Οι τιμές του ελαιολάδου ανεβαίνουν σε όλη τη Μεσόγειο και την Ελλάδα, εκτός από τη Λέσβο. Αυτό δείχνουν τα στοιχεία από τα παρατηρητήρια τιμών στην Ιταλία και την Ισπανία, όταν συγκρίνουμε τις τιμές κλεισίματος του Δεκεμβρίου με τις τιμές στα τέλη του Νοεμβρίου.

Την ίδια εικόνα δείχνουν και τα στοιχεία από τους φορείς που καταγράφουν την εξέλιξη των τιμών του ελαιολάδου στην Ελλάδα. Πρόκειται για μια μικρή άνοδο, ωστόσο είναι σημαντικό ότι έχει αναστραφεί η πτωτική τάση που είχαμε ως τα τέλη του Νοεμβρίου.

Το παραπάνω συμπέρασμα βγαίνει αβίαστα από μια απλή παρατήρηση των στοιχείων. Την τρίτη εβδομάδα του Δεκεμβρίου, η μέση τιμή χονδρικής για το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο 0,3 βαθμών στην Ελλάδα, διαμορφώθηκε στα 3,40 ευρώ το κιλό σύμφωνα με το ιταλικό ινστιτούτο «Ismea».

Την ίδια περίοδο, η τιμή παραγωγού του έξτρα παρθένου ελαιολάδου στη Μυτιλήνη, ήταν 2,85 ευρώ το κιλό (σύμφωνα με τις τιμές που ανακοίνωσε η ΕΑΣ Λέσβου στις 25 Νοεμβρίου 2015). Δηλαδή, προκύπτει μεικτό περιθώριο χονδρεμπορικού κέρδους 0,55 ευρώ ανά κιλό, ή ποσοστό 19,30% επί της τιμής παραγωγού. Τα πολύ μεγάλα περιθώρια χονδρεμπορικού κέρδους στην αγορά του ελαιολάδου, καταγράφονται για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά.

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το κόστος μεταφοράς του ελαιολάδου από τη Λέσβο στην Ιταλία, είναι υψηλότερο από ό,τι για άλλες περιοχές της χώρας. Η αλήθεια είναι ότι αυτό ισχύει μόνο όταν γίνεται σύγκριση με περιοχές της δυτικής Πελοποννήσου. Αλλά και πάλι το κόστος μεταφοράς δεν υπερβαίνει τα τρία λεπτά του ευρώ, ανά κιλό ελαιολάδου.

Κατά συνέπεια δεν πρόκειται για στοιχείο που μπορεί να δικαιολογήσει το πολύ μεγάλο περιθώριο κέρδους. Το κέρδος των ελαιομεσιτών και των ελαιοτριβέων που δραστηριοποιούνται στο χονδρικό εμπόριο ελαιολάδου στο νησί, κυμαίνεται από πέντε ως οκτώ λεπτά του ευρώ. Στην περίπτωση που το λάδι πωλείται από συνεταιρισμό προς την ΕΑΣ Λέσβου, δίνεται προμήθεια στο συνεταιρισμό 2,5%.

Η αλήθεια είναι πως οι περισσότεροι συνεταιρισμοί αρνούνται να πουλήσουν λάδι στην ΕΑΣ Λέσβου επειδή υπάρχουν ως και σήμερα τα χρέη από τα λάδια παλαιών ετών. Οι ελάχιστοι συνεταιρισμοί που δίνουν λάδια στην ΕΑΣ Λέσβου, είναι βέβαιο ότι παίρνουν πολύ μεγαλύτερη προμήθεια από το 2,5%. Αλλά και σε αυτή την περίπτωση, μένει ένα πολύ μεγάλο περιθώριο χονδρεμπορικού κέρδους, που στην ουσία πηγαίνει στην ΛΕΣΕΛ Α.Ε., αφού η ΕΑΣ Λέσβου αγοράζει λάδι μόνο για λογαριασμό αυτής και με χρηματοδότηση αυτής.

Η ΛΕΣΕΛ Α.Ε. ως τώρα δεν έχει μπει στην αγορά του χονδρικού εμπορίου. Έτσι το προαναφερόμενο περιθώριο κέρδους το αξιοποιεί για να κάνει πιο ανταγωνιστικά τα σήματα που διαθέτει στην αγορά.

Ο ρόλος των ελαιομεσιτών
Ο κύριος όγκος του ελαιολάδου που παράγεται στη Λέσβο, δεν περνάει από την ΕΑΣ Λέσβου. Κυρίαρχο ρόλο στην αγορά έχουν οι ιδιώτες έμποροι, που έχουν την έδρα τους στην Αθήνα. Ωστόσο κι αυτοί ακολουθούν την ίδια διαδικασία με την ΕΑΣ Λέσβου. Αγοράζουν λάδια από τα ελαιοτριβεία είτε είναι συνεταιριστικά, είτε ιδιωτικά.

Με την παραλαβή του ελαιολάδου πληρώνουν μια προμήθεια στους ελαιομεσίτες ή τους ελαιοτριβείς. Κρίσιμο ρόλο σε όλη αυτήν τη διαδικασία παίζουν οι ελαιομεσίτες, καθώς αυτοί κάνουν τις επαφές με τα ελαιοτριβεία και τους συνεταιρισμούς.

