Ισχυρότατο πλήγμα δέχθηκαν οι ορεινοί ελαιώνες της Λέσβου από το χιονιά και τον παγετό που έφερε μαζί του. Υπάρχουν αναφορές για σπασμένα κλαδιά και δέντρα σε πολύ μεγάλο ποσοστό. Επίσης, πολύ μεγάλη είναι η ζημιά στον καρπό που δεν είχε συγκομιστεί πριν από την έλευση του χιονιά και του παγετού. Οι επιπτώσεις του παγετού στον ελαιόκαρπο θα αποτυπωθούν το επόμενο διάστημα, όταν οι πρώτες ποσότητες ελαιοκάρπου θα φθάσουν στα ελαιοτριβεία του νησιού. Βέβαιη θα πρέπει να θεωρείται από εδώ και πέρα η αύξηση της οξύτητας του ελαιολάδου που θα παραχθεί. Πολλά λάδια θα βγουν βιομηχανικά, με αποτέλεσμα να πουληθούν σε πολύ χαμηλή τιμή. Έτσι αναμένεται να καταγραφεί μείωση στο εισόδημα των ελαιοπαραγωγών του νησιού τη φετινή χρονιά.
Ωστόσο, η φετινή απώλεια εισοδήματος δεν είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα για τους ελαιοπαραγωγούς του νησιού. Κατά την άποψή μας, το βασικό πρόβλημα είναι οι ζημιές στα ελαιόδεντρα, διότι στο μισοεγκαταλελειμμένο ελαιώνα της Λέσβου τα δέντρα που καταστρέφονται δεν αντικαθίστανται. Πολλά είναι τα λιοχώραφα που ούτε καν κλαδεύονται, ακόμη πιο σπάνια δε είναι η λίπανση. Αυτό σημαίνει ότι τα ελαιόδεντρα του νησιού δεν δέχονται τις βασικές καλλιεργητικές φροντίδες, γι’ αυτό και η αντιμετώπιση των συνεπειών του παγετού γίνεται πολύ αργά και σε πολλές περιπτώσεις δεν γίνεται ποτέ.

Δεν ανέκαμψε
Είναι χαρακτηριστικό ότι, μετά τον παγετό που έπληξε τους ελαιώνες της Λέσβου το Φεβρουάριο του 2004, η παραγωγή ελαιολάδου του νησιού σημείωσε κάθετη πτώση κι από τότε δεν ανέκαμψε ποτέ. Καλύτερη αναμένεται να είναι η κατάσταση στους πεδινούς και ημιορεινούς ελαιώνες του νησιού, όπου το χιόνι ήταν λιγότερο, έμεινε στα χωράφια για λιγότερες μέρες και κυρίως δεν πάγωσε. Σε έναν με δύο μήνες θα υπάρχει καλύτερη αποτύπωση της κατάστασης. Ωστόσο, οι ελαιοπαραγωγοί -σε συνεργασία με τους γεωπόνους τους- θα πρέπει να προσδιορίσουν τις καλλιεργητικές φροντίδες που θα πρέπει να κάνουν για να επανέλθουν τα δέντρα τους σε παραγωγική κατάσταση το ταχύτερο δυνατό.


Τι συμβουλεύει το «Ινστιτούτο Ελιάς»

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε χθες το «Ινστιτούτο Ελιάς, Υποτροπικών Φυτών και Αμπέλου», δίνονται οδηγίες για τον τρόπο που πρέπει να αντιμετωπισθούν οι ζημιές που προκάλεσε ο χιονιάς στους ελαιώνες.
Οι ελαιοπαραγωγοί άμεσα, όταν δουν κλαδιά σπασμένα λόγω του βάρους του χιονιού και των δυνατών ανέμων, πρέπει να λειάνουν τις τομές που έχουν δημιουργηθεί χρησιμοποιώντας αλυσοπρίονο. Έτσι θα σταματήσουν το σπάσιμο του δέντρου. Επίσης, είναι αναγκαίο στη συνέχεια να καλυφθεί με ειδική αλοιφή η πληγή που έχει προκληθεί από το σπάσιμο για να μειωθεί ο κίνδυνος προσβολής του ξύλου από ασθένειες και σαπίσματος. Στη συνέχεια, προτείνεται ψεκασμός των δέντρων με χαλκό και άσπρισμα μεγάλων κλαδιών που είναι εκτεθειμένα στον ήλιο.

Εκτός από τα σπασίματα κλαδιών, που είναι οι άμεσες ζημιές, οι ζημιές που θα φανούν αργότερα είναι οι ξηράνσεις κλαδιών από πάγωμα που θα μειώσουν την παραγωγικότητα των δέντρων τα επόμενα χρόνια. Την άνοιξη, που θα ξεκινήσει η νέα βλάστηση και θα φανεί ποια κλαδιά είναι ζημιωμένα, να γίνει καθαρισμός με αφαίρεση ξερών κλαδιών με τομή στο υγιές ξύλο. Στη συνέχεια, προτείνεται ψεκασμός των δέντρων με χαλκό.
Αν η αφαίρεση των σπασμένων κλάδων αντιστοιχεί σε ένα βαρύ κλάδεμα, τότε το πρόγραμμα λίπανσης που αφορά τη συντήρηση των ελαιοδέντρων τροποποιείται ώστε να δοθεί έμφαση στη λίπανση με άζωτο, περιορίζεται η χρήση καλίου μέχρι τα δέντρα να επανέλθουν σε κανονική παραγωγή κατάσταση. Επισημαίνεται ότι υπάρχουσες ελλείψεις θρεπτικών στοιχείων που έχουν ήδη διαγνωσθεί από αναλύσεις εδάφους και φύλλων θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άσχετα με το μέγεθος της ζημιάς από τα χιόνια.
Τα κομμένα κλαδιά θα πρέπει μέχρι τα τέλη του Μάρτη να έχουν απομακρυνθεί από τον ελαιώνα ή να ψεκαστούν με κατάλληλο εντομοκτόνο για αποφυγή προσβολών από τα ξυλοφάγα έντομα. Η νέα βλάστηση πρέπει να προστατευτεί από τις προσβολές από διάφορους εχθρούς και ασθένειες όπως μαργαρόνια, πυρηνοτρήτη, ακάρεα, κηκιδόμυγα των βλαστών της ελιάς με χημική αντιμετώπιση μέχρι να μπορέσει να ολοκληρωθεί η διαμόρφωση της κόμης τους.

Προληπτικά μέτρα
Το Ινστιτούτο συνιστά τη λήψη προληπτικών μέτρων για να αποφεύγονται οι ζημιές στους ελαιώνες από έντονες κακοκαιρίες. Ειδικότερα προτείνεται:
- Φθινοπωρινός ψεκασμός με χαλκό, που σκληραγωγεί τη βλάστηση.
- Μείωση των φθινοπωρινών αζωτούχων λιπάνσεων, που συντελεί στο να μην έχουμε νέα τρυφερή βλάστηση μέσα στο χειμώνα.
- Η συγκομιδή του καρπού να γίνεται το αργότερο έως τα τέλη Δεκεμβρίου και, για τις περιπτώσεις που η συγκομιδή γίνεται από τα δίχτυα, η συγκομιδή να γίνεται πριν από την αναμενόμενη κακοκαιρία.
- Χαμήλωμα των δένδρων (4 - 6 μέτρα ύψος) με κατάλληλο κλάδεμα ανάλογα με την ποικιλία ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος σπασίματος κλαδιών από δυνατούς ανέμους και χιόνια.