Συγγραφέας: Στρατής Δεδέκης

Εφημερίδα «Γιατζίδα»

Έτη 2004-2014

Επιμέλεια: Αγγελική Ράλλη

Εργαστήριο Νεοελληνικών Διαλέκτων Πανεπιστημίου Πατρών

Πρόλογος

«Εύχομαι και ελπίζω η εφημεριδούλα του Στρατή Δεδέκη να γίνει αφορμή και για άλλες γλωσσικές διαδρομές στη Λεσβιακή έκφραση. Είθε οι νεότερες γενιές ν’ ανασκαλέψουν τις λέξεις μέσα στο μπαούλο της αποκοιμισμένης γλωσσικής τους συνείδησης και να τις αφήσουν να τους οδηγήσουν στο ξεχασμένο πολιτιστικό παρελθόν». Αγγελική Ράλλη, καθηγήτρια Γλωσσολογίας Πανεπιστημίου Πατρών, Μέλος της Ακαδημίας της Ευρώπης.

Ο Στρατής Δεδέκης γεννήθηκε στον Πλακάδο της Γέρας το 1933 και υπήρξε τέκνο πολυμελούς οικογένειας. Τέλειωσε το Δημοτικό Σχολείο του χωριού του και διέκοψε τη φοίτηση στην Α΄ Γυμνασίου για λόγους υγείας. Η φύση και ο θεός τον προίκισαν με ταλέντο και ευχέρεια στο γράψιμο και ιδιαίτερα στον σατιρικό στίχο με ντοπιολαλιά. Με τους έμμετρους στίχους σχολιάζει και σατιρίζει την επικαιρότητα, αλλά με ιδιαίτερη επιτυχία στην πολιτική και κοινωνική σάτιρα.

Πνεύμα ανήσυχο και δημιουργικό επεξέτεινε το ταλέντο του στη μουσική, ζωγραφική, καλαθοπλεκτική και σε κοινωνικές και αυτοδιοικητικές δραστηριότητες. Είναι να θαυμάζει κανείς την πολυσχιδή λαϊκή προσωπικότητα του Δεδέκη, ο οποίος με στοιχειώδεις γραμματικές γνώσεις και σε χρονικές περιόδους ταραγμένες για τη χώρα μας ξεχώρισε από την άξεστη εν πολλοίς μάζα των πολλών και διακρίθηκε. Από το 2003 ξεκίνησε να εκδίδει τη σατιρική, χουρατατζίδσα εφημεριδούλα «ΓΙΑτζίδα», την έκδοση της οποίας συνεχίζει σε μηνιαία βάση και τη διανέμει δωρεάν. Είναι να υποκλίνεται κανείς σ’ έναν 84χρονο άνδρα να γράφει εφημερίδα σε σατιρικό στίχο με ντοπιολαλιά, να την τυπώνει μπρος πίσω σε χαρτί των 20 cm και να τη διανέμει δωρεάν ο ίδιος με συγκρατημένο χαμόγελο, ανυπόκριτη ευγένεια και ταπεινότητα. Αν δεν είναι ο Δεδέκης και ο κάθε Δεδέκης το άλας της λαϊκής ψυχής που κράτησε αλώβητη την πολιτιστική μας κληρονομιά απ’ τις ξενόφερτες πολιτιστικές επιρροές, τότε ποιος μπορεί να είναι;

Δεν περισσεύει απ’ την ψυχή του Έλληνα ο καλός λόγος σ’ αυτούς που τον τιμούν με τα έργα τους και περιμένουμε να αποδημήσει εις Κύριον για να του αναγνωρίσουμε το έργον. Ευτυχώς, για τον Στρατή η αναγνώριση για την πνευματική του προσφορά στον γενέθλιο τόπο και πέρα απ’ αυτόν ήρθε νωρίς από πολιτιστικούς συλλόγους, σχολεία, λεσβιακά ημερολόγια, ζωγραφικές εκθέσεις, συγγραφείς. Θα παραθέσω ορισμένους στίχους του για να πάρετε κάποια γεύση της πνευματικής του προσφοράς.

Γι επιδουτήσεις

Του Δικέμβρη κάθε χρόνου

Γύρου γύρου απ’ τις γιουρτές

Παίρνουμι τσ’ επιδουτήσεις

Απ’ του λάδ που ν’ απ’ τσ’ ελιές

Φέτους κάναμι ιτήσεις

Για χαρτιά κόντρα χαρτιά

Φαίνιτι πως ούλα τούτα

Ήνταν για παρηγουριά

Θα επιδοτούν μας λέγαν

Πάντα ούλα τα κιλά.

Απαντέχουμι να δούμι

Μόνι να ’μαστε καλά.

Μες τουν καφενέ του άκσα

Έφτου το μαθα τσι γω

Τ’ ν’ επιδότησ’ θα την πάριν

Για του λαδ’ απάς τ’ αυγό.

Το βιβλίο του Στρατή Δεδέκη αποτελείται από 276 σελίδες και περιέχει το περιεχόμενο της εφημεριδούλας του των ετών 2004-2014, μιας δεκαετίας ανελλιπούς προσφοράς στον πολιτισμό. Τελειώνω μ’ ένα τετράστιχο του 2010 που αφορά την επιτήρηση απ’ την Ευρωπαϊκή Ένωση λόγω χρεοκοπίας.

Γκέμια είπαν θα μας βάλιν

Να μας κάνιν ντιρμπιγιέ

Όχα απάνου όχα κάτου

Δεξιά τσ’ αριστερά

Άμα σας βαστά η κώλους

Δανειστείτι τσ’ άλλη φορά.

Στρατής Δελόγκος

Παπάδος