Η προίκα στη Λέσβο (μέρος γ΄)

11/10/2013 - 13:43

Λέγαμε, γράφαμε δηλαδή, στο προηγούμενο σημείωμά μας για το πρόβλημα της προικοδοσίας της πρώτης θυγατέρας που έπαιρνε ως προίκα στη Λέσβο όλη την πατρομητρική περιουσία, πώς αυτό συνδέθηκε εξ αιτίας κάποιων συγκυριών με τα Γιάννενα και ποιος υπήρξε ο ρόλος τού Μανουήλ Γεδεών για την παρανόηση αυτή. Σε αυτή λοιπόν τη γραμμή συνεχίζουμε.

Λέγαμε, γράφαμε δηλαδή, στο προηγούμενο σημείωμά μας για το πρόβλημα της προικοδοσίας της πρώτης θυγατέρας που έπαιρνε ως προίκα στη Λέσβο όλη την πατρομητρική περιουσία, πώς αυτό συνδέθηκε εξ αιτίας κάποιων συγκυριών με τα Γιάννενα και ποιος υπήρξε ο ρόλος τού Μανουήλ Γεδεών για την παρανόηση αυτή. Σε αυτή λοιπόν τη γραμμή συνεχίζουμε.

Ο Μανουήλ Γεδεών γνώριζε βέβαια και τα σχετικά με την προικοδοσία, και γνώριζε τι έγινε στα Γιάννενα. Δημοσίευσε μάλιστα σε ένα διάσημο περιοδικό του Πατριαρχείου, που κυκλοφορούσε επί δεκαετίες, την περίφημη «Εκκλησιαστική Αλήθεια», σχετική μελέτη για τα διατρέξαντα στη μητρόπολη Ιωαννίνων το 1776 και τις μνείες και για προηγούμενες ενέργειες εκλογίκευσης της προικοδοτικής διαδικασίας. Εν τω μεταξύ ο Γεδεών, ερευνώντας, όπως το συνήθιζε, βρήκε στους κώδικες του Πατριαρχείου ένα πατριαρχικό γράμμα, που δεν είχε όνομα πατριάρχη ούτε ημερομηνία, επειδή ήταν αντίγραφο, και οι γραμματικοί, όπως τα έγραφαν βιαστικά με το χέρι, κοιτούσαν να συντομεύουν και παρέλειπαν στοιχεία· αυτό το πατριαρχικό γράμμα ακριβώς, αναφερόταν στο ζήτημα της προικοδοσίας της πρώτης θυγατέρας και επιχειρούσε να θέσει τέλος στην παράλογη αυτή συνήθεια να παίρνει ως προίκα όλην την περιουσία.

Τότε ο Γεδεών πρέπει να σκέφτηκε ως εξής, κατά πάσαν πιθανότητα: αφού γνωρίζουμε ότι και παλαιότερα έγινε προσπάθεια περιστολής της αλόγιστης προικοδοσίας στα Γιάννενα και το πατριαρχικό γράμμα αναφέρεται σε παρόμοια προσπάθεια, αυτό πρέπει να είναι και το σχετικό γράμμα, το οποίο έτσι το χρονολόγησε στο 1701 και το απέδωσε στον οικουμενικό πατριάρχη Καλλίνικο Β΄, μολονότι το γράμμα, όπως ανέφερα, δεν έχει όνομα πατριάρχη, χρονολογία, ούτε αναφέρει τον τόπο που συνέβαινε η υπερβολική προικοδοσία της πρώτης θυγατέρας.

Αυτά, δηλαδή οι μελέτες τού Μ. Γεδεών, έγιναν γύρω στο 1900. Από τότε και στο εξής, όποιος καταπιανόταν με το ζήτημα της προικοδοσίας και τις προσπάθειες που έγιναν - και έγιναν πολλές - για την εκλογίκευσή της, άρχιζε πάντα από τη μελέτη τού Μ. Γεδεών και έθετε ως αρχή το 1701 και τα Γιάννενα.

Τα τελευταία χρόνια, το ζήτημα της προικοδοσίας άρχισε να απασχολεί και εμένα. Έχοντας ως βάση τον πρώτο κώδικα της Ι. Μητροπόλεως Μυτιλήνης, τον οποίο είχα μελετήσει παλαιότερα, αλλά που, τώρα πια, χάρις στον Απόστολο Σπανό και τη φιλερευνητική διάθεση του νυν μητροπολίτη Μυτιλήνης Ιακώβου Φραντζή, έχουμε δημοσιευμένο, έβαζα σε μια σειρά τις δεκάδες αποφάσεις για το ζήτημα της προικοδοσίας.

Και τότε, έχοντας δίπλα μου τα δημοσιεύματα του Γεδεών και τις πράξεις του κώδικα Α΄ της Ι. Μητροπόλεως Μυτιλήνης, διαπιστώνω με έκπληξη ότι το γράμμα χωρίς όνομα πατριάρχη και χωρίς χρονολογία για την προικοδοσία στα Γιάννενα, όπως έλεγε ο Μ. Γεδεών, βρισκόταν αυτούσιο στον Α΄ κώδικα της Μυτιλήνης, όμως με όνομα πατριάρχη «Γαβριήλ Γ΄» και χρονολογία «5 Απριλίου 1705», και σταλμένο στο μητροπολίτη Μυτιλήνης εγκρίνοντας τα μέτρα για τον τρόπο προικοδοσίας της πρώτης θυγατέρας. Μάλιστα ο κώδικας της Μυτιλήνης άρχιζε με μια απόφαση της δημογεροντίας για το ίδιο ζήτημα, που την έστειλαν στον πατριάρχη για να την επικυρώσει και να σταματήσει η πρώτη θυγατέρα να τα παίρνει όλα, πράγμα που έκανε με το γράμμα του ο Γαβριήλ Γ΄. Να λοιπόν που όλα άλλαζαν...

Φίλοι αναγνώστες, πίστευα ότι με τρία σημειώματα θα κλείναμε το ζήτημα της προίκας, αλλά η προίκα είναι σοβαρή υπόθεση, όπως ξέρουμε ακόμα και σήμερα, γι’ αυτό θα συνεχίσουμε με το ίδιο ζήτημα στις φιλόξενες στήλες τού «Εμπρός» και μετά από 15 μέρες.

Γενική Ροή Ειδήσεων

PROUDLY POWERED BY CJ web | Copyright © 2017 {emprosnet.gr}
Made with love and a lot of coffee by CJ web, Creative web Journey