Είδαμε πριν από δεκαπέντε ημέρες υπό ποιες συνθήκες -σε γενικές γραμμές βέβαια, επειδή και τα στοιχεία μας είναι γενικής φύσεως- Μυτιληνιοί και πρόσωπα από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και ορισμένες πόλεις της Μ. Ασίας, βρέθηκαν εγκατεστημένοι στα μέσα του 19ου αιώνα στο Ναύπλιο.

Η πορεία τους, όπως μας καταθέτουν σε δύο έγγραφα προς το δήμαρχο Ναυπλίου, του 1843 και 1846 αντίστοιχα, είναι συναφής με την πορεία της Ελληνικής Επανάστασης του 1821: εγκατέλειψαν τις εστίες τους για να καταταχθούν στις γραμμές του μαχόμενου τμήματος των Ελλήνων.

Φυσικά μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους, δεν μπορούσαν να επιστρέψουν στην υπό οθωμανική κατοχή Λέσβο και ένα μέρος τους -κάποιοι θα σκοτώθηκαν, άλλοι θα βρέθηκαν σε άλλα μέρη εγκατεστημένοι- θα απέκτησαν οικογένεια. Είναι αυτοί όλοι που αποτελούν τμήμα της λεσβιακής διασποράς, που για να τη διακρίνω από τις άλλες μετακινήσεις πληθυσμού από το νησί μας, την ονόμασα πατριωτική διασπορά.

Γι’ αυτούς τους τελευταίους πρέπει να παρατηρήσουμε, ότι δεν λησμόνησαν την καταγωγή και την αφετηρία τους και βρίσκουν την ευκαιρία, με τα έγγραφά τους, να αναφερθούν σε αυτήν.

Πρόκειται για 150 περίπου ονόματα Ιώνων και Αιολέων (έτσι υπέγραψαν από κοινού τα έγγραφα με τα αιτήματά τους), τα οποία, όμως, δεν σημειώνουν το όνομα της ιδιαίτερης πατρίδας τους, παρά ελάχιστες φορές. Ανάμεσά τους, φαίνεται να κυριαρχεί η προσωπικότητα του Βασιλείου Μπούχλια Πωγωνάτου ή Αθάνατου, που είναι ένα πρόσωπο για το οποίο γνωρίζουμε αρκετά πράγματα, αλλά νομίζω ότι εκκρεμεί μια καλή μελέτη, που θα φωτίσει τη δράση και τη συμμετοχή του στον αγώνα της ανεξαρτησίας.

(Παρεμπιπτόντως θυμάμαι ότι με αυτόν ήθελε να ασχοληθεί, και έως βαθμό το έκανε, ο πρόωρα χαμένος συμπατριώτης μας από τη Μόρια, αν θυμάμαι καλά, δάσκαλος Στράτος Χατζηγιάννης και εγώ, νέος τότε, του είχα βρει κάποια στοιχεία στο αρχείο Ναυπλίου που δημοσίευσε στο περιοδικό Λεσβιακά).

Αυτός, λοιπόν, ο Μπούχλιας, αναδεικνύεται και αυτή τη φορά από τα δύο έγγραφα που μνημονεύσαμε. Σε αυτόν καταφεύγουν όλοι οι αιτούντες που δεν γνωρίζουν γράμματα, για να υπογράψουν με το χέρι του, το αίτημά τους προς το δήμαρχο Ναυπλίου. Αλλά, όπως είπαμε, δεν είναι μόνο αυτός ο Μυτιληνιός του Ναυπλίου.

Υπάρχουν και άλλοι, όπως δηλώνουν τα ονόματά τους, και είναι μια καλή ευκαιρία, όταν δημοσιεύσουμε τα έγγραφα, κάποιος να επεκτείνει την έρευνα σε αναζήτηση στοιχείων για τους ανθρώπους αυτούς, που ξεκίνησαν από τη Λέσβο, τα Μοσχονήσια, το Αϊβαλί και άλλες πόλεις της μικρασιατικής παραλίας, φαντάζομαι νέοι σε ηλικία, για να βοηθήσουν το αγωνιζόμενο έθνος.

Πολλές φορές, φαντάζομαι ότι ίσως αποκαλυφθεί μια ενδιαφέρουσα πορεία, ανθρώπων των οποίων οι ρίζες μπορεί να είναι και από τη Λέσβο και από την έναντι πόλη του Αϊβαλιού και των Μοσχονησίων, αφού οι τύχες των οικισμών αυτών αρκετές φορές συμπίπτουν. Σημειώνω εδώ μερικά ονόματα, με τα επαγγέλματά τους, για τα οποία, νομίζω ότι εύκολα μπορεί να γίνει η πλαισίωση και με άλλα στοιχεία: Σπ. Σκούφος, Δημ. Σημαντήρης, Βελισσάριος Παυλίδης έμπορος, Κωνσταντίνος Τρύφωνος έμπορος, Παύλος Σάββας, στρατιωτικός, Κωνστ. Τόμπρας (ο γνωστός τυπογράφος), Αναστ. Μαυροκέφαλος, Ιωάννης Κακκουλίδης, Αρ. Μωραϊτίνης, Χρίστος Αθανασίου μαραγκός, Θεόδωρος Σιδεράς ωρολογάς, Χρήστος Μάρκου, κηπουρός, Μιχαήλος Μάρκου κηπουρός, Δημήτριος Χαϊδούλης, Χαράλαμπος Δημήτρης μαχαιροποιός κτλ..

Και αν για τους παραπάνω -και για πολλούς άλλους, αφού εδώ δεν είναι ο αρμόδιος τόπος για να τους αναφέρουμε όλους- εκκρεμεί η αναζήτηση της πατρίδας τους, υπάρχουν και δύο πρόσωπα -εκτός από το Βασίλειο Μπούχλια-Πωγωνάτο- που δεν θα διστάσουν να δηλώσουν την πατρίδα τους.

Πρόκειται για τον Αντώνιο Κωνσταντίνου, που δηλώνει: Μυτιληναίος, έγγαμος, ετών 32 πλοίαρχος αγράμματος (υπογράφει γι’ αυτόν ο Μπούχλιας, όπως και για τους περισσότερους, άλλωστε), αλλά και τον Συνοδινό, που δηλώνει Παρακελιώτης τέκτων: και αν για το τέκτων δεν έχουμε αμφιβολία, ότι δηλαδή πρόκειται για μαραγκό, το Παρακελιώτης, νομίζω ότι με μεγάλη πιθανότητα ανακαλεί το χωριό Παράκοιλα του νησιού μας (φυσικά αυτό δεν είναι απόλυτο, επειδή χρειάζονται και άλλα στοιχεία για να τον συνδέσουμε με το χωριό).

Αυτά όλα όμως μπορεί να τα προσκομίσει μια καλή έρευνα για τους εγκατεστημένους στο Ναύπλιο Ίωνες και Αιολείς, που συμμετείχαν στον Αγώνα του 1821 και ίσως θα αποτελούσε και μια μικρή συμβολή στον εορτασμό των 200 χρόνων από την έκρηξη της Επανάστασης, ημερομηνία που άρχισε να πλησιάζει επικίνδυνα...