πλωμαρίου, Ερεσού-Αντίσσης και Μυτιλήνης. Τούτο καταδείχθηκε στην πράξη, αφού  καταφέρνοντας να  συστρατευθούν μαζί μου οι τέσσερις πρώτοι, κάναμε παρέμβαση υπέρ του έργου στο ΣτΕ. Ο δήμος Μυτιλήνης, παρενέβη μόνος του. Ατυχώς το ΣτΕ, απέρριψε τη ΜΠΕ  το 2003για λόγους τυπικούς, αφού η εγκριτική απόφαση δεν έφερε, ως όφειλε, και την υπογραφή του Υπουργού Γεωργίας  (το οικόπεδο  ήταν σε δασική περιοχή). Μετά την αστοχία αυτή, η τύχη του εργοστασίου, ήταν εκείνη «του φούρνου του Χότζα, πάνω στον αραμπά». Αφού περιήχθη σ’όλο το νησί, Πλάκες, Μάγειρας, Βαθρακιά, κ.άλ., κατέληξε στη  Σαρακήνα. Το 2008, ο τότε Πρόεδρος της ΔΕΗ Τ.Αθανασόπουλος, απαντώντας, μού έγγραφε, ότι το εργοστάσιο ήταν ισχύος 120 MW και προϋπολογισμού 155.000.000 Ευρώ. Το 2009, είχε ληφθεί η απαιτούμενη άδεια παραγωγής, ισχύος πενταετούς. Η πενταετία έληξε χωρίς το έργο, καν να ξεκινήσει. Ατυχώς ουδείς ταγός, ή φορέας του νησιού υπήρξε επισπεύδων. Ακόμη και ο βουλευτής Λέσβου Ν.Σηφουνάκης, τότε αναπληρωτής Υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος (καθ’ύλη αρμόδιος) ουδέν έπραξε προς  υλοποίηση του έργου. Τελικά, το Νοέμβριο 2019 η ΡΑΕ απήντησε στον «ΠΙΤΤΑΚΟΣ Ο ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ», ότι η λύση του προβλήματος είναι η διασύνδεση του νησιού με το δίκτυο της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Πέραν της θετικής δράση μου, υπέρ του κεφαλαιώδους σημασίας των 120MW εργοστασίου βάσεως, θετικά έδρασα, και στα θέματα της αξιοποίησης των ΑΠΕ μας. 

Ξεκινώ απ’τις Ανεμογεννήτριες της ΔΕΗ στου Υψηλού(Ακρόχειρας). Επειδή, η Φιλοδασική Ένωση Αθηνών είχε προσφύγει στο ΣτΕ εναντίον αυτών, έπεισα τους τότε, Δήμο Ερεσού και Κοινότητες Αντίσσης και Σιγρίου να παρέμβουμε στο ΣτΕ υπέρ του έργου. Με συνήγορό μας τον καθηγητή της Φιλοσοφίας του Δικαίου, φίλο Ανδ.Εμμανουήλ κερδίσαμε την υπόθεση και μάλιστα δύο φορές. Έτσι εγκαταστάθηκαν οι 9 ανεμογεννήτριες της ΔΕΗ, 2,025MW, στον Ακρόχειρα. Το σημαντικότερο, η νίκη μας αυτή επέτρεψε να γίνονται επενδύσεις στην «απολιθωμένη περιοχή» για εγκατάσταση ανεμογεννητριών, όπως οι 15 μονάδες ιδιωτών στη Σκαμιούδα Αντίσσης, ισχύος 9,0MW.

Αντίθετα, εναντιώθηκα προ ~15ετίας στο project  του υβριδικού, κατά το οποίο  τα νερά του φράγματος Ερεσού(Πιθάρι) θα ανεβοκατέβαιναν  στη Σκαμιούδα, χρησιμοποιώντας την ενέργεια των εκεί ανεμογεννητριών, δημιουργώντας αιολικο-υδροηλεκτρική μονάδα, 64 MW!!. Τούτη δρώντας, ως εργοστάσιο βάσεως θα συνέβαλε στην κάλυψη σχετικών αναγκών του νησιού. Εναντιώθηκα, εξ ορθού επιστημονικού λόγου, μόνο. Ήταν τότε που η ΔΕΗ σχεδόν πειραματικά είχε ξεκινήσει στην Ικαρία ένα πιλοτικό υβριδικό (το δεύτερο στην Ευρώπη). Πληροφορούμαι, ότι τούτο ισχύος 1,0MW μόνο!, βρίσκεται επί τέλους στα πρώτα στάδια λειτουργίας του. Όμως, κόστισε   ~50.000.000 Ευρώ!. 

Γενικά, σκέφτομαι, πως σε ό,τι αφορά την ενεργειακή κάλυψη της Λέσβου, ύστερα από σαράντα ολόκληρα χρόνια!, ο απολογισμός είναι πενιχρότατος. Ατυχώς. Μόνο ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά ~15 ΜW, έναντι αναγκών μας, ~100 MW. Εξ άλλου ως ΑΠΕ, τούτα δεν υποκαθιστούν ισχύ, απλά προσφέρουν  μόνο ενέργεια.

Εκ των ΑΠΕ, αυτή που υποκαθιστά και ισχύ, είναι η Γεωθερμική ενέργεια. Κατ’αυτή, η αντλούμενη απ’τη γη θερμική ενέργεια,  μετατρέπεται σε ηλεκτρική. 

Το υψηλής ενθαλπίας γεωθερμικό δυναμικό, Μήλου και Νισύρου, σχετικά μεγάλο έναντι της μικρής ενεργειακής τους κατανάλωσης, ατυχώς  «κακονοματίστηκε». Για λόγους, κυρίως, τουριστικούς. Για την πλούσια σε μέση ενθαλπία γεωθερμική ενέργεια Λέσβο, ασφαλώς δεν συνέτρεχαν τέτοιοι λόγοι. Έτσι το 1983, μερίμνησα σε συνεργασία με τον τότε Νομάρχη, να προβάλουμε αυτή και ηλεκτρενερειακά στους Λέσβιους. Τούτο κάναμε, στο Δημοτικό θέατρο, ομάδα επιστημόνων από ΔΕΗ, ΙΓΜΕ, ΤΕΕ, κ.αλ., με επικεφαλής τον καθηγητή μου Ν.Κουμούτσο. 

Πέρασαν ~20 χρόνια, και η ΔΕΗ   ολοκληρώνοντας  τις απαιτούμενες έρευνες, εξήγγειλε  το 2005  την πραγματοποίηση δύο βαθέων γεωτρήσεων στην περιοχή της Στύψης για την εγκατάσταση μονάδος 8,00MW. Πέρασαν  άλλα τόσα χρόνια και ατυχώς  ουδέν έγινε. Πρόσφατα η «ΔΕΗ Ανανεώσιμες» ανακοίνωσε μονάδα 5,0MW για: Μήλο, Νίσυρο, Μέθανα και Λέσβο.

Ύστερα απ’όλα αυτά, ελπίδα οριστικής λύσης  του ηλεκτρενεργειακού προβλήματος του νησιού αποτελεί η ως το 2027 διασύνδεση. Για την επένδυση, πλέον ενός  δισεκατομμυρίου  Ευρώ και τη διαθεσιμότητά αυτού, η  ΡΑΕ αλλά και  ο ΔΑΔΔΗΕ ουδέν αναφέρουν. Η πείρα 40 χρόνων, ατυχώς, μου δημιουργεί πλείστες όσες αμφιβολίες και επιφυλάξεις για  την πραγματοποίησή της ως τότε.

Πάντως, εύχομαι, έτσι να γίνει.