«Χαλεπόν άρχεσθαι υπό χερείονος».

(είναι βαρύ να σε κυβερνάν οι χειρότεροι)

Δημόκριτος

Είναι κάποιοι -όσο πάνε και πληθαίνουν- που υποστηρίζουν πως αυτός ο τόπος είναι καταδικασμένος, πως αυτή η χώρα δεν έχει σωτηρία. Έχουμε, λένε, τις κυβερνήσεις που μας αξίζουν και με αυτές τις κυβερνήσεις δεν πρόκειται να δούμε «θεού πρόσωπο». Και εφόσον δεν αλλάζουμε, ριζικά, ως λαός -πράγμα αδύνατον- θα εγκαταβιώνουμε, ως τυφλοπόντικες, στoν υπόνομο της Ιστορίας.

Είναι αλήθεια ότι στα δημοκρατικά καθεστώτα, κατά το Σύνταγμα, όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό και ότι ο λαός είναι ο -αποκλειστικά- υπεύθυνος για τις καλές ή κακές επιλογές που κάνει κατά τη δημοκρατική διαδικασία της ανάδειξης των κυβερνήσεών του. Συγχρόνως όμως είναι αλήθεια ότι ανέκαθεν -ακόμα και στην αρχαία Αθήνα- υπήρχαν πολλοί τρόποι και μέσα με τα οποία μπορούσαν κάποιοι λαοπλάνοι να αλλοτριώσουν και να χειραγωγήσουν τους πολλούς και, τελικά, να αλλοιώσουν την πραγματική θέληση του λαού και να υποκλέψουν την εξουσία. Έτσι το πολίτευμα, το οποίο, κατά τον Θουκυδίδη, «δια το μη ες ολίγους αλλ’ ες πλείονας οικείν δημοκρατία κέκληται», μεταπίπτει από το «ες πλείονας» στο «ες ολίγους οικείν» και καταντά -ακόμα κι αν συνεχίζει να λέγεται δημοκρατία- στην πραγματικότητα, να είναι ολιγαρχία, με όλες τις συνέπειες που έχει αυτό για την πολιτική, οικονομική και κοινωνική κατάσταση της χώρας.

Οι τρόποι με τους οποίους ένας λαός «εν πλήρη δημοκρατία» μπορεί να «δουλωθεί» και να κάνει, ως πολίτης, τις επιλογές του, όχι σύμφωνα με τη δική του κρίση και θέληση αλλά ως υποχείριο της θέλησης κάποιου άλλου, είναι πολλοί και ιστορικά γνωστοί: η δημαγωγία, η παραπλάνηση του λαού με ψεύτικες υποσχέσεις, η προπαγάνδα και η παραπληροφόρηση (γνωστή και ως «πλύση εγκεφάλου»), η συνωμοσιολογία και η τρομοκράτησή του για επαπειλούμενους κινδύνους, η πολιτική πόλωση και ο κομματικός φανατισμός, η κομματοκρατία και η διαφθορά των πολιτών μέσω της νομής των λαφύρων της εξουσίας κ.ά..

Και τα κυριότερα μέσα, με τα οποία επιτυγχάνεται η αλλοτρίωση των πολιτών και η χειραγώγησή τους, είναι τα Μ.Μ.Ε. και ειδικότερα η Τηλεόραση και το Διαδίκτυο, τα οποία -στη σύγχρονη εποχή- αποτελούν τα πλέον δραστικά μέσα άσκησης παιδείας και ειδικότερα πολιτικής αγωγής.

Την όποια αρνητική παιδευτική επίδραση των παραπάνω μέσων μπορεί να αντιπαλέψει και να αντισταθμίσει -ακόμα και να ελαχιστοποιήσει- μόνον ένα καλά οργανωμένο και ελεγχόμενο από τη δημοκρατική πολιτεία, εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο, σύμφωνα με την συνταγματική επιταγή, οφείλει να σκοπεύει στη διαμόρφωση ελεύθερων και υπεύθυνων και -άρα- σκεπτόμενων πολιτών.

Αντίθετα ένα υποβαθμισμένο εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο αδυνατεί να παράσχει ουσιαστική μόρφωση -σκόπιμα ή μη- «παράγει» μελλοντικά ανδράποδα, άτομα ευάλωτα στην οποιαδήποτε δημαγωγική πολιτική. Υπάρχει, όμως, και η χειρότερη περίπτωση: το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα να υπονομεύει τη Δημοκρατία ασκώντας -εκ των έσω- προπαγάνδα, κατά παράβαση της συνταγματικής επιταγής, υπέρ ενός πολιτικού συστήματος ή κόμματος, με άλλα λόγια να διαμορφώνει μελλοντικούς «οπαδούς».

