Ο παγκόσμιος τρόμος, μετά τα χτυπήματα των τζιχαντιστών (Παρίσι, Μάλι), σε συνδυασμό με την τραγική οικονομική κατάσταση της χώρας, έχει δημιουργήσει σ’ όλους τους Έλληνες αφόρητο ψυχολογικό άγος. Για τη Λέσβο πρόσθετα ο ασύμμετρος παράγοντας των ασταμάτητων προσφυγικών ροών ατυχώς δεινά μόνο προοιωνίζει, οδηγώντας επί τα χείρω τη για χρόνια μιζέρια της.

Αναλογίζομαι ότι, αν οι Λέσβιοι ήμασταν περισσότερο διεκδικητικοί και φέρναμε στο νησί τουλάχιστον τα από τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα σε μας ανήκοντα, ύψους ενός δισ. ευρώ, και τα αξιοποιούσαμε κατά πώς έπρεπε, η ζωή στο νησί θα ήταν ανθρωπινότερη.

Η αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων και φυσικών του πόρων θα μπορούσε να δημιουργήσει πλούτο, βελτιώνοντας τη ζωή μας. Ένας τέτοιος πόρος είναι η Γεωθερμία.
Χειμώνας του 1982. Νεαρός μηχανικός, μόλις έχω επιστρέψει απ’ τις διδακτορικές μου σπουδές στην Αγγλία.

Στο ΤΕΕ, όπου ενεργοποιούμαι αρχικά σε διάφορες επιστημονικές επιτροπές, είμαι τώρα μέλος της Μόνιμης Επιτροπής Ενέργειας (εκεί που 20 και χρόνια προσέφερα).

Ως ειδικός στον Ορυκτό Πλούτο, είχα την υπευθυνότητα των ενεργειακών πρώτων υλών (λιθάνθρακες, λιγνίτες, πετρέλαιο, Φ.Α.) ως και των Α.Π.Ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της Γεωθερμίας. Με έφεσή μου την του κοινού καλού ωφέλεια, σκέφτομαι να προσφέρω στη γενέθλιο μου νήσο, αξιοποιώντας τη θέση μου και την επιστημονική μου γνώση. Λ.χ. για το νέο εργοστάσιο της ΔΕΗ εκτός Μυτιλήνης, Ανεμογεννήτριες-Αιολικά Πάρκα, Γεωθερμική Ενέργεια.

Η γνώση μου περί της Γεωθερμίας στο νησί, πέραν των σπουδών κ.λπ., είναι βιωματική, αφού σχεδόν παντού σ’ αυτό έχουμε εκδηλώσεις αυτής (θερμές πηγές, ιαματικά λουτρά-μπάνια, ατμίδες κ.λπ.).

Γνωρίζω ακόμη ότι η αξιοποίησή της είναι σπαργανώδης.
Σε σχετική εισήγησή μου προς τον τότε Νομάρχη Κ. Στρατηνάκη, που με τη σειρά του διεβίβασε στο τότε αρμόδιο Υπουργείο, λαμβάνουμε απαντητικό έγγραφο όπου επί λέξει αναφέρεται: «Στα πλαίσια της ανάπτυξης της γεωθερμίας στη χώρα μας, το γεωθερμικό πεδίο της Λέσβου έχει καταταγεί σε πρώτη σειρά ενδιαφέροντος κύρια από τη ΔΕΗ».

Με δεδομένο αυτό, θεωρώ ότι πρέπει να περάσει στο λαό του νησιού το σχετικό μήνυμα, ώστε να γνωρίσει πως η γεωθερμία θα μπορούσε να του αμβλύνει το πρόβλημα της χρόνιας ηλεκτρενεργειακής πενίας του. Έτσι, αφού λαμβάνω τη συναίνεση της Διοίκησης του ΤΕΕ, οργανώνω σε συνεννόηση με το Νομάρχη στη Μυτιλήνη (1983) την ημερίδα «Γεωθερμική Ενέργεια και προοπτικές.

Αξιοποίησή της στη Λέσβο». Το κλιμάκιο των ομιλητών-ειδικών, που είχαν την ευγένεια να ανταποκριθούν στο κάλεσμά μου, ήταν ο αείμνηστος καθηγητής μου στο Πολυτεχνείο Ν. Κουμούτσος, ο μετέπειτα καθηγητής της Γεωθερμίας στο ΑΠΘεσσαλονίκης Μ. Φυτίκας (ΙΓΜΕ), η ΔΕΗ/Διεύθυνση Εναλλακτικών Μορφών Ενέργειας (ΔΕΜΕ) με τον τομεάρχη Αν. Γκίνη, το Υπουργείο Γεωργίας (κ. Τσιρτσής;) και ο γράφων το παρόν, εκπρόσωπος του ΤΕΕ.

Σ’ αυτήν συμμετείχαν, εκτός των υπηρεσιακών παραγόντων της Νομαρχίας, εκπρόσωποι φορέων και Τ.Α., βουλευτές του νομού και φυσικά ενεργοί πολίτες.
Τα συμπεράσματά μας δόθηκαν στη Νομαρχία και στον τοπικό Τύπο. Προβάλαμε τις εκ της Γεωθερμίας εφαρμογές ως και τα οφέλη στις τοπικές κοινωνίες.

