Πριν από αρκετά χρόνια γράφαμε ότι το ελαιόλαδο είναι «τρέντι», καταγράφοντας την τάση που διαμορφώνεται στις διεθνείς αγορές για ένα από τα σημαντικότερα αγροτικά προϊόντα της χώρας. Ελάχιστοι τότε μπορούσαν να φανταστούν ότι θα ερχόταν η εποχή της ανάκαμψης για το ελληνικό ελαιόλαδο. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια οι αλλαγές αρχίζουν να αποτυπώνονται σε αριθμούς και δεν είναι απλά μια δυνατότητα ή μια αόριστη δυναμική. Είναι μια διαμορφωμένη ελπιδοφόρα τάση.

Ο γενικός διευθυντής του Συνδέσμου Βιομηχανιών και Τυποποιητών Ελαιολάδου (ΕΣΒΙΤΕ) Γιώργος Οικονόμου, σε δηλώσεις του στο ραδιόφωνο του ΑΠΕ-ΜΠΕ, ανέφερε ότι από τους 10.000 με 15.000 τόνους, που ήταν η εξαγωγή τυποποιημένου ελαιολάδου μέχρι πριν από λίγα χρόνια, έχουμε φθάσει στους 35.000 και πλησιάζουμε στους 40.000 τόνους, ενώ επόμενος στόχος είναι οι 50.000 εξαγωγές τυποποιημένου ελαιολάδου, κάτι που οι Έλληνες τυποποιητές ελπίζουν να φτάσουν «πολύ σύντομα».

Το δεύτερο σημαντικό στοιχείο που προκύπτει από τις δηλώσεις του γενικού διευθυντή του ΕΣΒΙΤΕ είναι ότι οι τιμές παραγωγού στην Ελλάδα προσεγγίζουν τα 4,00 ευρώ το κιλό. Η δήλωση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι γίνεται από έναν παράγοντα που εκπροσωπεί τις ελληνικές τυποποιητικές επιχειρήσεις και κατά συνέπεια δεν μπορεί να κατηγορηθεί ότι μεροληπτεί υπέρ των παραγωγών. Δυστυχώς, όμως, αυτή η αύξηση των τιμών παραγωγού δεν έχει φθάσει στη Λέσβο.

Ταυτόχρονα, ο κ. Οικονόμου εκτιμά πως το 2017 θα είναι μια χρονιά με αυξημένη παραγωγή, με τις προοπτικές να φαίνονται «πάρα πολύ καλές, (αφού) το κρύο και η παγωνιά -ακόμη και το χιόνι σε κάποιες ελαιοπαραγωγικές περιοχές- είναι θετικά στοιχεία και βοηθούν στην ελαιοπαραγωγή. Έτσι, η τρέχουσα χρονιά αναμένεται να είναι μια χρονιά με καλή σοδειά, κάτι που θα βοηθήσει τους Έλληνες ελαιοπαραγωγούς να συμπληρώσουν το εισόδημα που απώλεσαν φέτος».

Η χειρότερη χρονιά

Σύμφωνα με τον κ. Οικονόμου, το 2016 ήταν μια από τις χειρότερες χρονιές της τελευταίας τριακονταετίας από άποψη όγκου παραγωγής: «Κάθε χρόνο η παραγωγή (ελληνικού) ελαιολάδου ανέρχεται στους 280 με 300 χιλιάδες τόνους, επίπεδο που μας κατατάσσει στην τρίτη θέση παγκοσμίως. Το 2016 δεν ήταν καλή χρονιά και είμαστε στους 190 με 200 χιλιάδες τόνους, κάτι που προήλθε από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες στην ανθοφορία την προηγούμενη παραγωγική περίοδο λόγω της αυξημένης ζέστης και του καύσωνα».

Οι συγκεκριμένες δυσμενείς καιρικές συνθήκες επηρέασαν και τους Έλληνες παραγωγούς αλλά και τη γειτονική Ιταλία, κάτι που είχε αντίστροφη επίδραση στις τιμές παραγωγού: «Ο Έλληνας παραγωγός είχε μεν μικρότερο όγκο παραγωγής, αλλά καρπώθηκε μια τιμή που έχει πλησιάσει αυτήν τη στιγμή το επίπεδο των τεσσάρων ευρώ το κιλό, (όταν) τα προηγούμενα χρόνια κινούμασταν σε ένα επίπεδο της τάξης των 3 με 3,10 ευρώ το κιλό», σημειώνει ο κ. Οικονόμου, ενώ δεν παραλείπει να τονίσει πως τα τελευταία χρόνια στη συνείδηση του καταναλωτή διεθνώς, και ειδικά σε ανεπτυγμένες αγορές όπως των ΗΠΑ αλλά και σε ανερχόμενες όπως της Κίνας και της Ρωσίας, το ελαιόλαδο «κερδίζει πόντους», καθώς αλλεπάλληλες έρευνες έχουν τονίσει τη διαθρεπτική του αξία και τη θετική του συμβολή στη διατροφή και ταυτόχρονα αποκτά μια θέση ως συστατικό της κουζίνας (...), ως μέρος των διαθρεπτικών συνηθειών κάθε λαού και κάθε καταναλωτή».

Οι εξαγωγείς της Λέσβου

Η άνθηση των εξαγωγών του ελαιολάδου έχει αγγίξει και τη Λέσβο. Οι ποσότητες δεν είναι μεγάλες, ωστόσο ένας σημαντικός αριθμός μικρών παραγωγών έχει καταφέρει να βάλει πόδι σε αγορές της Ευρώπης κατά κύριο λόγο. Σύμφωνα με τις δικές μας εκτιμήσεις, οι ποσότητες τυποποιημένου ελαιολάδου που εξάγονται από τη Λέσβο προσεγγίζουν τους 2.000 τόνους. Βέβαια, το ερώτημα είναι σε τι τιμές πωλείται το τυποποιημένο λάδι της Λέσβου στο εξωτερικό. Οι δημοσιογραφικές μας πληροφορίες αναφέρουν ότι οι τιμές παραμένουν χαμηλές και δυστυχώς το μεγαλύτερο μέρος της τελικής τιμής του προϊόντος μένει στα χέρια των εμπορικών δικτύων που εμπορεύονται το προϊόν στις αγορές του εξωτερικού.

Επίσης, η κατάρρευση της «ΕΑΣ Λέσβου» είχε ως αποτέλεσμα το λεσβιακό λάδι να χάσει μεγάλο μέρος των θέσεων που είχε στις ελληνικές αγορές λιανικών πωλήσεων. Η «ΛΕΣΕΛ Α.Ε.» και η «Κατσακούλης Α.Ε.» προσπαθούν να ανακτήσουν το χαμένο έδαφος.

Κρίσιμο ζήτημα για τα επόμενα χρόνια είναι η δημιουργία μιας μεγάλης επιχείρησης τυποποίησης που θα μπορεί να μπει σε μεγάλες αγορές και να φέρει ένα μεγάλο μέρος της προστιθέμενης αξίας στους ελαιοπαραγωγούς, τους συνεταιρισμούς και τους ελαιοτριβείς του νησιού. Διότι, αν οι ελαιοπαραγωγοί δεν αποκτήσουν ένα πρόσθετο εισόδημα, τότε θα συνεχιστεί η τάση συρρίκνωσης των καλλιεργούμενων εκτάσεων και η μείωση των παραγόμενων ποσοτήτων ελαιολάδου.