Από τα παραπάνω, νομίζω, γίνεται αντιληπτή η τεράστια σημασία που έχει η παιδεία για ένα λαό που θέλει να ζει σύμφωνα με τις αρχές και τις αξίες της Δημοκρατίας. Γίνεται, επίσης, εύκολα αντιληπτό από την εκπαιδευτική πολιτική που εφαρμόζουν τα πολιτικά κόμματα, ποιοι πολιτεύονται διαπνεόμενοι από ειλικρινή πίστη στη Δημοκρατία και τη λαϊκή κυριαρχία, ποιοι θέλουν πολίτες ικανούς να κρίνουν και να επιλέγουν ελεύθερα, και ποιοι επιδιώκουν την πραγματοποίηση των άνομων σχεδίων τους με μια κοινωνία που θα αποτελείται από μαζανθρώπους και θα βρίσκεται σε αγελαία κατάσταση.

Από την προτεραιότητα, λοιπόν, που δίνουν οι πολιτικοί μας στην παιδεία και την ειλικρινή έγνοια που επιδεικνύουν για την ολόπλευρη και ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας των εκπαιδευόμενων, εξαρτάται εάν η αυριανή κοινωνία θα αποτελείται από ελεύθερους, σκεπτόμενους και δημιουργικούς πολίτες ή θα αποτελεί μια αξιοθρήνητη «πλέμπα» που θα άγεται και θα φέρεται από κάθε δημαγωγό και λαοπλάνο.

Επανερχόμενοι στο αρχικό μας ερώτημα εάν υπάρχει σωτηρία για τη χώρα μας στην κατάσταση χρεοκοπίας που βρίσκεται σε όλους τους τομείς, η απάντηση είναι: υπάρχει σωτηρία μόνο εάν -ως άτομα και λαός- επενδύσουμε -το ταχύτερο δυνατόν- στην περισσότερη και καλύτερη παιδεία. Εάν θέλουμε, κάποτε, να γίνουμε μια κανονική χώρα, πρέπει όλοι να αλλάξουμε νοοτροπία, να εξαλείψουμε όλες τις παθογένειες που δεν επιτρέπουν να κυβερνήσουν οι άξιοι, να προκόψουν οι τίμιοι και δημιουργικοί πολίτες, να επικρατήσει η λογική στη διαχείριση των δημοσίων πραγμάτων, να υπάρξει η αμοιβαία εμπιστοσύνη και η αρμονική συνεργασία ανάμεσα στους πολίτες και το κράτος.

Όλα τα παραπάνω, που αποτελούν τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την εύρυθμη λειτουργία του κράτους, για την πρόοδο και τη σταθερότητα της διακυβέρνησης της χώρας, δεν υπάρχει άλλος τρόπος να εξασφαλιστούν, παρά μόνο μέσω μιας σύγχρονης, καθολικής και πραγματικά δωρεάν παιδείας για τη νεολαία μας και ολόκληρο το λαό μας.

Μπορεί, όμως, να αναληφθεί μια τέτοια προσπάθεια και να αποδώσει με τις υπάρχουσες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες; Όταν πυροβολείς την …κοιλιά, λένε, πλήττεις, εξίσου αποτελεσματικά και το κεφάλι. Που σημαίνει ότι, όταν καταδικάζεις στην οικονομική εξαθλίωση τους πολίτες και ένα ολόκληρο λαό, σκοτώνεις την πίστη και τη θέλησή του να αναζητήσει το φως της γνώσης, να αγωνιστεί για το διαφωτισμό της κοινωνίας και την πρόοδό της.

Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες, το πρώτο αναγκαίο βήμα, είναι, πρωτίστως, να λύσουμε το πολιτικό μας πρόβλημα: να ανακαλύψουμε, ανάμεσα στον πολιτευόμενο συρφετό, τους πολιτικούς εκείνους που έχουν συνειδητοποιήσει, σε όλο του το βάθος, το πρόβλημα της Ελλάδας και οι οποίοι έχουν την εντιμότητα και τη θέληση να μιλήσουν με τη γλώσσα της αλήθειας και της λογικής στο λαό και στη συνέχεια να πάρουν τις δύσκολες αλλά αναγκαίες αποφάσεις. Η χώρα μας εάν, κάποτε, θα μπορέσει να αναδυθεί από το βάλτο, στον οποίον βουλιάζει, δεν θα το επιτύχει με ημίμετρα ούτε, βέβαια, με παραμύθια και παρακάλια. Θα βγει με γενναίες τομές σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας ζωής. Και, βέβαια, πρωτίστως πρέπει να λειτουργήσουν τα σχολειά μας -καθώς και όποιο μέσο ασκεί παιδεία- με εμπνευσμένους και άξιους δασκάλους, για να αλλάξουμε, άρδην, την αυτοκαταστροφική νοοτροπία μας .

Σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη εποχή, μας χρειάζονται πολιτικοί σαν τον Καποδίστρια και τον Βενιζέλο και δάσκαλοι σαν τον Δελμούζο, τον Γληνό και τον Παπανούτσο. Ας ψάξουμε να τους βρούμε. Δεν μπορεί να χάθηκε εντελώς από τον τόπο μας, το γονίδιό τους!