Ο νέος χρόνος μεταξύ των άλλων φέρνει και αλλαγές στο ασφαλιστικό -συνταξιοδοτικό, όπως αυτές έχουν προσδιοριστεί με το λεγόμενο νόμο Κατρούγκαλου, όπου προβλέπονται νέες περικοπές στις συντάξεις και νέος προσδιορισμός τους, με βασική αλλαγή στο ισχύον ασφαλιστικό καθεστώς τη θεσμοθέτηση του ενιαίου ταμείου, του ΕΦΚΑ, με την κατάργηση όλων των μέχρι τώρα υπαρχόντων.

Οι αλλαγές αυτές αφορούν όλους τους ασφαλισμένους, αφού επηρεάζουν και το ύψος των συντάξεων και τις ασφαλιστικές εισφορές, αλλά κυρίως ενδιαφέρουν τους νέους ασφαλισμένους ή εκείνους που είναι προς την έξοδο από την εργασία τους.

Τις δέκα πιο σημαντικές αλλαγές στο ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό καθεστώς για το 2017, με δελτίο Τύπου που έδωσε στη δημοσιότητα, παρουσίασε το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων. Αυτές είναι:

Μειωμένες συντάξεις

1. Οι νέες συντάξεις, που θα εκδοθούν με βάση το νόμο Κατρούγκαλου, θα είναι μειωμένες από 10% έως 30% σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς. Δηλαδή θα αρχίζουν από 400 ευρώ και θα πιάνουν ταβάνι στα 1.200 ευρώ. Όσοι συνταξιοδοτηθούν εντός του 2017, με τη σύνταξή τους να υπολείπεται κατά 20% και πλέον από τον παλιό τρόπο, θα δικαιούνται το 1/3 της διαφοράς. Μέχρι το Σεπτέμβριο του 2017 θα πρέπει να επανυπολογιστούν 2,6 εκατομμύρια κύριες συντάξεις για να προκύψει η προσωπική διαφορά, την οποία θέλει να καταργήσει το ΔΝΤ.

2. Νέα όρια ηλικίας θα ισχύσουν για 150.000 ασφαλισμένους, που κατοχυρώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέσα στο 2017. Η επιβάρυνση είναι από 3 έως 21 μήνες, με μεγάλους χαμένους τις μητέρες ανηλίκων και όσους έβγαιναν με μειωμένη σύνταξη πριν από τα 62. Οι ρυθμίσεις αυτές ισχύουν για όσους ασφαλισμένους είχαν τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης μέχρι το τέλος του 2012, καθώς από την 1η Ιανουαρίου 2013 ισχύει ενιαίο καθεστώς και πλήρης σύνταξη καταβάλλεται στα 67 (ή στα 62 με 40 έτη ασφάλισης). Για την ταχύτερη έξοδο στη σύνταξη οι ασφαλισμένοι μπορούν να αξιοποιήσουν πλασματικά έτη, όπως του στρατού και των σπουδών. Ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είναι όσοι επιλέξουν την πρόωρη συνταξιοδότηση, καθώς επιβάλλεται «πέναλτι» που οδηγεί σε χαμηλότερη σύνταξη.

Μειώσεις στις αποδοχές

3. Από 1/1/2017 η εισφορά 20% θα ισχύσει και στο Δημόσιο, καθώς για πρώτη φορά το κράτος θα καταβάλει στον ΕΦΚΑ εισφορά ως εργοδότης. Οι δημόσιοι υπάλληλοι θα συνεχίσουν να καταβάλουν εισφορά 6,67%, όπως όλοι οι μισθωτοί, αλλά οι κρατήσεις θα γίνονται πλέον επί των αποδοχών που λαμβάνουν σήμερα και όχι επί των αποδοχών του Οκτωβρίου 2011 όπως ίσχυε. Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και αν δεν υπάρξει αλλαγή στις ονομαστικές αποδοχές των υπαλλήλων, θα υπάρξει αύξηση της παρακράτησης και κατά συνέπεια μείωση του τελικού ποσού που θα λαμβάνουν κάθε μήνα. Ειδικότερα, οι υπάλληλοι ΠΕ και ΤΕ με αρκετά χρόνια υπηρεσίας θα δουν μειώσεις έως 20 ευρώ το μήνα στις καθαρές τους αποδοχές. Αντίθετα, ωφελημένοι από τις νέες κρατήσεις είναι οι υπάλληλοι ΥΕ και ΔΕ, καθώς οι εισφορές τους θα είναι ελαφρώς χαμηλότερες και θα κερδίσουν στο μηνιαίο καθαρό τους μισθό από 1 μέχρι και 20 ευρώ.