Οι εφαρμογές της πολλές (στη γεωργία, στις ιχθυοκαλλιέργειες, στο θερμαλιστικό τομέα κ.α.) με κορωνίδα την ηλεκτροπαραγωγή. Τέτοια, σ’ άλλα μέρη της υφηλίου, ως λ.χ. στη γειτονική Ιταλία (Λαρντερέλο), λαμβάνει χώρα πάνω από έναν αιώνα.

Η Ελλάδα άρχισε την προσπάθεια αξιοποίησής της μετά τη μεταπολίτευση. Τότε υπήρξε η βούληση να αξιοποιήσει ηλεκτροπαραγωγικά τη Γεωθερμία με μονάδες ισχύος δεκάδων έως κατ’ άλλους εκατοντάδων ΜW. Στη Μήλο και Νίσυρο αρχικά, που τα εκεί γεωθερμικά χαρακτηριστικά ήταν οπωσδήποτε καλύτερα αυτών της Λέσβου και οι σχετικές ερευνητικές εργασίες, γεωτρήσεις κ.λπ. βρίσκονταν σε εξέλιξη.

Με δεδομένο τούτα, τα συμπεράσματα της ημερίδας κατέληγαν στο να αρχίσουν τα απαιτούμενα, ώστε η γεωθερμία στο νησί να αξιοποιηθεί ηλεκτρενεργειακά.
Επί χρόνια παρακολούθησα στενά το θέμα, μη παραλείποντας να απευθύνομαι, οπότε θεωρούσα πως έπρεπε, προς ΔΕΗ και Υπουργείο. Το 1987, σε απάντησή της η τότε Γεν. Γραμματέας κ. Συνοδινού, ανέφερε τα εξής: «Το ΥΒΕΤ διέγνωσε από τους πρώτους μήνες του Ν. 1475/84 “Αξιοποίηση του γεωθερμικού Δυναμικού” την οικονομική σημασία του Γθ δυναμικού Λέσβου τόσο για το νησί όσο και την Εθνική Οικονομία γενικότερα».

Η πορεία της υπόθεσης ήταν βραδύσυρτη. Τελικά, μετά από παρέλευση μίας ολόκληρης γενεάς!, υπήρξε κατάληξη επί του πρακτέου. Τότε είχαν πια ολοκληρωθεί απ’ τη ΔΕΗ τα επιστημονικώς απαιτούμενα (Γεωφυσικές μέθοδοι -μαγνητικές, ηλεκτρικές-, Γεωτρήσεις -θερμοβαθμίδος, δοκιμαστικές-).

Έτσι, το 2005, σε εκδήλωση στη Μυτιλήνη, επιτέλους ακούστηκε δια χειλέων του πλέον αρμοδίου, του τότε Διευθυντή Δ.Ε.Μ. Ενέργειας της ΔΕΗ, του φίλου και συμπατριώτη μας Ν. Σταυρίδη, ότι επίκειται ο διαγωνισμός παραγωγικών γεωτρήσεων των 2.500 μ. βορείως της Στύψης, ώστε τελικά να εγκατασταθεί εκεί ηλεκτροπαραγωγική μονάδα ισχύος 8.000-10.000 kW.
Μάλιστα, είχε δοθεί και χρονοδιάγραμμα λίγων χρόνων ως ότου αυτή θα έμπαινε σε λειτουργία.
Τούτη, λειτουργώντας 24 ώρες το 24ωρο ως μονάδα βάσεως, πλέον των άλλων όλων, θα διασφάλιζε σταθερότητα στο δίκτυο του νησιού μας, (ελαχιστοποίηση τρεμοσβήσματος λαμπτήρων, διακοπών, black outs).

Ακόμη, θα δημιουργούσε έναν ικανοποιητικό αριθμό θέσεων εργασίας (30-40 άτομα) και βέβαια πλούτο αρκετών εκατομμυρίων ευρώ το χρόνο, βρέξει-χιονίσει.

Πλούτο, που χάνεται/διαφεύγει. Για να αντιληφθούμε το πόσο, λέμε πως τούτος είναι της τάξεως του 50% της ετήσιας παραγωγής λαδιού στο νησί.
Ατυχώς, πέρασε στείρα ήδη μια ολόκληρη δεκαετία.

Ακόμα και οι γεωτρήσεις αναμένονται! Θεωρώ πως η ΔΕΗ οφείλει να εξηγήσει γιατί χάθηκε αυτή η αναπτυξιακή ευκαιρία της Λέσβου. Τέλος, το να διεκδικηθεί να γίνει ηλεκτροπαραγωγή από Γεωθερμία στο νησί σήμερα, στην κορύφωση της οικονομικής κρίσεως της χώρας, είναι ως να ζητείται εύρεση νερού καταμεσής της Σαχάρας.

Παρ’ όλα αυτά, θεωρώ ότι το να επανέλθει το θέμα στο προσκήνιο εν μέσω της υφέσεως είναι απαραίτητο. Ας μη μας διαφεύγει πως οι Γιαπωνέζοι επενδύουν σε περιόδους υφέσεως.