Άνθρωπος από φύση αισιόδοξος, ουδέποτε με διακατείχε ο όποιος αρνητισμός. Πάντα έβλεπα τα πράγματα από τη θετική πλευρά και αντίστοιχα πορευόμουν στη ζωή μου.

Ο πραγματισμός και τα όποια δεδομένα, στοιχεία, αριθμοί, ήταν τα εργαλεία που χρησιμοποιούσα για να κάνω σκέψεις και να εξάγω σχετικά συμπεράσματα.

Για τα μελλούμενα, το «μετά Χριστό πας προφήτης, γάιδαρος» με απέτρεπε το να πιστεύω τα όποια «πτερόεντα έπεα», από διάφορους ψευδοπροφήτες! Πολύ περισσότερο, ακόμη, δεν επέτρεπα στον εαυτό μου ούτε καν τη σκέψη να προσπαθήσω να παραστήσω τον «προφήτη» για κάτι. Βέβαια υπάρχουν κάποιοι που ως άλλες Κασσάνδρες, «εκ του ασφαλούς» προφητεύουν συνήθως για «λοιμούς, λιμούς και καταποντισμούς». Πάντα αποτυγχάνουν, αλλά κανείς δεν τους χρεώνει για λόγια, εκ του αποτελέσματος, του αέρα!

Γράφοντας το παρόν, κάνω εξαίρεση, προσπαθώντας να «προδώ» τα μελλούμενα για τον πληθυσμό της Λέσβου. Δε «χρησιμοποιώ» κάποια κρυστάλλινη σφαίρα, αλλά στηρίζομαι και πάλι πάνω σε αριθμούς -τους εκ της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), κάνοντας προέκταση δεδομένων (projection) του πληθυσμού μας, για το μέλλον.

Ασχολούμαι πάλι με το οξύ αυτό θέμα, μετά την πρόσφατη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της τελικής επεξεργασίας των στοιχείων της απογραφής τού 2011. Αποτελέσματα, που ατυχώς για τη γενέτειρά μας μόνο αίσθηση αισιοδοξίας δε δίδουν. Απεικονίζουν παραστατικά μέλλον εγκατάλειψης, γήρανσης, ερήμωσης και ζόφου.

Βέβαια, για μια σαφή, ρεαλιστική εικόνα, επί πραγματικών δεδομένων, ανατρέχω στα των απογραφών του νησιού από το 1951 ως σήμερα. Οι αριθμοί, αδιάψευστοι μάρτυρες, δίδουν πληθυσμό: 126.924 (1951), 116.380 (1961), 97.013 (1971), 88.603 (1981), 87.151 (1991), 90.612 (2001) και 86.496 (2011). Δηλαδή, μέσα σε 60 χρόνια χάσαμε το ~1/3 του πληθυσμού μας.

Κυρίως μεταξύ 1951 - 1981, όταν κάθε δεκαετία χάνονταν τουλάχιστον 10.000 άτομα. Κυρίως νέοι. Αυτό, λόγω των έντονων ρευμάτων εξωτερικής και εσωτερικής μετανάστευσης, ως το ’80, όταν υπήρξε μια ανάσχεση και έκτοτε μια σταθεροποίηση του πληθυσμού μας γύρω στις 85 - 90.000. Πληθυσμός (αφαιρουμένων των αλλοδαπών) αντίστοιχος αυτού τού μετά το «μεγάλο θανατικό» (πανώλη) του 1836.

Η φυγή των νέων υπήρξε καταλυτική, όπως ήταν φυσικό. Τούτο σε σχετικό άρθρο, στα τότε «Αιολικά Νέα» το 1995, ο καθηγητής ΑΣΟΕΕ πρ. υπουργός Μαν. Δρεττάκης, είχε καταγράψει σε αριθμούς: 29.104 άτομα (1961 - 1971) και 8.770 (1971 - 1981) (για όλο το Νομό). Για τη 1981 - 1991 παρατηρήθηκε μια μικρή παλιννόστηση 4.902 ατόμων.

Οι συνέπειες της φυγής των νέων τότε, φαίνονται σήμερα, που η μέση ηλικία των Λεσβίων είναι 43,4 έτη, όταν στο Ν. Αιγαίο, είναι 37 έτη (Σαντορίνη, Μύκονος), 36,9 έτη στην Κω κ.λπ.. Τούτο εξηγεί το πώς, όταν το νησί μας είχε απώλεια πληθυσμού ~30% μέσα στον τελευταίο μισό αιώνα, τα νησιά Κυκλάδων και Δωδεκανήσου αθροιστικά είχαν αύξηση ~38%.

