Ένα άγνωστο επεισόδιο από την τουρκοκρατούμενη Λέσβο (αρχές 19ου αι.)

05/02/2016 - 14:17

Ο Ελληνικός Τηλέγραφος υπήρξε μία από τις μακροβιότερες ελληνικές εφημερίδες (1812-1836), που ιδρύθηκε και κυκλοφορούσε σε ελληνική γλώσσα, σε ένα από τα σημαντικότερα σημεία της ελληνικής Διασποράς, δηλαδή στη Βιέννη.

Ο Ελληνικός Τηλέγραφος υπήρξε μία από τις μακροβιότερες ελληνικές εφημερίδες (1812-1836), που ιδρύθηκε και κυκλοφορούσε σε ελληνική γλώσσα, σε ένα από τα σημαντικότερα σημεία της ελληνικής Διασποράς, δηλαδή στη Βιέννη.

Με τους διάφορους ανταποκριτές, που είχε σε διάφορα τόπους, αλλά και με το πλεονέκτημα ότι εκδιδόταν στο κέντρο της Ευρώπης, στη Βιέννη, δημοσίευσε έγκυρες ειδήσεις και ενημέρωνε το ελληνικό αναγνωστικό κοινό για όλες τις πολιτικο-στρατιωτικές εξελίξεις της Ευρώπης και του κόσμου γενικότερα, αλλά ταυτόχρονα είχε και στήλες για άλλα θέματα, όπως λ.χ. εκδόσεις βιβλίων κτλ..

Σε αυτήν λοιπόν την εφημερίδα, στο φύλλο της 11ης Φεβρουαρίου 1815, δημοσιεύτηκε, σε ένα μονόστηλο με την επιγραφή Τουρκία, η παρακάτω είδηση:
Έμπροσθεν της Μιτυλήνης συνέβη το ακόλουθον θλιβερόν συμβεβηκός. Η Τουρκική φρεγάττα, ονομαζομένη Κάμηλος, υπό την διοίκησιν του καπιτάνου Αβδολλά Χαμέδ, εστάλη πρό τινος καιρού διά να συνάξη από τους εγκατοίκους των νησίων του Αρχιπελάγους τον συνηθισμένον ετήσιον φόρον (χαράτζι).

Ένας ραϊάς της Μιτυλήνης, όστις δεν ημπόρει ή δεν ήθελε να πληρώση το χαράτζι, εσύρθη εις το καράβιον, και αφ’ ου εδάρθη εις τον φάλαγγαν, εφοβερίσθη και με χειροτέρας βασάνους. Και επειδή την ακόλουθον ημέραν έμενε πάντοτε εις την απόφασίν του, επρόσταξεν ο Οθωμανός καπιτάνος και πρώτον ατίμασαν την γυναίκα και την θυγατέρα του ραϊά ενώπιον αυτού, είτα δε τας απεκεφάλισαν.

Τότε ο ραϊάς εθυμώθη τόσον, ώστε ώμοσε τον θάνατον του πρωταιτίου της δυστυχίας του, και εν ω την νύκτα εκοιμούντο όλοι, κατέβη κρυφίως εις την αποθήκην του μπαρουτίου και την άναψεν, εκ του οποίου 160 μεν από τους επιβάτας εφονεύθησαν, οι δε λοιποί, και αυτός ο Οθωμανός καπιτάνος, απέμειναν θέαμα ελεεινόν.

Τα γεγονότα που αναφέρονται στην ανταπόκριση του Ελληνικού Τηλεγράφου είναι πολύ σημαντικά και έως ένα βαθμό αναφέρονται σε γνωστά σημεία της οθωμανικής πραγματικότητας. Δηλαδή, ένα οθωμανικό πλοίο κατεβαίνει στο Αιγαίο για να συνάξει τον ετήσιο φόρο, το χαράτσι, που πλήρωναν μόνοι οι μη μουσουλμάνοι υπήκοοι της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Κάποιος Μυτιληνιός ραγιάς -δεν αναφέρεται το όνομά του- δεν ήθελε ή δεν μπορούσε να πληρώσει το χαράτσι, γι’ αυτό οδηγείται στο καράβι απειλείται και βασανίζεται (φάλαγγα).

Εδώ όμως αρχίζουν τα ερωτηματικά. Μέσα στο σύνολο των χιλιάδων κατοίκων του νησιού ή τουλάχιστον της πόλης, υπήρχε μόνο ένας ραγιάς που δεν μπορούσε να πληρώσει; Και θα διακινδύνευε τη ζωή του και αυτή των μελών της οικογένειάς του; Δεν θα ήταν πιο φρόνιμο, όπως συνήθως γινόταν σε ανάλογες περιπτώσεις, να δανεισθεί, να χρεωθεί για να πληρώσει το φόρο του;

Ή ήταν τόσο αφερέγγυος, που κανείς δεν του δάνειζε χρήματα;
Τα γεγονότα όμως, που αναφέρει ο Ελληνικός Τηλέγραφος έχουν και συνέχεια: βιάζεται η γυναίκα και η κόρη του ραγιά, μπροστά του, και μετά οι γυναίκες εκτελούνται από τους Τούρκους, ενώ ο ραγιάς για να εκδικηθεί, κατεβαίνει στη μπαρουταποθήκη του πλοίου, βάζει φωτιά και ανατινάζει το καράβι, σκοτώνοντας 160 άτομα.
Τα γεγονότα αυτά -όχι τόσο η κακοποίηση ενός δύστροπου ραγιά, αλλά η ανατίναξη μιας φρεγάτας- είναι πολύ σημαντικά, γι’ αυτό άλλωστε καταγράφονται και στην εφημερίδα της Βιέννης: τότε μάλιστα στις εφημερίδες καταγράφονταν μόνο σημαντικά γεγονότα, επειδή δεν υπήρχε η δυνατότητα και η πολυτέλεια καταγραφής της ασημαντότητας...

Όμως το περίεργο είναι, ότι απ’ όσο εγώ τουλάχιστον γνωρίζω, δεν διασταυρώνονται με άλλες μαρτυρίες από άλλες πηγές. Είναι δυνατόν η ανατίναξη ενός τεράστιου -για τα μέτρα της εποχής- πλοίου της οθωμανικής αυτοκρατορίας, στα νερά της Λέσβου να μην καταγραφεί και από άλλους μάρτυρες;
Στέκομαι λίγο δίβουλος μπροστά σε αυτό το γεγονός, καθώς βρισκόμαστε στις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα και οπωσδήποτε η πληροφόρηση είχε αρχίσει να γίνεται με πιο συστηματικούς ρυθμούς και τρόπους.

Δυστυχώς, η εφημερίδα δεν αναφέρει επιπλέον και την πηγή των πληροφοριών της, δηλαδή αν πρόκειται για απευθείας πληροφόρηση από τη Μυτιλήνη, μέσω κάποιου προξένου, ή αν αυτή έρχεται διαθλασμένη από δευτερεύουσα οδό.
Όπως και να έχουν τα πράγματα, όμως, ή έτσι ή αλλιώς, κάτι φαίνεται ότι έγινε μπροστά από το λιμάνι της Μυτιλήνης, εκεί γύρω στα τέλη του 1814, αρχές του 1815.

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey