Βιώνουμε όλοι στις μέρες μας τις εκρηκτικές διαστάσεις που έχουν πάρει παλιά και νέα προβλήματα που ασκούν καταλυτική επίδραση στη ζωή μας, όπως είναι: οι κλιματικές αλλαγές και τα ακραία φυσικά φαινόμενα, τα οποία έχει προκαλέσει η αλόγιστη εκμετάλλευση των φυσικών πλουτοπαραγωγικών πηγών και η συνεπακόλουθη καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος. Η βαθιά οικονομική κρίση - ως συνέπεια της παγκοσμιοποίησης και της ασύδοτης λειτουργίας της «ελεύθερης αγοράς» - που επέφερε την κατάρρευση των εθνικών οικονομιών και την εξαθλίωση εκατομμυρίων ανθρώπων. Το διογκούμενο μεταναστευτικό ρεύμα προς τις ανεπτυγμένες χώρες, που οξύνει τα κοινωνικά προβλήματα και τροφοδοτεί τις ρατσιστικές προκαταλήψεις και αντιδράσεις.

Οι τεράστιες διαστάσεις που έχει πάρει η δράση του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας, η οποία έχει ως αποτέλεσμα να περιέρχεται σε αδυναμία η κρατική εξουσία να εγγυηθεί την ασφάλεια των πολιτών. Η διάδοση της κατασκευής και της κατοχής πυρηνικών όπλων και οι κίνδυνοι από την ανεξέλεγκτη χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Η χωρίς αρχές και κανόνες χρήση του διαδικτύου, του οποίου οι δυνατότητες, εκτός από τη σημαντική πρόοδο που προκαλούν στον τομέα της γνώσης, αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για τα βασικά δικαιώματα των πολιτών κ.ά..

Οι αρνητικές, και σε πολλές περιπτώσεις καταστροφικές συνέπειες που έχουν επιφέρει τα παραπάνω προβλήματα στη ζωή μας, ενισχύουν την πεποίθησή μας ότι το υπάρχον θεσμικό καθεστώς, που διέπει την πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, αδυνατεί πλέον να ελέγξει τις ισχυρές εξωθεσμικές δυνάμεις που έχουν αναπτυχθεί και δρουν στη σύγχρονη κοινωνία, και να αντισταθεί στις πιέσεις που ασκούνται πάνω του από την εκρηκτική συσσώρευση πρωτοφανών ως προς την έκταση και την οξύτητα προβλημάτων, με αποτέλεσμα να αμφισβητείται η αξιοπιστία και οι δυνατότητες των κρατικών Αρχών και να φορτίζονται αρνητικά οι σχέσεις κοινωνίας - πολιτείας.

Επιχειρηματικά μεγαθήρια, που διαθέτουν οικονομική δύναμη που υπερβαίνει τον προϋπολογισμό πολλών κρατών, είναι σε θέση σήμερα να αλώσουν ολόκληρους κρατικούς οργανισμούς και να υποτάξουν στις θελήσεις τους κυβερνήσεις, προκειμένου να αποκτήσουν και να εκμεταλλευτούν μονοπωλιακά τις φυσικές πηγές πλούτου της γης. Εξάλλου ισχυροί οικονομικοί παράγοντες, κύριοι Μ.Μ.Ε. με τεράστια κοινωνική εμβέλεια, διαχειρίζονται κατά τρόπο ανεξέλεγκτο τη δύναμη της πληροφορίας και της εικόνας, με αποτέλεσμα να διαμορφώνουν την κοινή γνώμη και να εξυπηρετούν - σύμφωνα με τις επιθυμίες και τα συμφέροντά τους - πολιτικές ή οικονομικές σκοπιμότητες.

Έτσι μπορεί να εξηγηθεί η ανοχή ή η συνενοχή των κρατών και της διεθνούς κοινότητας στην αλόγιστη - μέχρι παραφροσύνης - καταστροφική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων εκ μέρους ισχυρών οικονομικών δυνάμεων, που θέτει πλέον σε κίνδυνο την ύπαρξη της ανθρώπινης ζωής στον πλανήτη μας. Η ανοχή ή η συνενοχή στη διατήρηση της διάκρισης του κόσμου, των συνανθρώπων μας στη γη, στους ανεπτυγμένους και πολιτισμένους και από την άλλη στους Τριτοκοσμικούς και απολίτιστους, οι οποίοι σαν πεινασμένες αγέλες εγκαταλείπουν τις εξαθλιωμένες χώρες τους και προσπαθούν να πηδήξουν το φράχτη που χωρίζει τη στέρηση της δικής τους κοινωνίας από εκείνη της αφθονίας του Δυτικού κόσμου.

Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον, το πολιτικό σύστημα της Δημοκρατίας δέχεται τις ισχυρότερες πιέσεις: πρώτον, όσον αφορά την έκφραση της πραγματικής θέλησης του λαού και δεύτερον, όσον αφορά τη διασφάλιση της ελευθερίας των πολιτών. Με τη βοήθεια της εξελιγμένης τεχνολογίας που διαθέτουν αυτοί που ελέγχουν τα σύγχρονα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, όπως ήδη προανέφερα, έχουν σε μεγάλο βαθμό υποκαταστήσει τη λαϊκή εξουσία, αφού είναι σε θέση να διαμορφώνουν και να κατευθύνουν την κοινή γνώμη, σύμφωνα με τη δική τους θέληση και τα συμφέροντα, και εμμέσως να καθορίζουν τις πολιτικές εξελίξεις. Κάτω από την ισχυρή αλλοτριωτική επίδραση που ασκούν τα παραπάνω. Μέσα σε μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, κινδυνεύει να καταργηθεί στην πράξη η βούληση της πλειοψηφίας και να υποκατασταθεί από τη βούληση αυτών που ελέγχουν τα μέσα ενημέρωσης, της πληροφόρησης ή παραπληροφόρησης.

