Δημοτικά καπνιστήρια!

«Ή σβήνεις το τσιγάρο ή πας με τα πόδια.»
«Για ‘ντα;»
«Mε ενοχλεί στην οδήγηση.»
«Αα, κατάλαβα. Δε φουμέρνεις ελόγου σου.»
«Όχι.»
«Τότε σου, καλλιά να σε τρατάρω ένα, να βρεις την υγειά σου.»
«Την υγειά μου; Με το τσιγάρο;»
«Ο πάππους μου φούμερνε ως τα εκατό, και σαν τον κλαίγανε, είχε τσιγάρο στο στόμα. Δεν του το βγάλανε μη σηκωθεί και τους δείρει.»
Άνοιξε μετά την καπνοσακούλα του, έστριψε και μου πρόσφερε ένα τσιγάρο.
«Μου φέρνει πονοκέφαλο», του είπα φιλικά.
«Άμα είναι ετσά, ας πάει στην καλή ώρα», είπε, «κι έσβησε με τις δαχτύλες του το αναμμένο τσιγάρο.»
«Ευχαριστώ.»
«Ίντα. Να σ’ αρρωστήσω που μου κάνεις και χάρη;»
Κι ο ορεσίβιος ετούτος γιδοβοσκός δεν το ξανάναψε, όμως μασουλώντας το ‘φαγε όλο μέχρι να πάμε Καστέλι. Είναι βλέπεις απ’ αυτούς που με το ένα ανάβουν το επόμενο τσιγάρο.
Κι όχι μόνο δεν πειράχτηκε, μα κατεβαίνοντας έδειξε μια μικρή τσάντα με μυζήθρα που άφησε στο κάθισμα.
«Α την εφάτε με την κυρά σου. Αποψινή είναι, Και φχαριστώ σε.»
Έκανε να φύγει, μα πισωγύρισε και μ’ έπιασε από τον ώμο.
«Δε μου λες, κύριε καθηγητά, αλησμόνησα να σε ρωτήξω, οι κοπελιές σου καλά είναι;»
«Καλά είναι, αλλά ξέρεις, μακριά.»
«Άμα πάρουν τηλέφωνο να τσι πεις χαιρετίσματα απ’ το Μανώλη το βοσκό. Μην το ξεχάσεις;»
«Θα τα πω ζωντανά γιατί σε δέκα μέρες θα πάμε να τις δούμε.»
«Α μπράβο. Και παγαίνετε με το αερόπλανο, ε;»
«Φυσικά.»
«Πόση ώρα δρόμος είναι;»
«Δέκα ώρες.»
«Ίντα λες! Και καθίζει σε κάνε τόπο να ποκουραστεί;»
«Όχι.»
«Μνήσθητί μου, Κύριε! Τόσες ώρες κλεισμένοι μες στην κοιλιά του; Δεν κρούβεστε;»
«Όχι, Μανώλη, είναι ευρύχωρα.»
«Κι ως, καπνίζουν οι μερακλήδες;»
«Όχι. Απαγορεύεται.»
«Δέκα ώρες ασταμάτητα με δίχως τσιγάρο; Καλλιά να αποθάνω», είπε, κι έσυρε δυο ρουφηξιές απανωτές μη χάσει.
Ως έφευγε, τον έβλεπα να σταυροκοπιέται κι απότομα, στράφηκε, έδειξε με το δεξί τα Λευκά Όρη, τινάχτηκε λες κι έσερνε βαρύ φορτίο κι είπε.
«Καλλιά στα όρη με τα οζά και τη λευτερία μου.
Σε οχτώ μήνες τον αντάμωσα στα Χανιά. Στο νοσοκομείο.
«Τι συμβαίνει, Μανώλη;»
«Ο πρωτογιός μου αρρωστάρης είναι.»
«Περαστικά. Τι έπαθε;»
«Τα ποδάρια του πονούν. Κι οι πνεμόνοι του, λέει, μαυρίσαν.
«Πω-πω! Τι έπαθε.»
«Σπιτόγατος ήντουνε, μ’ αυτά τα δαιμονισμένα κομπιούτερ πάλευε όλη μέρα, να και τσιγάρο μέρα - νύχτα, δεν ήρχονταν και στα όρη να πάρει καθαρόν αγέρα, θα τον εχάσω θέλει!»
Κι ως τέλεψε την κουβέντα του, σφούγγιξε με την παλάμη τα μάτια του, πήρε την καπνοσακούλα απ’ τη ζώνη του, τη σβεντόνηξε στα σκουπίδια.
«Αναθεματισμένη», βρυχήθηκε.
Κι ήρθε στο νου μου παλιά, που καπνίζανε σε καφενεία, λεωφορεία, αεροπλάνα, συμβούλια, διαβούλια, παντού. Μετά από κάθε σύσκεψη στο Υπουργείο, έφευγα με πονοκέφαλο. Κι ο μέσος όρος ζωής, γύρω στα πενήντα. Ακούγαμε εξήντα χρονώ άθρωπο κι ετοιμάζαμε τα ρουχαλάκια του για το… καλό ταξίδι.
Η ιατρική όμως προόδεψε, οι καπνιστές λιγόστεψαν, οι παθητικοί καπνιστές πα’ να εκλείψουν, η τεχνολογία με τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα βοήθησαν (έχει, βλέπεις, και τα καλά της η εξέλιξη), σήμερα ο εβδομηντάρης θεωρείται πια νέος.
Τώρα, πώς γίνεται, μαθές, καμπόσοι σύγχρονοι, μορφωμένοι και με τα κοινά ασχολούμενοι, να μας δείχνουν πίσω τον κακό δρόμο, δεν το καταλαβαίνω. Επροψές το έμαθα, πως ήντουσαν, λέει, σε μια πολυπληθή συνεδρίαση και μάλιστα Δημοτικού Συμβουλίου ή Περιφερειακού, κάτι τέτοιο, και τη μετατρέψανε σε τεκέ. Κι ακόμα περισσότερο, αδυνατώ να πιστέψω ότι αδιαφόρησαν οι καπνίζοντες στις διαμαρτυρίες άλλων συμμετεχόντων. Μου φαντάζει εξωγήινο. Κι όχι μόνο αυτά, αλλά όταν καλέσανε την αστυνομία, που δε συζητάω καλώς ή κακώς ούτε κι αν ήταν αρμοδιότητά της, έγινε ζήτημα μεγάλο και το θύμα μετατράπηκε αυτόματα σε θύτη. Αυτά πράγματι θυμίζουν τριτοκοσμικές κι υπανάπτυκτων λαών πράξεις.
Επιβάλλεται, φίλοι μου, σεβασμός στο συνάνθρωπο. Κι όχι το κέφι του ενός να είναι εις βάρος της υγείας του άλλου;
Όχι τίποτα, θα νιώσει άσχημα κι ο τέως πρωθυπουργός μας, που είχε βραβευτεί διεθνώς για το θαυμάσιο αντικαπνιστικό νόμο που εισήγαγε και ψηφίστηκε ομόφωνα.
Θα μου πεις, κι αλλού συμβαίνουν αυτά.
Σωστά. Στην Ονδούρα, στο Πόρτο Ρίκο, στη Ζιμπάμπουε, σε πολλά μέρη.