Τα «Σεπτεμβριανά» της Πόλης

Σαν χθες, την νύχτα της 6^ης προς την 7^η Σεπτεμβρίου του 1955, σημειώθηκε μια μαύρη σελίδα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, που παρέμεινε στην ιστορία ως «Σεπτεμβριανά». Πρόκειται για οργανωμένο πογκρόμ, όπου καθοδηγούμενος τουρκικός όχλος προκάλεσε βίαια επεισόδια κατά των περιουσιών των Ελλήνων κυρίως ομογενών και άλλων εθνοτήτων, πλην όμως Τούρκων υπηκόων, λεηλατώντας και πυρπολώντας καταστήματα, σπίτια, σχολεία και βεβηλώνοντας εκκλησίες ακόμα και νεκροταφεία, δημιουργώντας τρομοκρατία και ανασφάλεια για τις υφιστάμενες μειονότητες. Αφορμή έδωσε μια βομβιστική επίθεση στο πατρικό σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ στην Θεσσαλονίκη, που αποδείχτηκε στην συνέχεια ότι ήταν σκηνοθετημένη προβοκάτσια από την ίδια την τουρκική κυβέρνηση, ενώ πραγματική αιτία ήταν η εξέλιξη του Κυπριακού ζητήματος. Μέσα σε λίγες ώρες, η ελληνική οικονομική δραστηριότητα καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς, χιλιάδες Ρωμιοί εξαναγκάστηκαν να φύγουν από την Πόλη, απαρχή της παρακμής που επακολούθησε στην ως τότε ανθούσα ελληνική μειονότητα. Τα νεώτερα χρόνια, το τουρκικό κράτος παραδέχθηκε την συμμετοχή του και ο απλός κόσμος μίλησε για «συγνώμη». Από τις φετινές σχετικές δηλώσεις που δημοσιεύτηκαν, ξεχωρίζει η φράση του αρχηγού της Αντιπολίτευσης, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου: «Όποιοι αγαπάμε την χώρα μας, τέτοια σκοτεινά γεγονότα να μην τα ξαναζήσουμε» αλλά και του καταξιωμένου και πολυβραβευμένου στην Τουρκία και στις ΗΠΑ, ηθοποιού και σκηνοθέτη Χαλντούν Ντορμέν. Ο ηλικιωμένος σήμερα Τούρκος θεατράνθρωπος, που ήταν αυτόπτης μάρτυρας στα γεγονότα, θυμάται τον τρόμο που βίωσε τις ημέρες αυτές και τις συνέπειες των βιαιοπραγιών στην πολιτιστική ζωή της Πόλης, για να καταλήξει: «Τέτοιες θλιβερές και ντροπιαστικές μέρες να μην τις ξαναζήσει η Δημοκρατία μας».

Βαρύς «φόρος» αίματος από τις γιορτές του Μπαϊραμιού.

Στο 10ήμερο των παρατεταμένων φέτος εορτών του Μπαϊραμιού, έχασαν την ζωή τους τουλάχιστον 113 άτομα στα τροχαία ατυχήματα που σημειώθηκαν σε όλη την Τουρκία. Μόνο την τελευταία ημέρα, 4 Σεπτεμβρίου, με την πυκνή κυκλοφορία οχημάτων στους εθνικούς δρόμους, κατά την επιστροφή των εκδρομέων, σε 18 τροχαία ατυχήματα σκοτώθηκαν 11 και τραυματίστηκαν σοβαρά 67 άτομα. Πέρα όμως από τα «θύματα της ασφάλτου» μόνο κατά την πρώτη ημέρα των εορτών, τραυματίστηκαν 3.102 άτομα, που επιχείρησαν να σφάξουν μόνοι τους τα κουρμπάνια, ζώα της θυσίας (αρνιά, κατσίκια, βοοειδή) σε χώρους εκτός σφαγείων, όπως θα έπρεπε. Σύμφωνα με όσα αναφέρουν τα τουρκικά ΜΜΕ, οι περισσότεροι «ατζαμήδες χασάπηδες» εμφανίστηκαν στην Προύσα, όπου στα 16 δημόσια νοσοκομεία του νομού, 551 άτομα προσέφυγαν για τις πρώτες βοήθειες!

