Δεν θα σας μιλήσω για τον Έρωτα. Το έχω κάνει εξάλλου άπειρες φορές στο παρελθόν. Για τον Άγιο Βαλεντίνο θα σας κουβεντιάσω, τον Άγιο αυτόν με την παγκόσμια εμβέλεια, καθόλου άδικα και τη στενή σχέση του με τη Μυτιλήνη. Είναι το «λαμπερό αστέρι» του νησιού, κάπως έτσι το γράφει και ο ύμνος του. Μα είναι να μην είναι; Η αγορά περιμένει την ημέρα του πώς και πώς. Οι απανταχού ερωτευμένοι το ίδιο. Οι δήθεν ερωτευμένοι το αυτό. Έμποροι, βιοτέχνες, παραγωγοί, σταφιδέμποροι (αστειεύομαι), παπάδες, ψάλτες, ανθοπώλες, ζαχαροπλάστες, όλοι τρελαίνονται και τον υμνολογούν. Μόνον εμείς στη Μυτιλήνη ξεχάσαμε να διαφημίσουμε τη σχέση μας μαζί του, ξεχάσαμε να τον αναδείξουμε, να ευλογηθούμε και οι ίδιοι.

Τα οστά του Αγίου Βαλεντίνου φιλοξενούνται ήδη από το 1908 στην καθολική εκκλησία επί της οδού Ερμού στην πρωτεύουσα του νησιού μας (νομίζω ονομάζεται Εκκλησία της Μεταστάσεως της Θεοτόκου). Ως εδώ καλά. Άγια θα συμπλήρωνα. Το νέο έχει κυκλοφορήσει τα τελευταία χρόνια, χάρη σε δημοσιεύματα του αθηναϊκού τύπου και σε αφιερώματα του τοπικού. Αδυνατώ να εξηγήσω τι στο καλό έκαναν γι’ αυτό οι τουριστικοί πράκτορες. Το νησί φημίζεται για τον θρησκευτικό του τουρισμό. Δεν διευκρινίζουμε δόγμα. Παρόλ’ αυτά προσκυνητές του Αγίου δεν φαίνονται. Μα είναι τόσο λίγοι; Οι οπαδοί του Αγίου, του οποίου η μέρα εορτάζεται σε παγκόσμια κλίμακα εκκωφαντικά και εμπορικότατα; Σοβαρά τώρα; Χάθηκε ο κόσμος να συνηθίζαμε διοργανώσεις γάμων υπό την ευλογία του; Προσκυνήματα; Αφιερώματα; Να εκδίδαμε βιβλία; Εικόνες; Να αναδεικνύαμε τη σχέση του μαζί του; Να οργανώναμε την επισκεψιμότητα στη χάρη του; Ακόμη και παρά την εμπορική διάσταση που λαμβάνει η χάρη αυτή, ποιος είναι αντίθετος στην απόδοση τιμών σε έναν καθολικό άγιο; Γνωστό άγιο, για να το θέσω έτσι απλά. Κομψά. «Υπάρχει δυνατότητα επίσκεψης στην εκκλησία» θα μου απαντήσετε. Δίκιο έχετε. Δεν περιμένω ούτε συστήνω να εκμεταλλευτούμε αμιγώς οικονομικά το θρησκευτικό συναίσθημα ούτε το ερωτικό χιλιάδων ή εκατομμυρίων πιστών. Δεν θα χαλούσε ο κόσμος όμως αν η αναφορά σ’ αυτόν και στη σχέση του με το νησί συμπεριλαμβανόταν στα αξιοθέατα, με την καλή την έννοια, της Λέσβου. Αν διοργανώναμε εκδηλώσεις, αν βοηθούσαμε τους πιστούς να τον γνωρίσουν καλύτερα με εκδόσεις, δραστηριότητες, με ενέργειες και κινήσεις που τον τιμούν, που δεν τον προσβάλλουν, που εξυπηρετούν την καλλιτεχνική, την θρησκευτική, την οικονομική και την εμπορική ανάπτυξη του τόπου.

Πριν μερικές μέρες μία φίλη επισκέφτηκε το νησί, για να προσκυνήσει σε διαφορετικά θρησκευτικά ορθόδοξα προσκυνήματα. Τα επισκέφτηκε, τα γύρισε, προσκύνησε, αγόρασε διάφορα ενθύμια, εικόνες, έκανε τάματα, τα φωτογράφησε, τα ανάρτησε σε κοινωνικά δίκτυα. Επεδίωξε να πάει και στον Βαλεντίνο. Εκείνη την ημέρα ατυχώς η εκκλησία ήταν κλειστή. Θα μπορούσε όμως να το γνωρίζει. Θα μπορούσε να είναι πιο εύκολο για τη μέση επισκέπτρια να συγκεντρώσει πληροφορίες. Θα μπορούσε να βρει κάποιο βιβλίο να αγοράσει με πληροφορίες, με υλικό, με εικόνες, με ύμνους. Θα μπορούσε κάπως, κάπου να αποκτήσει σύνδεση με τον Άγιο Βαλεντίνο στη Μυτιλήνη.

Δεν είναι η μοναδική περίπτωση αυτή του Βαλεντίνου. Μία εξίσου ισχυρή είναι η πλημμελής ανάδειξη και αξιοποίηση του Μουσείου Τεριάντ και των διεθνούς εμβέλειας υπογραφών στον χώρο της ζωγραφικής που φιλοξενεί. Με τον αυτονόητο περιορισμό της δημιουργικής αλλά και της με μέτρο αξιοποίησης των τοποσήμων μιας περιοχής (το εμπορικό δεν είναι πάντοτε απορριπτέο, ούτε διαλυτικό των αξιών που αυτά πρεσβεύουν), η ανάδειξή τους συντελεί πολύ συχνά στην καλλιέργεια και στη ανάπτυξη του περιβάλλοντος οικοσυστήματος του κοινωνικού πρωτίστως. Καθημερινά έχω τη βεβαιότητα ότι υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν. Να γίνονται. Θα ήθελα όλοι οι ντόπιοι κάτοικοι να έχουν επισκεφτεί το σκήνωμα του Βαλεντίνου και ας είναι ορθόδοξοι ή ό, τι άλλο. Ως μνημείο και όχι με θρησκευτικό πρόσημο απαραίτητα. Εγώ πάντως τιμώ απαρεγκλίτως τη μνήμη του, ως τοπικού αγίου!