Η μαζική παραγωγή, εξάλλου, και η ελεύθερη διάθεση των μέσων της σύγχρονης τεχνολογίας εξοπλίζει και καθιστά ανεξέλεγκτες τις δυνάμεις εκείνες που δρουν εκτός του νόμου και εις βάρος της κοινωνίας. Η ασφάλεια των πολιτών έπαυσε πλέον να αποτελεί εγγυημένο αγαθό της έννομης τάξης και εξ αυτού του γεγονότος συρρικνώνεται και κινδυνεύει να εκλείψει και το πολυτιμότερο αγαθό της ατομικής ελευθερίας, την οποίαν εξασφάλιζε μέχρι πρότινος η δημοκρατική οργάνωση και λειτουργία της κοινωνίας μας.

Θέλω να πιστεύω ότι η παγκόσμια κοινωνία, καθώς και η ελληνική, θα βρουν τον τρόπο να ξεφύγουν από την καταστροφική τροχιά της φθοράς και της αποσύνθεσης που παρατηρείται στη φύση. Ιστορικά έχει αποδειχθεί ότι η ανθρώπινη κοινωνία ξεπερνά τις κρίσεις και θεραπεύει τις οργανωτικές και λειτουργικές παθογένειές της με ειρηνικές επαναστάσεις. Όχι με τις επαναστάσεις που θυσιάζουν εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές και αφήνουν πίσω τους σωρούς ερειπίων, αλλά με τις γενναίες μεταρρυθμίσεις, που ακολουθούν μετά από ένα στάδιο διαφωτισμού και διαπαιδαγώγησης του λαού, ώστε η πλειονότητα των πολιτών να αναγνωρίσει την αναγκαιότητα των αλλαγών και να στηρίξει την εφαρμογή τους.

Η κοινωνία μας πρέπει να προχωρήσει έγκαιρα στην αναθεώρηση του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου και στην κάλυψη του υπάρχοντος θεσμικού κενού, τόσο όσον αφορά το εσωτερικό των κρατών, όσο και σε διεθνές επίπεδο. Ειδικότερα όσον αφορά το δημοκρατικό μας πολίτευμα, η επιβίωσή του στις νέες συνθήκες εξαρτάται από το επίπεδο της παιδείας των πολιτών, από την παροχή σε όλους τους πολίτες επαρκούς και ποιοτικής εκπαίδευσης. Οι σύγχρονες ανάγκες επιβάλλουν τη ριζική αναθεώρηση του εκπαιδευτικού συστήματος: η διά βίου εκπαίδευση και μετεκπαίδευση και ακόμα η εξασφάλιση της δυνατότητας σε όλους τους πολίτες να έχουν ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο πρέπει να αποτελέσουν τις βασικές στοχεύσεις της παιδείας του μέλλοντος.

Με την εξασφάλιση αυτών των προϋποθέσεων θα διαθέτουν οι πολίτες την επάρκεια της γνώσης, καθώς και την ανεπτυγμένη κριτική ικανότητα, ώστε να αντλούν και να επεξεργάζονται τις πληροφορίες που τους είναι αναγκαίες, όχι μόνο για την επαγγελματική τους πρόοδο, αλλά και για να επιτελούν το ρόλο τους ως συνειδητοί και ενεργοί πολίτες της δημοκρατικής πολιτείας.

Θα χρειαστεί παράλληλα να θεσμοθετηθούν και να αποκτήσουν ουσιαστικό περιεχόμενο οι αποκεντρωμένες μορφές της άμεσης δημοκρατίας, που θα υποκαθιστούν σε μεγάλο βαθμό το υπερσυγκεντρωτικό και απρόσωπο σημερινό κράτος. Με τα σύγχρονα μέσα που παρέχει η ηλεκτρονική τεχνολογία, είναι σήμερα εφικτή η καθιέρωση της «άμεσης δημοκρατίας» σε πολλά επίπεδα της δημόσιας ζωής, έτσι ώστε ο πολίτης με την ποιοτικά αναβαθμισμένη παιδεία να μετέχει ενεργά στη λήψη των αποφάσεων, εκφράζοντας τη γνώμη του άμεσα, με τον αυθεντικότερο και τον πλέον υπεύθυνο τρόπο για τα ζητήματα που τον αφορούν.

Και, τέλος, επειδή τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η ανθρώπινη κοινωνία υπερβαίνουν σε έκταση και ισχύ τα όρια των εθνικών κρατών και η αντιμετώπισή τους είναι αδύνατη από τις δυνάμεις που διαθέτει ένα κράτος, είναι ανάγκη να ενισχυθούν οι διεθνείς θεσμοί και να υπάρξει μεγαλύτερη εξουσιοδότηση από την πλευρά των εθνικών κρατών, ώστε οι οργανωμένες σε παγκόσμια κλίμακα δυνάμεις να παρεμβαίνουν, με εξασφαλισμένη τη συγκατάθεση και τη διεθνή συνεργασία, για την αντιμετώπιση κρίσιμων προβλημάτων, που θέτουν σε κίνδυνο πολύτιμα αγαθά της ανθρώπινης ζωής και ακόμα την ίδια τη ζωή στον πλανήτη μας.