Προσπάθειες για ανάδειξη του Κουτσούκ-κιόϊ (Γενιτσαροχώριον)

Μια ομάδα νέων ανθρώπων (αρχιτέκτονες, μηχανικοί, τεχνικοί, εκπαιδευτικοί κ.ά.) ξεκίνησαν την πρωτοβουλία ανάδειξης και τουριστικής αξιοποίησης του πάνω χωριού του Κουτσούκ-κιόϊ, το οποίο αποτελεί σήμερα ενότητα του ενιαίου Δήμου Αϊβαλί και στον καιρό των Ελλήνων λεγόταν Γενιτσαροχώριον. Λένε πως του έδωσαν την ονομασία αυτή, επειδή κατά το 1462 ο Σουλτάνος Μωάμεθ (ο πορθητής) εγκατέστησε εδώ Γενίτσαρους πολεμιστές, πριν επιτεθεί και καταλάβει την Μυτιλήνη από τους Γατελούζους. Ίχνη από την ονομασία αυτή συναντάμε ακόμη και σήμερα σε παλιές οικοδομές της Λέσβου όπου χρησιμοποιούσαν συμπαγή τούβλα με ανάγλυφη την επιγραφή «Γεννιτσαροχώριον». Σήμερα, το Κουτσούκ-κιόϊ είναι περισσότερο γνωστό από την εκτεταμένη αμμώδη παραλία του, το γνωστό μας Σαρμουσάκ, όπου το καλοκαίρι κατακλύζεται από ντόπιους κυρίως τουρίστες. Η ομάδα των νέων ανθρώπων στράφηκε πέρα από την θάλασσα στο εσωτερικό παραμελημένο χωριό, με τα παλιά σπίτια και ενεργεί προσεκτικές αναστηλώσεις με σεβασμό στην ιστορικότητα και την τεχνοτροπία τους. Έτσι πολλά από αυτά ανακαινίστηκαν και στεγάζουν νέες χρήσεις, πανσιόν, καφετέριες ακόμη και εκθεσιακούς χώρους (γκαλερί). Η προσπάθεια κρίθηκε επιτυχημένη, τόσο που πολλοί μιλούν για «κρυμμένο θησαυρό» που αναδείχθηκε χάρις στο ενδιαφέρον και την ευαισθησία αυτών των νέων, που έκαναν πράξη τις ιδέες τους για κοινωνική επιχειρηματικότητα.

Ανακάμπτει αργά και με εμπόδια ο τουρκικός τουρισμός

Ο επίσημος τουριστικός στόχος για το 2023 (έτος ορόσημο της 100^ης επετείου ίδρυσης της Δημοκρατίας της Τουρκίας) είναι τα 50 εκατομμύρια επισκέπτες και 50 δισεκατομμύρια δολάρια σε τουριστικά έσοδα ετησίως. Το 2016 (διπλωματική κρίση με την Ρωσία) ήταν η χειρότερη χρονιά για τον τουρκικό τουρισμό. Τα στοιχεία του 2017 (οκτάμηνο Ιανουαρίου - Αυγούστου) καταγράφουν ουσιαστική βελτίωση, αφού 7,5 εκατ. τουρίστες υπολογίζεται ότι επισκέφθηκαν την ευρύτερη περιοχή της Αττάλειας, που χαρακτηρίζεται μαζί με την Πόλη ως «ατμομηχανή» του τουρισμού. Κατά το 2016, όλο το έτος, οι αφίξεις στην Αττάλεια ήταν 6,4 εκατ. άτομα. Πρώτοι είναι οι Ρώσοι τουρίστες (με 33% του συνόλου των αφίξεων) και ακολουθούν οι Γερμανοί (15%) που συνεχώς όμως μειώνονται, όπως βέβαια και από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στην τρίτη θέση βρίσκονται οι Ουκρανοί (με 8%). Οι αισιόδοξες όμως αυτές εκτιμήσεις φαίνεται να απειλούνται από τις εξελίξεις στις κακές τουρκο-γερμανικές σχέσεις, με τις αλλεπάλληλες ταξιδιωτικές οδηγίες της γερμανικής κυβέρνησης προς τους πολίτες της (όπως η προχθεσινή), ν’ αποφεύγουν τις επισκέψεις στην Τουρκία ακόμη και στις τουριστικές περιοχές. Χαρακτηριστικά ο υπουργός Εξωτερικών, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, δήλωσε ότι οι γερμανικές Αρχές δεν μπορούν να απαγορεύσουν σε κάποιον να επισκεφθεί την Τουρκία, διευκρίνισε όμως ότι στην νέα οδηγία: «Περιγράψαμε λεπτομερώς τι θα πρέπει να γνωρίζει κάποιος πριν πάει εκεί»! Στη Γερμανία πάντως, εκτός από την επίσημη θέση της κυβέρνησης, φαίνεται ότι και η κοινή γνώμη έχει ανάλογη άποψη αν κρίνει κανείς από τα στοιχεία της δημοσκόπησης που καταχωρήθηκε στην τελευταία κυριακάτικη «Bild». Το 53% των ερωτηθέντων δεν θέλει να κάνει διακοπές στην Τουρκία, η οποία αποτελούσε μέχρι πρότινος ιδιαίτερα δημοφιλή προορισμό. Επίσης στην ίδια δημοσκόπηση σε ό,τι αφορά στην συνεργασία της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση στο θέμα των προσφύγων, το 54% δηλώνει ότι θα προτιμούσε την καταγγελία της σχετικής συμφωνίας, ενώ το 81% εκτιμά ότι η γερμανική κυβέρνηση έχει δείξει μεγάλη ανοχή στον πρόεδρο Ερντογάν.

