Η αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για την επίλυση της διαφοράς της Ελλάδας με την ΠΔΓΜ για το όνομα της γειτονικής χώρας πρέπει να συνοδευτεί με καλύτερη επεξεργασία για την βαλκανική πολιτική της χώρας μας. Από την πλευρά μας, πάντοτε ζητούσαμε τον απεγκλωβισμό της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής από το συγκεκριμένο πρόβλημα και την ανάληψη ελληνικού πρωταγωνιστικού ρόλου υπέρ της ειρήνης και της ισότιμης συνεργασίας στην περιοχή, που κάποτε χαρακτηριζόταν «πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης».

Η λήξη του ψυχρού πολέμου, έκανε την πρόταση αυτή πιο ρεαλιστική, αλλά η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας προκάλεσε αλυσιδωτές αντιδράσεις αποσταθεροποίησης. Προβλήθηκαν τότε ιδέες, όπως για την οικοδόμηση «ορθόδοξου τόξου» στα Βαλκάνια, σε αντίθεση με το αποκαλούμενο «μουσουλμανικό τόξο», που υποτίθεται ότι προωθεί η Τουρκία. Η απάντηση του ΣΥΝ ήταν να μείνει η Ελλάδα μακριά από πολιτικές αξόνων και τόξων και να αποκτήσει συνολική βαλκανική πολιτική, προτείνοντας μία διάσκεψη «τύπου Ελσίνκι», με κύριο στόχο την εγγύηση των διεθνών συνόρων, την άρση των αλυτρωτισμών, την κοινή ασφάλεια και συνανάπτυξη.

Κάποιοι στην Ελλάδα -ίσως και σε άλλες χώρες των Βαλκανίων - υποτιμούν τα πλεονεκτήματα της περιοχής, λένε ότι πρέπει να αποποιηθούμε την βαλκανικότητα και να γίνουμε «Ευρωπαίοι στα Βαλκάνια», χωρίς να διευκρινίζουν επαρκώς τι είδους «ευρωπαίοι» καλούμαστε να γίνουμε. Εμείς, όμως, είμαστε με τον αριστερό ευρωπαϊσμό, δηλαδή, με τον διεθνισμό στο επίπεδο της Ευρώπης, που εκπροσωπεί και προωθεί το Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς.

Με άλλα λόγια, υποστηρίζουμε την ιδέα μιας άλλης ενωμένης Ευρώπης, δημοκρατικής, κοινωνικής, ειρηνικής και οικολογικής. Επίσης, είμαστε υπέρ της ιδέας μιας Ευρώπης των Περιφερειών και Υποπεριφερειακών συνεργασιών, όπως αυτή που χρειάζονται τα Βαλκάνια.

Και θέλω να θυμίσω ότι από το 2008 το Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς έχει υιοθετήσει ένα Βαλκανικό Σχέδιο Δράσης, με ισχυρότατη οικολογική και φιλειρηνική διάσταση.

Στον σημερινό κόσμο των νέων οξύτατων ανταγωνισμών, ο ρόλος των μικρότερων χωρών μπορεί να αναβαθμιστεί, όχι με την αναζήτηση ρόλου δορυφόρου κάποιας μεγάλης δύναμης, αλλά με την ανάπτυξη της μεταξύ τους συνεργασίας. Με άλλα λόγια, «η ισχύς εν τη ενώσει», θα πρόσθετα και «η ισχύς εν τη ειρήνη», διότι οι ειρηνικές σχέσεις, ιδιαίτερα μεταξύ γειτονικών χωρών, μπορούν να ακυρώσουν τις πολιτικές του «διαίρει και βασίλευε» των ισχυρών.

Το πρόβλημα της προστασίας του περιβάλλοντος στα Βαλκάνια είναι από τα πλέον σοβαρά της περιοχής, της οποίας οι χώρες και οι λαοί συνδέονται με ισχυρότατους δεσμούς αλληλεξάρτησης και με κοινούς αγώνες για την ανεξαρτησία, την ειρήνη και την κοινωνική δικαιοσύνη. Από την πλευρά μας, εδώ και χρόνια διεκδικούμε την εκπόνηση και υιοθέτηση μιας Βαλκανικής Οικολογικής Χάρτας.

Επίσης, μεγάλο πλεονέκτημα για τις βαλκανικές χώρες είναι ότι μπορούν να καταστούν ενεργειακός κόμβος, όχι μόνο μέσω των αγωγών, αλλά και με την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αντί της δημιουργίας νέων πυρηνικών εργοστασίων.

Είναι η ώρα, ως Ελλάδα να θυμηθούμε τα οράματα του Ρήγα του Βελεστινλή για την ισότιμη συνεργασία και αλληλεγγύη των λαών των Βαλκανίων. Μπορούμε και πρέπει όλοι οι βαλκανικοί λαοί να οικοδομήσουμε ένα ειρηνικό διαμέρισμα στο κοινό Ευρωπαϊκό Σπίτι.

* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ.