Σήμερα, μετά από τριάντα χρόνια απουσίας παντός ελέγχου της εκπαιδευτικής λειτουργίας, οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων έχουν τόσο εθιστεί σ’ αυτό το καθεστώς, με αποτέλεσμα να θεωρούν ότι κάθε απόπειρα αποκατάστασης της εκπαιδευτικής δεοντολογίας, αποβλέπει στη δέσμευση της ελευθερίας των διδασκόντων, στην εξυπηρέτηση πολιτικών σκοπιμοτήτων και τη κομματική χειραγώγησή τους, στην απαγόρευση της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών και την τρομοκράτηση των... ανυπότακτων εκπαιδευτικών. Η παραπληροφόρηση, η σύγχυση και η παράνοια σε όλο το μεγαλείο τους!

Τα σχολεία δεν είναι «λέσχες πολιτικού προβληματισμού», ούτε βέβαια κέντρα άσκησης προπαγάνδας κανενός. Είναι δημόσια ιδρύματα παροχής της βασικής μορφωτικής υποδομής στα παιδιά μας, μέσα στα πλαίσια που προβλέπει το Σύνταγμα της δημοκρατικής πολιτείας, καθώς και οι νόμοι και οι διατάξεις, που θεσπίζονται και ισχύουν με την έγκριση της Βουλής. Μέσα στα πλαίσια αυτά, ορκίζονται και αναλαμβάνουν να λειτουργήσουν οι εκπαιδευτικοί: να διδάξουν μια συγκεκριμένη ύλη, που προβλέπεται από το εγκεκριμένο Αναλυτικό Πρόγραμμα, και με μεθόδους διδασκαλίας, με τις οποίες ισχυροποιείται η κριτική ικανότητα των διδασκομένων, αναπτύσσονται οι δημιουργικές ικανότητές τους, καθώς και η συνείδηση της κοινωνικής ευθύνης τους. Έτσι υλοποιείται η συνταγματική επιταγή της διάπλασης των «ελεύθερων και υπεύθυνων πολιτών». Και βέβαια η λειτουργία των εκπαιδευτικών μέσα στα παραπάνω πλαίσια, δεν απαγορεύει την ανάπτυξη πρωτοβουλίας εκ μέρους τους και πέραν των όσων διαλαμβάνονται στο Αναλυτικό Πρόγραμμα, αρκεί αυτή η πρωτοβουλία να μην αποβαίνει εις βάρος του βασικού προγράμματος και να εναρμονίζεται με το πνεύμα της συνταγματικής επιταγής. Άλλωστε τέτοιες πρωτοβουλίες, που εμπλουτίζουν τη διδασκαλία και ενισχύουν τη μορφωτική προσπάθεια του σχολείου, θα είναι ευχής έργον, εάν υπάρχουν, να αποτελούν και θέμα συνεργασίας με τους Σχολικούς Συμβούλους της περιοχής, ώστε να παραδειγματίζουν ευρύτερα την εκπαιδευτική κοινότητα.

Η αναγκαιότητα όμως της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών, δεν προκύπτει μόνο από το λόγο της συμμόρφωσης των εκπαιδευτικών με τα νομικά πλαίσια, που αναφέραμε παραπάνω· υπηρετεί και την ανάγκη ανατροφοδότησης και συνεχούς βελτίωσης του εκπαιδευτικού συστήματος, με τη συναγωγή χρήσιμων γνώσεων και εμπειριών, καθώς και με τη δίκαιη ανταμοιβή όσων εκπαιδευτικών καταβάλλουν ιδιαίτερη προσπάθεια στο εκπαιδευτικό τους έργο.

Ακούω τον αντίλογο των εκπαιδευτικών όσον αφορά τη βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης: λεφτά, περισσότερα λεφτά για την παιδεία και την αναβάθμιση της οικονομικής θέσης των εκπαιδευτικών, εκσυγχρονισμός της υλικοτεχνικής υποδομής και των συνθηκών εργασίας, και βέβαια επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.

