Κάποιες φορές, όταν συναντιόμαστε με τους φίλους κι έχουμε διάθεση για κουβέντα, το γυρίζουμε στα δικά μας. Στα παρελθόντα και τα παρόντα. Τις περισσότερες μιλάμε για κείνα… (Τι να πεις για τα σημερινά, για τ’ αύριο, για το μέλλον…) Κι ανοίγουν οι κρουνοί της μνήμης και λέμε, λέμε… Χωρίς σταματημό. Δε χορταίνεται το ταξίδι… Μας παρασέρνει η διαδρομή και ξεχνάμε κατά πού κάνει τέρμα… Αρκεί που αφήνουμε τα παράθυρα ανοιχτά και έρχονται μέσα, μια-μια -και μας ξεμυαλίζουν- οι αναμνήσεις.

Με συγκινούν ιδιαίτερα αυτές οι χειραψίες με τα παρελθόντα. Βέβαια, τότε ήταν άλλες εποχές, αλλιώς ήταν δαμασμένες οι ψυχές μας. Όλα είχαν μια διαδικασία, μια γλυκιά αίσθηση οικειότητας και καθιερωμένες αξίες. Πέρασαν όμως τα χρόνια… Κι ήταν τόσο αργόσυρτα… Θαρρείς αιώνες. Ωστόσο, ακόμη καταφέρνουμε να τα κουβαλάμε μέσα μας. Και βρίσκονται εκεί όπως τ’ αφήσαμε. Στο κέντρο της καρδιάς.

Μιλάμε πολύ για κείνη την αθώα γενιά μας. Για τα στερεότυπα με τα οποία μεγαλώσαμε. Την τρυφερότητα, το σεβασμό, την ευγένεια, τη ζεστασιά… την απλότητα. Ευαίσθητοι, αθώοι, ανυποψίαστοι, ονειροπόλοι κι εκτεθειμένοι… στους βοριάδες. Προσπαθήσαμε να γίνουμε κάτι με τα λίγα, τα απλά, τα τυχαία, τα τόσο δα… Τα τίποτα... Μια γενιά που επέμενε στο όνειρό της, στις ιδέες της, στις αξίες και στα οράματα. Δίναμε όρκους ότι μια μέρα θα αλλάζαμε τον κόσμο. Δεν το κάναμε βέβαια, αλλά μας άρεσε να το πιστεύουμε.

Είχαμε ελευθερία σκέψης και έκφρασης. Ένας καμβάς ανοιχτός μπροστά μας, για να εκφραστούμε. Για να ζωγραφίσει ο καθένας τα συναισθήματά του. Είχαμε αυτό το κάτι που έκανε τους ανθρώπους να είναι Άνθρωποι.

Ήμασταν και τυχεροί, είχαμε πνευματικά πρότυπα με τρομερό εκτόπισμα. Άξια! Αστραφτερά! Και διαβάζαμε. Διάβαζε πολύ η γενιά μας, ναι, τραγούδησε πολύ, ονειρεύτηκε πολύ κι ερωτεύτηκε το ίδιο. Είχαμε δίψα για μάθηση.

Βαδίζαμε με Καζαντζάκη, Βάρναλη, Λουντέμη, Ρίτσο και τους ξένους κλασσικούς παραμάσχαλα. Διαβάζαμε. Με τις ώρες.

Μας άρεζαν τα δύσκολα. Μας προκαλούσαν. Κι ο πήχης… μόνο προς τα πάνω. Είχαμε περίσσευμα δύναμης, ζωντάνιας, χαράς, κι όλα αυτά θέλαμε να τα ξοδέψουμε. Σπαταλούσαμε ζωή, ξευτελίζαμε στιγμές, ώρες, χρόνια, ανατολές και δύσεις… Αραδιάζαμε «θέλω» και υποσχέσεις. «Κουμπώναμε» τις ματιές μας, χαμογελούσαν τα χείλη μας, ξεχείλιζαν τα γέλια. Φυσικά, δεν είχε μόνο γέλιο, είχε και δάκρυ… Πολύ κι απ’ τα δυο. Μια ζωή με τα πάνω και τα κάτω της. Εν τω μεταξύ, διευρύνονταν οι σκέψεις, οι προβληματισμοί, οι προοπτικές, μέχρι που σιγά - σιγά μπήκε στο πλάνο η εφηβεία. Και… «η εφηβεία δεν τρώγεται, πίνεται αχόρταγα»…

Και λέμε, λέμε με τους φίλους. Για τις ενοχές μας, για τις επιτυχίες και τις αποτυχίες μας, για το πώς τα καταφέρναμε και για το πώς - πολλές φορές - τα θαλασσώναμε. Για όσα μας πρόδωσαν… Α, και για τους αθώους και θρυμματισμένους έρωτες! Κυρίως γι’ αυτούς! Θυμάσαι;… Ωστόσο, τίποτα δε μας παρηγορεί για ό,τι χάθηκε, γιατί απλά τίποτα δεν μπορεί να το αντικαταστήσει. Σταλάζουν μέσα μας τα χρόνια, κυλάνε, φεύγουν - και θα φεύγουν - τελεία και παύλα.

Κι ύστερα - να μη τα πολυλογώ - κάθομαι και ψαχουλεύω να δω τι απ’ όλα παραλείψαμε. Κάθομαι να λογαριάσω τα χρόνια. Να τα μετρήσω. Πώς λογαριάζονται, άραγε, και πώς μετριούνται τα χρόνια; Μου λέτε;

Αφουγκράζομαι την καρδιά μου να χτυπάει στους ρυθμούς εκείνης της εποχής που έχει πια χαθεί. Οι χτύποι της ψάχνουν να βρουν μια έξοδο κινδύνου. Κι από μέσα μου πάει να βγει ένα μακρόσυρτο «αχ». Κάνω μια έτσι και… το πνίγω.