Η φυγή των ~35.000 νέων μας κατά τις δύο τελευταίες γενεές, είχε ως συνέπεια να αποστερηθεί το νησί τη δυνατότητα αναπλήρωσης έστω του πληθυσμού του. Τούτο πολύ παραστατικά το δίνουν οι γεννήσεις στο νησί, που ανά δεκαετία ήταν: ’60 - ’69 12.412, ’70 - ’89 10.935 και ’80 - ’89 8.549, ’90 - ’99 5.606 (κατά το Ληξιαρχείο Μυτιλήνης, όπου κατά τεκμήριο καταγράφονται όλες οι γεννήσεις του νησιού, άρθρο του κ. Γουγούλα στο «Δημοκράτη» το 2003). Τούτο το δραματικό δεδομένο της μειώσεως κατά ~55% των γεννήσεων σε 40 χρόνια, οφείλεται στην εκ της μετανάστευσης έλλειψη αναπαραγωγικών ηλικιών, 20 - 40, ως προανέφερα. Τα άτομα των ηλικιών αυτών για το νησί μας ήταν: Το 1991 ~21.000, το 2001 ~23.500, το 2011 ~22.000. Σε 10 χρόνια θα είναι ~19.000 και σε 20, ~17.000. Tη δεκαετία τoύ 2000 - ’09, ως μου εδόθη από το Ληξιαρχείο Μυτιλήνης, oι γεννήσεις ήταν 7.791. Αριθμός έκπληξη.

Αποδίδεται, μάλλον, στην παλιννόστηση (ως προαναφέρθηκε) τη δεκαετία ’80 - ’90 και εν μέρει στις γέννες αλλοδαπών.

Ένα άλλο καταλυτικό στοιχείο είναι το της φυσικής φυγής, που ο καθηγητής Δρεττάκης με τα παρατιθέμενα απ’ αυτόν στοιχεία, παρατηρεί ότι ο αριθμός των θανάτων στο Νομό μας αρχίζει να υπερέχει των γεννήσεων ήδη από τη δεκαετία ’71 - ’80. Τούτο συνεχίζεται έκτοτε ατυχώς αυξητικά, λόγω γηράνσεως του πληθυσμού.
Αξιοπρόσεκτο ακόμα στοιχείο είναι αυτό του αριθμού των κατοικιών: 63.387. Δηλαδή κοντεύει να έχουμε 1 προς 1 κατοικίες προς κατοίκους.

Αν λάβουμε υπόψη ότι κατοικία σημαίνει νοικοκυριό, οικογένεια, και οικογένεια σημαίνει τουλάχιστο αντρόγυνο, συνεπάγεται ότι βάσει του αριθμού αυτού ο πληθυσμός του νησιού μας θα έπρεπε να υπερβαίνει κατά πολύ τις 130.000. Ακόμη αναφέρεται ότι τα απογραφέντα νοικοκυριά ήταν 34.095, με μέσο μέγεθος νοικοκυριού 2,45.

Έτσι προκύπτει, ~ 30.000 κατοικίες είναι ακατοίκητες!!!
Άλλο αξιοπρόσεκτο είναι το μεγάλο ποσοστό των γερόντων (60 χρόνων και πάνω), που καταλαμβάνει το ~30% του πληθυσμού και είναι ~25.500 άτομα.

Για να δικαιολογήσουμε την επί μισό αιώνα επισυμβαίνουσα αυτή αιμορραγία που οδήγησε στο μαρασμό της Λέσβου, θα πρέπει να αναζητήσουμε το «γιατί». Τούτο απαντάται με μία λέξη, μόνο. Ανεργία. Ανεργία δε, σημαίνει ανέχεια, φτώχεια, μιζέρια. Τελικά, φυγή. Φυγή των ανθρώπων για βιοπορισμό και επιβίωση. Υπαίτιοι δε του φαινομένου, οι κατά καιρούς ταγοί του τόπου, όπως έχω αιτιολογήσει σε προηγούμενα άρθρα.

Για να σπάσει αυτή η κακή αλυσίδα, μόνο ένας παράγων είναι ικανός. Η ανάπτυξη. Και αυτή επιτυγχάνεται με επενδύσεις.

Επειδή, δε, στις τρέχουσες τραγικές συνθήκες της χώρας, των ατέλειωτων μνημονιακών υποχρεώσεων, επενδύσεις δεν πρόκειται να γίνουν για μια μεγάλη περίοδο στο νησί μας, η ανάπτυξή του ατυχώς μετατίθεται «εις τας ελληνικάς καλένδας». Τούτο δε, σημαίνει τελικά μεγαλύτερη απίσχναση πληθυσμού, πράγμα που συνεπάγεται πλήρη ερήμωση, ειδικότερα των χωριών μας, αφού στην περίοδο που αναφερθήκαμε, έχασαν ~40.000 ψυχές (όταν για την πρωτεύουσα ο πληθυσμός υπήρξε σταθερός, ~35.000 άτομα).

Το φαινόμενο δε αυτό, της υπογεννητικότητας απ’ τη μια και της προοδευτικά αυξανόμενης φυσικής φυγής απ’ την άλλη, δρα υποδορίως ως βραδυφλεγής βόμβα στα θεμέλια της λεσβιακής κοινωνίας, που η έκρηξή της αναπόφευκτα θα συντελεστεί με τη μαζική εκδημία των γερόντων, μη αναπληρούμενη από γεννήσεις.
Άραγε, σ’ αυτή την τραγική πραγματικότητα υπάρχει κάποια διέξοδος; Υπάρχει φώς;