4. Η εφαρμογή των νέων πλαφόν και το κούρεμα των υψηλών συντάξεων (άνω των 2.000 ευρώ μεικτά για μια κύρια σύνταξη και 3.000 άθροισμα) θα αποφέρει το 2017 43,1 εκατ. από τον ιδιωτικό τομέα και 89,3 εκατ. από το δημόσιο. Επίσης, μειωμένες θα είναι και οι νέες συντάξεις χηρείας. Η εξοικονόμηση φτάνει σωρευτικά τη διετία 2016-2017 στα 58,7 εκατ. σε δημόσιο (20,1 εκατ.) και ιδιωτικό τομέα (38,6 εκατ.).

5. Μείωση κατά 434 εκατ. ευρώ στο ΕΚΑΣ. Η περικοπή έγινε στις 22/12/2106 με την κατάργηση του ΕΚΑΣ για επιπλέον 240.000 χαμηλοσυνταξιούχους από 1/1/2017, με βάση τα νέα εισοδηματικά κριτήρια.

ΕΦΚΑ με ελλείμματα

6. Δημιουργείται από 1-1-2017 ο ΕΦΚΑ (Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης) με ελλείμματα μαμούθ. Συγκεκριμένα, το 2017 το Ταμείο, όπου εντάσσονται από την 1η Ιανουαρίου 2017 3,5 εκατ. ασφαλισμένοι και 2,6 εκατ. συνταξιούχοι, θα εμφανίσει έλλειμμα 2,9 δις ευρώ, το οποίο θα μειωθεί 1,1 δις ευρώ ύστερα από πρόσθετες «διορθωτικές» ενέσεις ρευστότητας από τον κρατικό προϋπολογισμό της τάξης του 1,7 δις ευρώ. Τα υπό ένταξη ταμεία θα πρέπει έως το τέλος Ιανουαρίου 2017 να εκχωρήσουν αυτόματα, με βάση το νέο Ασφαλιστικό, στο υπερταμείο ΕΦΚΑ την κινητή και ακίνητη περιουσία τους, αξίας περίπου 16 δις ευρώ μαζί με τις υποχρεώσεις (3,5 δις ευρώ απλήρωτες συντάξεις + 3,1 δις ευρώ οφειλές προς τον ΕΟΠΥΥ) και τις απαιτήσεις έναντι απλήρωτων εισφορών (ληξιπρόθεσμες οφειλές 16,6 δις ευρώ).

7. Επιβολή του διπλού ασφαλιστικού χαρατσιού 26,9% επί του εισοδήματος των επαγγελματιών, νυν ασφαλισμένων σε ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ (20% για κύρια σύνταξη και 6,9% για ΕΟΠΥΥ) και του διπλού χαρατσιού 20,9% για τους αγρότες ασφαλισμένους στον ΟΓΑ (14% για κύρια σύνταξη και 6,9% για ΕΟΠΥΥ).

8. Από 1/1/2017 εφαρμόζεται η νομοθεσία του ΕΦΚΑ και αυξάνεται το κόστος εξαγοράς των πλασματικών ετών. Ειδικά για τους δημοσίους υπαλλήλους το κόστος σχεδόν τριπλασιάζεται, καθώς διευρύνεται η βάση υπολογισμού. Έτσι ένας δημόσιος υπάλληλος θα πρέπει να καταβάλλει 300 ευρώ για κάθε μήνα εξαγοράς αντί για 100 που ίσχυε με το προηγούμενο καθεστώς.

9. Περικοπές ύψους 500.000 ευρώ προβλέπονται στα μερίσματα εντός του 2017, αφού φέτος αφαιρέθηκαν 207 εκατ. ευρώ. Οι συνταξιούχοι του δημοσίου κατά την πρώτη πληρωμή του 2017 που θα πραγματοποιηθεί το Μάρτιο θα δουν το μέρισμά τους στο ύψος που διαμορφώθηκε στις αρχές Ιουλίου.

10. Συνεχίζεται η μεγάλη αφαίμαξη στις επικουρικές συντάξεις. Έγινε ήδη η περικοπή έως 50% στις επικουρικές 260.000 συνταξιούχων. Για το νέο έτος από τις τσέπες των δικαιούχων επικουρικών θα αφαιρεθούν 233,9 εκατ. ευρώ, τα οποία μαζί με τα φετινά 114,6 εκατομμύρια ανεβάζουν το συνολικό λογαριασμό για τους συνταξιούχους στα 348,5 εκατ. ευρώ.

Υπενθυμίζεται ότι από την αύξηση της παρακράτησης της εισφοράς υπέρ ΕΟΠΥΥ από το 4% στο 6% στις κύριες συντάξεις και την επιβολή παρακράτησης 6% (για τον ίδιο λόγο, δηλαδή τον ΕΟΠΥΥ) στις επικουρικές συντάξεις από τον Ιούλιο του 2015, οι 2,6 εκατομμύρια συνταξιούχοι έχασαν -για πάντα- γύρω στα 600 εκατ. ευρώ. Επίσης, σχεδόν σε όλους τους συνταξιούχους έγινε μείωση των κύριων και επικουρικών συντάξεών τους λόγω μείωσης του αφορολόγητου και αύξησης της μηνιαίας φορολογικής παρακράτησης από τις συντάξεις τους.