Ο Λολό ήταν ένας ταπεινός γάιδαρος… ίσως όμως ο διαπρεπέστερος εκπρόσωπος της συμπαθούς οικογενείας των α-λόγων υποζυγίων στην ιστορία του ανθρωπίνου πνεύματος! Ο Λολό εργαζόταν κι έτρωγε το σανό του σε έναν από τους τελευταίους μικρούς αμπελώνες της Μονμάρτρης των Παρισίων, στις αρχές του 20ού αιώνα. Κατά σύμπτωση, ο χώρος του Λολό βρισκόταν κοντά στο μικρό καμπαρέ «Lapin Agile» (δηλαδή, ο Ευκίνητος Λαγός) όπου κατοικοέδρευαν πολλοί λόγιοι και καλλιτέχνες και αναπόφευκτα οι συγκρούσεις μεταξύ τους· και χωρίς να το «φαντασθεί» ο γαϊδαράκος μας έγινε ένα από τα σύμβολα-καρικατούρες της πνευματικής -και ιδεολογικής- διαμάχης περί της Πραγματικότητας!

Η «απόδραση» από την Πραγματικότητα ή ορθότερα η δημιουργία εναλλακτικών, δήθεν απελευθερωτικών, «αναγνώσεων της πραγματικότητας» ήταν τότε και είναι έκτοτε ένα από τα κεντρικά ζητήματα στην πορεία του πνεύματος και της πολιτικής. Πώς εμπλέκεται ο Λολό όμως σ’ αυτά; Ήταν χρόνια δημιουργικού πνευματικού οργασμού και έντονων συγκρούσεων στο χώρο της τέχνης, με κινήματα που μέχρι σήμερα μας επηρεάζουν: κυβισμός, ντανταϊσμός, σουρεαλισμός… Ο Γκιγιώμ Απολλιναίρ υπήρξε ένα από τα κεντρικά πρόσωπα αυτών των συγκρούσεων, με τη σαρωτική πλην παρορμητική και επιφανειακή ανάλυσή του, τον έντονο συναισθηματισμό, τη μποέμικη πλην αριστοκρατική ελευθεριότητα αλλά και την αδιαμφισβήτητη δημιουργική ευφυΐα και ποιητικό ταλέντο του. Επικριτές του, λοιπόν, πήραν μια μέρα το Λολό, έδεσαν στην ουρά του μια βούρτσα με μπογιές, κι όπως αυτός την κούναγε πέρα-δώθε, «ζωγράφισε έναν πίνακα» τον οποίο απέδωσαν σε ένα φανταστικό ζωγράφο, ονόματι Joachim-Raphael Boronali και τίτλο «Και ο Ήλιος Βασιλεύει Πάνω από την Αδριατική». Τον εξέθεσαν δε στην προοδευτική «Έκθεση των Ανεξαρτήτων». Ο Απολλιναίρ έσπευσε να εκθειάσει την τέχνη και τα μηνύματά του… Boronali-Λολό και να γίνει περίγελως…

Μετά από έναν αιώνα, ανάλογο «πείραμα» έγινε και στο χώρο της Επιστήμης. Δύο φυσικοί, o A. Sokal και ο J. Bricmont, συνέγραψαν μιαν ηθελημένη μπουρδολογία εισάγοντας θεμελιώδη σφάλματα περί της θετικής επιστημολογίας και λογικής, χρησιμοποιώντας αποσπάσματα και ιδέες από τη δεσπόζουσα ομάδα των μετα-μοντέρνων σχετικιστών, από τον Latour έως τον Baudrillard. Υπέβαλαν το «άρθρο» σε κορυφαίο περιοδικό της «προοδευτικής» διανόησης το οποίο έγινε δεκτό μετ’ επαίνων. Η μετέπειτα αποκάλυψη της «απάτης» αναβίωσε το Λολό και τη χλεύη προς τους αρνητές της Πραγματικότητας.

Δε βρισκόμαστε, σήμερα, μακριά από μιαν ανάλογη κατάσταση, στην Ελλάδα αλλά και τον Κόσμο, όπου η Πραγματικότητα γίνεται πρωτεύων αντίπαλος στόχος των λαϊκιστών, δεξιών και αριστερών, στην πορεία τους εναντίον της δυτικής Δημοκρατίας, του κοσμοπολιτισμού και της ανοικτής κοινωνίας. Από την απλή συνωμοσιολογία έως την αδιάντροπη κατασκευή της «μετα-Αλήθειας» και των λεγόμενων «εναλλακτικών γεγονότων», διακρίνουμε πεισματική επιμονή στη στρέβλωση της Πραγματικότητας. Από τους «ψεκασμούς» και την ανιστόρητη «συμμαχία με τη Ρωσία», καταλήγουμε σε διατυπώσεις όπου 4 δις περικοπές συντάξεων και αφορολόγητου σημαίνουν τέλος της λιτότητας.

Θα μπορούσα να κάνω ένα quiz. Τι ακριβώς σημαίνει πολιτικά, λογικά και επιχειρησιακά η ακόλουθη δήλωση του Υπουργού Οικονομίας (Ανάπτυξης δηλαδή), αμέσως μετά την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης με το Κουαρτέτο; Είπε ο κ. Παπαδημητρίου: «Φυσικά διαφωνούσαμε, αλλά γίνεται στις περισσότερες χώρες, αν όχι σε όλες τις χώρες της Ευρώπης και στην Αμερική. Οπότε μπορούμε να το δούμε κι αυτό ως εκσυγχρονισμό της οικονομίας». Από πού να πιάσεις και πού ν’ αφήσεις αυτήν τη δήλωση;

Από το απλό «εάν είναι εκσυγχρονισμός, τότε γιατί διαφωνούσατε “φυσικά”», κ. Καθηγητά; Έως το πιο σύνθετο, «αυτήν τη δήλωση θα την κάνατε ποτέ, Καθηγητά Παπαδημητρίου, στην Αμερική» (αν ναι, τότε ίσως είναι η εξήγηση για την κατάρρευση του Ινστιτούτου που διευθύνατε και μετακομίσατε στην Αθήνα); Ας μη μας διαφεύγει βέβαια ότι η «Παπαδημήτριος ρήση» ήταν ό,τι σοβαρότερο έχει λεχθεί στα τηλε-παράθυρα! Πού να δείτε άλλες!

Ο Λολό ζει και οφείλει να μας οδηγεί! Άλλωστε, υποζύγιο ήταν πάντα…