Γράφαμε στην τελευταία επιφυλλίδα μας πριν από την ολιγοήμερη αυγουστιάτικη -όπως συνηθίζει να γίνεται εδώ και χρόνια- διακοπή της κυκλοφορίας του«Εμπρός», για τον πύργο του Μαγνήσαλη στη Θερμή και τα βάσανα που υφίσταται τα τελευταία τουλάχιστον χρόνια, καθώς τα παρελθόντα σημεία της πορείας του, είναι πολύ δύσκολο να γνωρίσουμε.

Στο μνημείο αυτό έχουμε αφιερώσει τέσσερις ήδη επιφυλλίδες -αν θυμάμαι καλά, είναι η πρώτη φορά που το κάνω- και με τη σημερινή πέμπτη λογαριάζουμε να κλείσουμε το θέμα, επειδή νομίζω ότι αποτυπώθηκε, κατά κάποιο τρόπο, το πρόβλημα, το οποίο, βέβαια, δεν είναι μοναδικό, αλλά το συναντούμε συχνά-πυκνά και σε άλλες περιπτώσεις σε όλη σχεδόν την Ελλάδα, πράγμα που από μόνο του σημαίνει κάτι.

Βέβαια, όταν αναφερόμαστε σε κλείσιμο του θέματος, εννοούμε απλώς κλείσιμο από τη δική μας πλευρά, τη γραπτή ανάδειξή του, επειδή στην ουσία το ζήτημα παραμένει ανοικτό -και πολύ φοβάμαι θα παραμένει για πολύ καιρό ακόμα- κυρίως για τους άμεσα εμπλεκόμενους δεδομένου μάλιστα ότι διανύουμε μια περίοδο ιδιαίτερα δύσκολη, αφού κοντά σε όλες τις αδράνειες και τις ανεπάρκειες του ελληνικού κράτους, έρχεται να προστεθεί και η οξύτατη οικονομική κρίση με ό,τι αυτό συνεπάγεται για ανθρώπους και μνημεία, όπως στην περίπτωσή μας.

Ανέφερα στην τελευταία επιφυλλίδα μου ότι η κατάσταση αυτή έχει φέρει σε απόγνωση τον ιδιοκτήτη του πύργου, Παναγιώτη Μαγνήσαλη, καθώς η περίπτωση είναι ιδιαίτερη περίπλοκη, πράγμα που μπορούμε να συνοψίσουμε στη διαπίστωση ότι φέρεται ως ιδιοκτήτης ενός πύργου, τον οποίο δεν μπορεί να διαχειριστεί, αφού είναι διατηρητέο μνημείο, ενώ, όπως δείξαμε στις προηγούμενες επιφυλλίδες με αναφορές στην κείμενη νομοθεσία, το μνημείο αυτό ως κτίσμα της βυζαντινής περιόδου (γατελούζικης για τη Λέσβο), ανήκει στην ουσία στο κράτος.

Η δυαρχία αυτή, η οποία όπως ανέφερα, υπάρχει και για άλλα μνημεία στην Ελλάδα, μεταξύ ιδιόκτητων διατηρητέων μνημείων, είναι η καλύτερη δυνατή… κατάσταση για τον αφανισμό των μνημείων, και μάλιστα εκείνων που δεν έχουν την καθολική αναγνώριση ώστε να επιβάλλουν την προστασία με το μέγεθος της αξίας τους.

Η περίπτωση του πύργου του Μαγνήσαλη της Θερμής Λέσβου, είναι λοιπόν, κατά τη γνώμη μου πάντα, ένα ακόμη χαρακτηριστικό παράδειγμα της κατάστασης αυτής, που έχει οδηγήσει τον ιδιοκτήτη ακόμα και σε πράξη δωρεάς του στο δημόσιο, τουλάχιστον κατά το νομικό μέρος που αναγνωρίζεται ως άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενος.

Πέρα από αυτά, όπως άλλωστε έδειξαν και κάποιες από τις φωτογραφίες που δημοσιεύσαμε, το μνημείο έχει καταστεί επικίνδυνο για τους διερχομένους και αυτό είναι ένα ακόμη στοιχείο που η κατάσταση της διπλής υπόστασής του, επιφέρει αναπόφευκτα, και κατά συνέπεια κάποιος κινδυνεύει να θεωρηθεί υπεύθυνος για τυχόν ατύχημα.

Τούτο έχει ως αποτέλεσμα εκ μέρους του ιδιοκτήτη (ψιλή κυριότητα) του πύργου να έχουν γίνει δεκάδες υπομνήματα προς τις αρμόδιες υπηρεσίες (αρχαιολογική, εισαγγελία κτλ.) προκειμένου να φροντίσουν για την προστασία του μνημείου και κατά μείζονα λόγο και των διερχομένων μετά την πλήρη απαξίωση του μνημείου.

Είναι αλήθεια, πολύ δύσκολο να καταπιαστώ και να αναφέρω λεπτομερώς όλη την αλληλογραφία γύρω από το θέμα του πύργου Μαγνήσαλη, την οποία έχω στη διάθεσή μου. Άλλωστε, δεν έχει και καμιά σημασία να μάθει ο αναγνώστης καταλεπτώς την αναλυτική κατάσταση αλλά την ουσία του θέματος.

Ότι δηλαδή ένα διατηρητέο μνημείο της εποχής της λεσβιακής κατοχής της Λέσβου από τη γενουατική οικογένεια των Γατελούζων (1355-1462), το οποίο σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία έχει κηρυχθεί διατηρητέο και το οποίο ανήκει (ψιλή κυριότητα) σε ιδιώτη, έχει απαξιωθεί πλήρως και κινδυνεύει με άμεση καταστροφή…