Δεν θα διαφωνήσω κατ’ αρχήν ότι όλα τα παραπάνω θα πολλαπλασίαζαν την απόδοση των εκπαιδευτικών μας με έναν όμως βασικό όρο: ότι οι δάσκαλοι των παιδιών μας, θα ήταν αποφασισμένοι να δώσουν την ψυχή τους, για να κερδίσουν την ψυχή των μαθητών τους. Μέχρι σήμερα πάντως, παρά τις αυξήσεις και τα διάφορα επιδόματα που έλαβαν στην περίοδο της Μεταπολίτευσης οι εκπαιδευτικοί, παρά τη σημαντική βελτίωση των συνθηκών εργασίας τους (πριν από τη Μεταπολίτευση, ο αριθμός των μαθητών στην τάξη έφτανε τους 70-75 και οι υποχρεωτικές ώρες διδασκαλίας δασκάλων και καθηγητών τις 30, ενώ σήμερα οι μαθητές κατά τάξη δεν υπερβαίνουν τους 30 και σε πολλές περιπτώσεις τους 20 και οι ώρες διδασκαλίας τις19-20), δεν διαπιστώθηκε αντιστοίχως καμιά ανάλογη πρόοδος στην απόδοσή τους.

Ειδικότερα, όσον αφορά την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, θα υπερθεματίσω ότι αυτή πρέπει να είναι συνεχής και καθολική, αφού συνεχείς είναι και οι εξελίξεις που επισυμβαίνουν σε όλους τους τομείς της επιστήμης, οι οποίες επηρεάζουν τα αντικείμενα και τις μεθόδους της διδασκαλίας. Θα πρότεινα, μάλιστα, η ετήσια και καθολική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών να πραγματοποιείται κάθε Ιούλιο μήνα, ο οποίος, βέβαια, δεν είναι μήνας διακοπών των εκπαιδευτικών, όπως έχει -κακώς- καθιερωθεί.

Το ερώτημα όμως που προκύπτει σχετικά με την επιμόρφωση, είναι εάν αυτή μπορεί να αποσυνδεθεί από την αξιολόγηση: κάποιοι και με κάποιο τρόπο δεν πρέπει να ελέγχουν εάν εφαρμόζονται και ποια απόδοση έχουν στην πράξη τα διδάγματα και οι κατευθύνσεις της επιμόρφωσης; Δεν πρέπει κάποτε και οι Σχολικοί Σύμβουλοι, οι οποίοι επί 27 χρόνια, εννοείται, επιμορφώνουν, συμβουλεύουν και κατευθύνουν, να έχουν το δικαίωμα να διαπιστώνουν μέσα στην τάξη, παρακολουθώντας τη διδασκαλία, εάν ο διδάσκων προσάρμοσε τη διδασκαλία του στα δεδομένα της επιμόρφωσης που του έγινε;

Ποια είναι η απάντηση που δίνεται σήμερα στον... περίεργο Σχολικό Σύμβουλο που εκδηλώνει την επιθυμία να παρακολουθήσει... ζωντανή τη διδασκαλία κάποιου εκπαιδευτικού; Η απάντηση κυκλοφορεί πλέον ως ανέκδοτο: επισκέφθηκε, λέει, ένας Σχολικός Σύμβουλος, εξαίρετος φιλόλογος και συγγραφέας, κάποιο σχολείο της Δυτικής Αττικής και ζήτησε από τη φιλόλογο καθηγήτρια να παρακολουθήσει το μάθημά στην τάξη της. Και η καθηγήτρια τού απάντησε: «Κύριε Σύμβουλε θα ήθελα πάρα πολύ να έρθετε στην τάξη μου, αλλά δεν μου το επιτρέπει το... όργανό μου»! (το «όργανο» της καθηγήτριας ήταν η ΕΛΜΕ Δυτικής Αττικής, στην οποία  ηγούντο αρειμάνιοι Αριστεριστές)!

Μήπως τα «όργανα» των εκπαιδευτικών αντί να αντιμάχονται το Υπουργείο Παιδείας, για να αποτρέψουν την αξιολόγησή τους, θα ήταν προτιμότερο- και συνδικαλιστικά σοφότερο- να εισηγηθούν τρόπους, με τους οποίους θα κατοχυρώνεται η αντικειμενικότητα της αξιολόγησης, καθώς και η δίκαιη ανταμοιβή των εκπαιδευτικών, που διακρίνονται στο εκπαιδευτικό τους έργο;

Και εάν οι ηγεσίες των εκπαιδευτικών δεν έχουν προτάσεις, ας αντιγράψουν -δεν είναι ντροπή- το πιο αξιόπιστο από τα ευρωπαϊκά- ή και άλλα- συστήματα αξιολόγησης και ας ζητήσουν να εφαρμοστεί και στη δική μας εκπαίδευση. Έτσι θα πεισθεί και η κοινωνία ότι οι εκπαιδευτικοί πραγματικά νοιάζονται για τη μόρφωση των παιδιών και δεν γίνεται... «ο καυγάς για το πάπλωμα», ήτοι για να μην ξεβολευτούμε και χαλάσουμε το ραχάτι μας.