Η προίκα στη Λέσβο (μέρος ε΄)

07/11/2013 - 21:01

Στην προσπάθειά μας να παρουσιάσουμε από τις σελίδες του φιλόξενου «Εμπρός» το πρόβλημα της προικοδοσίας στη Λέσβο, και ιδιαίτερα όπως αυτό παρουσιάζεται από το 1705 και εξής, όταν διαθέτουμε γραπτές πηγές με βέβαια στοιχεία για το ζήτημα αυτό, γράφαμε ότι η προικοδοσία αποτελεί ένα πολυσύνθετο φαινόμενο που εξελίσσεται στο χρόνο.

Στην προσπάθειά μας να παρουσιάσουμε από τις σελίδες του φιλόξενου «Εμπρός» το πρόβλημα της προικοδοσίας στη Λέσβο, και ιδιαίτερα όπως αυτό παρουσιάζεται από το 1705 και εξής, όταν διαθέτουμε γραπτές πηγές με βέβαια στοιχεία για το ζήτημα αυτό, γράφαμε ότι η προικοδοσία αποτελεί ένα πολυσύνθετο φαινόμενο που εξελίσσεται στο χρόνο.

Δηλαδή από τη στιγμή που η προικοδοσία δημιούργησε τεράστια προβλήματα στο οικογενειακό και ευρύτερα στο κοινωνικό εποικοδόμημα της λεσβιακής κοινωνίας, θα περάσουν τουλάχιστον δύο αιώνες έως τα πράγματα να προσλάβουν μια σταθερή μορφή. Φυσικά δεν είναι δυνατόν στα σημειώματα αυτά να παρουσιάσουμε όλες τις πτυχές του ζητήματος της προικοδοσίας. Ο προσεκτικός αναγνώστης, πάντως, ευελπιστούμε ότι κατάλαβε το εύρος των προβλημάτων και τις προσπάθειες που έγιναν από τους τοπικούς και υπερτοπικούς παράγοντες να εκλογικευθούν τα πράγματα.

Όμως, και στο ζήτημα αυτό έχουμε τη δυνατότητα να δούμε, για μια φορά ακόμη, αυτό που συχνά συμβαίνει στην Ιστορία, δηλαδή ότι το καινούργιο, το νεωτερικό, όταν εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της δράσης ορισμένων ανθρώπων που επιχειρούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που συσσωρεύει ο χρόνος, δεν υιοθετείται αμέσως από τους ανθρώπους.

Το αντίθετο: μια καινοτομία, ενώ επιζητεί να ανατρέψει παγιωμένες καταστάσεις, που προξενούν προβλήματα στους ανθρώπους, συναντά αντιδράσεις από τμήματα της κοινωνίας, που δε θέλουν να αλλάξει τίποτε.

Αναπόφευκτα λοιπόν, παλιό και νέο, για μια περίοδο θα συνυπάρξουν, θα συγκρουστούν πιθανότατα, μέχρις ότου το νέο να γίνει αποδεκτό από το μεγαλύτερο, τουλάχιστον, μέρος του κοινωνικού συνόλου, μέχρις ότου και αυτό, με τη σειρά του, να μεταπέσει σε παλιό, με όλα τα επακόλουθα...

Κάτι τέτοιο συνέβη και με το ζήτημα της προικοδοσίας στη Λέσβο. Μολονότι, η απόφαση της Δημογεροντίας της Μυτιλήνης, επικυρωμένη και από το Πατριαρχείο (1705), ανακούφιζε, απάλλασσε, τις λεσβιακές οικογένειες από δυσβάστακτα οικονομικά βάρη, θα συναντήσει αντιδράσεις και δε θα υιοθετηθεί αμέσως. Και όχι μόνο αυτό, αλλά πολύ γρήγορα θα επικρατήσουν άλλες απόψεις που θα λάβουν συγκεκριμένη νομοθετική υπόσταση.

Μάρτυρας και γι’ αυτό είναι πάλι ο πρώτος κώδικας της Ι. Μητροπόλεως Μυτιλήνης, που τώρα πλέον διαθέτουμε την πλήρη έκδοσή του, όπως ήδη έχω αναφέρει. Διατρέχοντας λοιπόν τις σελίδες του θα διαπιστώσουμε ότι το 1731 το Οικουμενικό Πατριαρχείο θα επέμβει ξανά για να ορίσει ως ανώτατο ποσό προίκας τα 2.000 γρόσια. Αλλά μετά από 20 περίπου χρόνια, ο πατριάρχης Κύριλλος Ε΄ το 1754 θα παρέμβει και πάλι στα προικοδοτικά πράγματα του νησιού μας.

Το γράμμα του είναι μια ρητή μαρτυρία ότι όσα θεσπίστηκαν, δεν επέλυσαν το πρόβλημα, επειδή ακριβώς οι Μυτιληνιοί, οι Λέσβιοι γενικότερα, ακολουθούν τις παλαιές συνήθειες (!!!), δηλαδή εξακολουθούν να δίνουν στην πρώτη θυγατέρα σχεδόν τα πάντα!!!
Έτσι οι δημογέροντες της Μυτιλήνης, του νησιού ολόκληρου, φθάνουν στην Κωνσταντινούπολη για να ρυθμίσουν μέσω της Μεγάλης Εκκλησίας ό,τι μπορεί να ρυθμιστεί και τελικά αποφασίζεται ότι όταν παντρεύεται η πρώτη θυγατέρα, θα γίνεται από τίμιους διατιμητές εκτίμηση της πατρικής περιουσίας και από αυτή θα παίρνει η πρώτη θυγατέρα το 1/3 και τα 2/3 θα μένουν για τα άλλα παιδιά.

Στη συνέχεια όταν παντρεύεται η δεύτερη κόρη, θα γίνεται ξανά εκτίμηση της περιουσίας, θα παίρνει η δεύτερη κόρη το 1/3 της εναπομείνασας περιουσίας και τα άλλα 2/3 θα μένουν για τα υπόλοιπα παιδιά, κ.ο.κ..

Αγαπητοί αναγνώστες, νιώθω ότι αρκετά γράψαμε για την προικοδοσία στη Λέσβο, αρχίζοντας από το 1705, χωρίς να εξαντλήσουμε το θέμα.

Όμως κρίνω ότι πρέπει να τελειώνουμε με την προίκα και τα «αμπούρτστα τσιφάλια» των συμπατριωτών μας, επειδή εδώ, στις σελίδες της εφημερίδας αυτής, δεν μπορεί παρά τα ιστορικά προβλήματα να τίθενται μόνο ως «οσμή ευωδίας» και όχι στο σύνολό τους.

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey