Λέσβος και Μυτιληναίων Αιγιαλός
Δεκαπενθήμερες επισημάνσεις

Κυκλοφόρησε από τον Σύλλογο Σκαμιωτών «Παναγιά η Γοργόνα» το εξαιρετικό, καλοτυπωμένο βιβλίο «Ήρθε η Ελλάδα στο νησί» με 160 σελίδες και 33 συνεργασίες για τα εκατό χρόνια από την απελευθέρωση του 1912, που αξίζει να διαβαστεί από κάθε Λέσβιο.

Συγχαίροντας το Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου και τον πρόεδρό του, τον αγαπητό Γιώργο Ευαγγέλου, για το βιβλίο-έκπληξη, το αρτιότερο από όλα τα αφιερώματα, επισημαίνω:
1) Στο εξώφυλλο τυπώθηκε η συλλεκτική φωτογραφία της Σκάλας Σκαμιάς με γυμνό τον βράχο, που ήταν λατρευτικός και πριν χτιστεί το 1914 το εκκλησάκι της Παναγιάς Γοργόνας.
2) Για τον τίτλο του βιβλίου ο Γραμματέας του Συλλόγου, φιλόλογος Κώστας Τσάκος, γράφει (σ. 157): «Λίγο μετά τα γεγονότα της απελευθέρωσης όπως μαρτυρεί ο Μυριβήλης οι Σκαμιώτες τέλεσαν ... δοξολογία κάτω από τους αρχαίους πρίνους, που ισκιώνουν το νεκροταφείο του χωριού. Ο Αναγνώστου κι ο πατέρας μου και όλοι οι γέροι της γενιάς τους, μαζί με τις γυναίκες και τα παιδιά συνάχτηκαν πάνω στους τάφους και έξω από το Κοιμητήρι, όπου χωνεύουν από αιώνες τα κόκκαλα των παππούδων. Ήρθαν με τα χρυσά λάβαρα της εκκλησίας και με τα εξαπτέρυγα, ήρθαν με τις σημαίες. Έψαλλαν το Χριστός Ανέστη, χαιρετιόνταν με το Χριστός Ανέστη. Κάποιοι γονάτισαν, χτύπησαν με την παλάμη το χώμα των τάφων και φώναξαν τρεις φορές: -Ακούστε οι πεθαμένοι! Ήρθε η Ελλάδα στο νησί!
3) Από τη σελίδα 146 του βιβλίου μεταφέρω όσα μου είπε η εικονιζόμενη στη στήλη ενενηνταοκτάχρονη κυρία Ηρώ Καραγιάννη για τον Βασίλη Καραγιάννη, τον Σκαμιώτη Μακεδονομάχο του 1906 και μετέπειτα αντάρτη κατά τα «Φόβια» τού 1912, ο οποίος ήταν το πρωτεύον πρότυπο του Στρατή Μυριβήλη στη νουβέλα «Ο Βασίλης ο Αρβανίτης».
«Την φωτογραφία του θείου μου, του Μακεδονομάχου Βασίλη Καραγιάννη με την αντάρτικη στολή, τον σκούφο και τα φυσεκλίκια που περιέγραψε ο Πάνος Σκουμπριτζής την είδα, την είχε ο πρώτος αδελφός μου ο Βασίλης, που γεννήθηκε το 1912 στη Σμύρνη και δεν πήρε το όνομα του παππού μου Μιχάλη αλλά το όνομα του αδελφού του πατέρα μου, μιας και η μητέρα μου Αμερσούδα Αναγνώστου τον γέννησε την ίδια χρονιά που σκοτώθηκε μπαμπέσικα στο Παπαζλή ο θείος μου Βασίλης Καραγιάννης από τους Τούρκους!

Ο πατέρας μου ο Αχιλλέας, ήταν γιος του Μιχάλη Καραγιάννη και της Σεβαστής που ζούσαν στη Σκαμιά. Ο ίδιος πήγε στη Σμύρνη δούλεψε στο εμπορικό κατάστημα χονδρικής πώλησης του θείου του Φράγκου, στην παραλία της, το μεγάλωσε και το κληρονόμησε. Τα δύο πρώτα αδέλφια μου, ο Βασίλης και η Μαρίτσα, γεννήθηκαν εκεί. Το 1914 στον πρώτο διωγμό οι γονείς με τα δυο παιδιά, έφυγαν από τη Σμύρνη και πήγαν στη Σκαμιά. Εγώ και ο μικρός αδελφός μου, ο Μιχάλης, γεννηθήκαμε στη Σκαμιά.

Το 1919 πήγαμε όλοι στην ελεύθερη Σμύρνη και το 1922 με την καταστροφή, ξαναγυρίσαμε στη Σκαμιά και δεν ξαναπήγαμε απέναντι!

Ήταν μεγαλόπρεπη η Σμύρνη, ξεπετιέται στα μάτια μου, η όμορφη παραλία της με τα μαγαζιά! Τη θυμάμαι! Θυμάμαι και μιαν άλλη παραλία της! Σαν μας έδιωξαν, ήμουν επτά χρονών. Φύγαμε με ένα γνωστό μας καΐκι που έκανε στράτα απ’ αυτή την άλλη παραλία, που ήταν απόμερη. Ο καπετάνιος είπε στον πατέρα να μην πάρει τίποτα από το μαγαζί του, για να χωρέσουν περισσότεροι άνθρωποι στο καΐκι του. Μας έβγαλε στο λιμάνι της Μυτιλήνης.

Εκεί μάς είπαν να φύγουμε, επειδή γέμισε το νησί από πρόσφυγες και δεν χωρούσε άλλους! Ο καπετάνιος τούς είπε πως είμαστε Σκαμιώτες με σπίτι και κτήματα και μας άφησαν να πατήσουμε χώμα. Ήρθαμε και σωθήκαμε!

Άλλοι δεν τα κατάφεραν! Σαν πήγε το καΐκι πίσω να πάρει κι άλλους, βρήκε νεκρούς και γύρισε με τον καπετάνιο μοναχό του!

Τα Φόβια κράτησαν πολλά χρόνια! Ο κόσμος φοβόταν τότε να τα πει. Μέχρι το 1922 είχαμε συγγενείς στη Μικρασία, αλλά και μετά ο κόσμος περίμενε να γυρίσει πίσω και δεν μίλαγε. Τα Φόβια τού 1912 βάσταξαν μέχρι το 1974!

Όταν οι Τούρκοι πάτησαν την Κύπρο και πήραν τη μισή, τότε είπαμε πως δεν θα ξαναγυρίσουμε στην Μικρασία, στα σπίτια, στα χωράφια και στα μαγαζιά μας. Τότε ήταν σαν να τα χάσαμε όλα για δεύτερη φορά! Τότε το πήραμε απόφαση, λύθηκε η γλώσσα μας κι αρχίσαμε να μιλάμε για το ποιος Έλληνας σκότωσε Τούρκο και ποιον Έλληνα σκότωσαν αυτοί!»