Συναυλία Γιώργου Νταλάρα στην Σμύρνη

Σύμφωνα με τις ως τώρα πληροφορίες, στις 3 Οκτωβρίου, ο δημοφιλής και στην Τουρκία, Έλληνας τραγουδιστής Γιώργος Νταλάρας θα δώσει μεγάλη συναυλία στην Σμύρνη. Εδώ και καιρό με πρωτοβουλία της κας Αργυρώς Παπούλια, γενικής προξένου μας στην Σμύρνη, ο Δήμος Σμύρνης βρίσκεται σε επαφή με τον Δήμο Νέας Σμύρνης της Αθήνας για την από κοινού διοργάνωση αυτής της καλλιτεχνικής εκδήλωσης. Δεν επιβεβαιώνεται με τις ως τώρα πληροφορίες αν η συναυλία Νταλάρα θα συμπέσει με τα εγκαίνια του ιστορικού ανακαινισμένου κτιρίου, το οποίο είναι σχεδόν έτοιμο να στεγάσει και πάλι τις ελληνικές προξενικές αρχές στην τουρκική μεγαλούπολη.

Καθησυχαστικοί οι αρχαιολόγοι για τις ανασκαφές στις Ερυθρές

Οι Ερυθρές ήταν αρχαία ελληνική πόλη της Ιωνίας, χτισμένη στην δυτική πλευρά της ομώνυμης χερσονήσου, στο δυτικότερο σχεδόν σημείο της Μικράς Ασίας απέναντι από την Χίο. Ερυθραί, Ρυθρί, Λυθρί, ήταν τα παλαιότερα ονόματα της και σήμερα Ildiri, ως παραφθορά του Λυθρί, μιας και στην τουρκική γλώσσα δεν υπάρχει το γράμμα «θ». Η Αρχαιολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Άγκυρας, διενεργεί ανασκαφές και προβαίνει σε απαλλοτριώσεις, αφού και το σημερινό χωριό Ildiri βρίσκεται χτισμένο στην ίδια τοποθεσία με τις αρχαίες Ερυθρές. Καθώς αυτές τις ημέρες ολοκληρώνονται οι φετινές ανασκαφικές εργασίες, η Δρ. Ayşe Gül Akalın Orbay δήλωσε ότι το Ildiri πρέπει να ζήσει με την ιστορία και την αρχαιολογία του και είπε: «Θέλουμε να ζήσουμε την Ερυθραία με τους χωρικούς», προφανώς για να καθησυχάσει τους κατοίκους του χωριού, οι οποίοι πλέον συνειδητοποιούν πως οι ανασκαφές θα συνεχιστούν για χρόνια, όπως και η απειλή των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων ανάλογα με την πρόοδο της αρχαιολογικής έρευνας. Με βάση τον σχεδιασμό των αρχαιολόγων, σταδιακά το χωριό θα μεταφερθεί σε παρακείμενο οικισμό ενώ στην τοποθεσία των αρχαίων Ερυθρών θα παραμείνουν λίγες μόνο κατοικίες και περισσότερες εμπορικές και κοινωνικές χρήσεις ώστε να αναδειχθεί ο τόπος και να προκύψουν οφέλη από τον τουρισμό.