Η προμήθεια που λαμβάνουν οι συνεταιρισμοί και οι ιδιώτες ελαιοτριβείς, φθάνει ως και τα 0,20 ευρώ το κιλό. Στις περιπτώσεις που η προμήθεια πληρώνεται νόμιμα στους συνεταιρισμούς, δηλαδή με την έκδοση των σχετικών παραστατικών, καταλήγει στο ταμείο του συνεταιρισμού, ενώ στην περίπτωση που δεν πληρώνεται νόμιμα, είναι άγνωστο πού καταλήγει. Σίγουρα όμως δεν πηγαίνει στο ταμείο του συνεταιρισμού.

Ποιος αποφασίζει;
Ένα ερώτημα που οφείλουν να απαντήσουν οι διοικήσεις, είναι με ποιο τρόπο λαμβάνονται οι αποφάσεις για την πώληση του ελαιολάδου στον εκάστοτε έμπορο ή ελαιομεσίτη. Επίσης οφείλουν να δώσουν εξηγήσεις γιατί δεν προβαίνουν σε δημοπρασίες, όπως κάνουν οι συνεταιρισμοί σε άλλες περιοχές της χώρας.

Τις ίδιες εξηγήσεις οφείλει να δώσει και η ΕΑΣ Λέσβου. Στην περίπτωση της ΕΑΣ Λέσβου, υπάρχει ένα ακόμη ζήτημα. Το διορισμένο Δ.Σ. καθορίζει την τιμολογιακή πολιτική που ακολουθήθηκε το 2015 (το ίδιο θα γίνει και το 2016) χωρίς να έχει την έγκριση των μελών της και των ελαιοπαραγωγών του νησιού.

Στην ουσία δηλαδή, ένα διορισμένο Δ.Σ. με περιορισμένα δικαιώματα, αποφασίζει αυθαίρετα για το εισόδημα χιλιάδων ελαιοπαραγωγών της Λέσβου με κριτήρια που δεν τα γνωρίζει κανείς, πέρα της διοίκησης της ΕΑΣΛ.

Οι πέντε - έξι μεγάλες επιχειρήσεις εμπορίας ελαιολάδου που λειτουργούν στην Ελλάδα, θεωρούν το λάδι της Λέσβου πολύ φθηνό σε σχέση με τα λάδια άλλων περιοχών, σε όλες τις ποιοτικές κατηγορίες.

Γι’ αυτό και επιδιώκουν να αγοράσουν όσο γίνεται μεγαλύτερες ποσότητες. Αυτό και μόνο το στοιχείο δείχνει ότι το μεγαλύτερο μέρος του χονδρεμπορικού κέρδους, καταλήγει στους εμπόρους.
Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις, οι τοπικές τυποποιητικές επιχειρήσεις δυσκολεύονται αφάνταστα να βρουν τις ποσότητες που χρειάζονται για να καλύψουν τις ανάγκες της τυποποίησης τους.

Οι τιμές του ελαιολάδου  
Οι μέσες τιμές χονδρικής του ελαιολάδου στην Ελλάδα κατά την τρίτη εβδομάδα του Δεκεμβρίου, ήταν 3,40 ευρώ για το έξτρα παρθένο, 2,40 ευρώ για το παρθένο και 2,28 ευρώ για το βιομηχανικό, σύμφωνα με το ινστιτούτο «Ismea». Την ίδια περίοδο, η μέση τιμή χονδρικής του έξτρα παρθένου από την Τυνησία, ήταν 3,08 ευρώ ανά κιλό και από την Ισπανία 3,05 ευρώ ανά κιλό. Στην Ιταλία, η τιμή του έξτρα παρθένου ήταν 3,62 ευρώ το κιλό, του παρθένου 2,82 ευρώ το κιλό, και του βιομηχανικού 2,28 ευρώ το κιλό.

Όλες οι προαναφερόμενες τιμές προέρχονται από το ινστιτούτο «Ismea».
Οι τιμές χονδρικής του ελαιολάδου στη Χάεν της Ισπανίας, έκλεισαν το 2015, στα 3,396 ευρώ το κιλό το έξτρα παρθένο, στα 3,125 το παρθένο και στα 2,956 το βιομηχανικό. Την εβδομάδα από 22 ως 28 Δεκεμβρίου, οι μέσες τιμές χονδρικής στη Χαέν, διαμορφώθηκαν ως εξής: 3,279 ευρώ το έξτρα παρθένο, 3,129 το παρθένο και 2,860 το βιομηχανικό. Οι τιμές αυτές προέρχονται από το ίδρυμα «Olivar».

Ο Σύνδεσμος Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης καταγράφει τιμές παραγωγού, για το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο 0,3 βαθμών, από 2,85 ευρώ (σε μια περίπτωση) ως 3,10 ευρώ το κιλό (σε μία περίπτωση). Σε έξι περιπτώσεις, η τιμή παραγωγού είναι 2,90 ευρώ το κιλό και σε άλλες τόσες, η τιμή παραγωγού διαμορφώνεται στα 3,00 ευρώ το κιλό. Η ΕΑΣ Λέσβου εμφανίζεται να μην αγοράζει λάδι, παρότι μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί ανακοίνωση για σταμάτημα των αγορών. Πρόκειται για λάθος ενημέρωση του ΣΕΔΗΚ.

Οι τιμές παραγωγού της ΕΑΣ Λέσβου είναι για το έξτρα παρθένο 0,3 βαθμών 2,85 ευρώ το κιλό, για το παρθένο (άσσος) 2,55 ευρώ το κιλό και για το βιομηχανικό (πεντάρι) 2,20 ευρώ το κιλό.