Ίσως η φετινή χρονιά είναι η χειρότερη για όσους προσπαθούν να προβλέψουν την εξέλιξη των τιμών παραγωγού του ελαιολάδου στην Ελλάδα αλλά και τοπικά στη Λέσβο. Κι αυτό γιατί ποτέ άλλοτε δεν υπήρχε τόσο μεγάλη ασάφεια τόσο για τα πραγματικά μεγέθη της παραγωγής ελαιολάδου στη χώρα όσο και για τις εμπορικές συνθήκες που θα επικρατήσουν τους επόμενους μήνες στην εγχώρια αγορά.

Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση στη Λέσβο, όπου η ΕΑΣ Λέσβου φαίνεται ότι θα είναι εντελώς εκτός παιχνιδιού και οι ιδιώτες, έμποροι και μεσάζοντες, θα δραστηριοποιηθούν χωρίς αντίπαλο.

Είναι πολύ πιθανό ακόμη και οι συμβολικής αξίας τιμοκατάλογοι που εξέδιδε η ΕΑΣ Λέσβου ως το περασμένο Μάρτιο να κυκλοφορήσουν ξανά, κάτι που αν συμβεί σημαίνει ότι η ΛΕΣΕΛ Α.Ε., στην οποία είναι μέτοχος, θα χαράξει δική της αυτόνομη τιμολογιακή πολιτική. Δυναμικό μπάσιμο στην αγορά φαίνεται ότι είναι διατεθειμένη να κάνει και η «Κατσακούλης Α.Ε.», που πρόσφατα τοποθέτησε νέες δεξαμενές στις εγκαταστάσεις της στον Καρά Τεπέ Μυτιλήνης.

Νέος δυναμικός παίκτης στην αγορά του ελαιολάδου, κατά την εκτίμησή μας, θα είναι τα «Πρότυπα Ελαιοτριβεία» Ιωάννη Ν. Βερβέρη. Ο γνωστός ελαιοτριβέας τη φετινή χρονιά διαθέτει τρία ελαιοτριβεία (Πολιχνίτος, Νάπη, Αφάλωνας), γεγονός που του δίνει τη δυνατότητα να συγκεντρώσει πολύ μεγαλύτερες ποσότητες ελαιολάδου από ό,τι τα προηγούμενα χρόνια. Κατά συνέπεια, θα είναι ένας πολύ ισχυρός παίκτης στο χονδρεμπόριο του ελαιολάδου.

Πάντα ισχυρός παίκτης στη χονδρική αγορά του ελαιολάδου είναι ο έμπορος Παναγιώτης Κωστέλλης που συνεργάζεται με μεγάλους οίκους εντός και εκτός Ελλάδας. Άγνωστο είναι αν θα δραστηριοποιηθούν στη χονδρική αγορά του ελαιολάδου οι μέτοχοι της νέας εταιρείας «Ελαιοπυρήνες Λέσβου». Στην εταιρεία που είναι μέτοχος μειοψηφίας συμμετέχουν χονδρέμποροι και ελαιοτριβείς του νησιού αλλά και επιχειρηματίες με μεγάλη οικονομική επιφάνεια (Παναγιώτης Τρύφων).

Από εκεί και πέρα υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός μικρών εμπόρων, ελαιοτριβέων και τυποποιητών που δραστηριοποιούνται στην αγορά του ελαιολάδου. Ορισμένοι απ’ αυτούς είτε έχουν επιλέξει να αποσυρθούν από την αγορά, είτε έχουν επενδύσει στη δημιουργία καθετοποιημένων επιχειρήσεων και γι’ αυτό δεν δίνουν μεγάλη βαρύτητα στον τομέα του χονδρεμπορίου. Ένα τμήμα αυτών των επιχειρήσεων δραστηριοποιείται στο εμπόριο εξτρήσιμων ελαιολάδων και δεν ασχολείται με την αγορά του συμβατικού ελαιολάδου.

Ο μεγάλος χαμένος, κατά τα φαινόμενα, θα είναι οι εναπομείναντες ελαιοκομικοί συνεταιρισμοί του νησιού. Η εγκληματική εμμονή ο καθένας να λειτουργεί μόνος του θα τους οδηγήσει πολύ γρήγορα σε κατάρρευση.

Τι συμβαίνει σε Ελλάδα και Ισπανία

Η κατάσταση στην αγορά του ελαιολάδου στην υπόλοιπη Ελλάδα δεν είναι πολύ καλύτερη. Στην πραγματικότητα λιγότερες από δέκα επιχειρήσεις συγκεντρώνουν τον κύριο όγκο της ελληνικής παραγωγής ελαιολάδου, αλλά κι αυτές λειτουργούν ως παραρτήματα των ιταλικών τυποποιητικών επιχειρήσεων. Συνεπώς, το να μιλά κανείς για διαμόρφωση των τιμών με βάση την προσφορά και τη ζήτηση είναι τουλάχιστον αστείο.

Δεκάδες φορές τα προηγούμενα χρόνια έχουμε γράψει ότι καθοριστικός παράγοντας για την εξέλιξη των τιμών του ελαιολάδου είναι όσα συμβαίνουν στην αγορά της Ισπανίας. Σύμφωνα με τις πιο αξιόπιστες εκτιμήσεις, η παραγωγή ελαιολάδου στην Ισπανία τη φετινή χρονιά αναμένεται να κυμανθεί από 1,3 ως 1,5 εκατ. τόνους. Στην Ελλάδα η παραγωγή ελαιολάδου θα είναι μειωμένη και ιδιαίτερα στην Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου. Συνολικά η παγκόσμια παραγωγή ελαιολάδου αναμένεται να κινηθεί στα ίδια επίπεδα με την παγκόσμια κατανάλωση.

Συνεπώς δεν θα πρέπει να αναμένονται ουσιώδεις μεταβολές στις τιμές παραγωγού. Οι πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις που έχουμε ακούσει το προηγούμενο διάστημα κάνουν λόγο για μια μικρή αύξηση στις τιμές ως 0,20 ευρώ ανά κιλό. Άλλες πιο συντηρητικές εκτιμήσεις αναφέρουν ότι θα σταθεροποιηθούν στα περσινά επίπεδα οι τιμές παραγωγού για τα καλής ποιότητας λάδια και θα αυξηθούν οι τιμές των βιομηχανικών.

Κατά την άποψή μας, στον ελαιοκομικό μικρόκοσμο της Λέσβου δεν θα έχουν καθοριστικό ρόλο η προσφορά και η ζήτηση, αλλά θα κυριαρχήσουν άλλα στοιχεία. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι τους προηγούμενους μήνες, όταν οι τιμές του ελαιολάδου είχαν πάρει τα πάνω τους, δεν ανακοινώθηκε καμία αύξηση τιμών στη Λέσβο.

Επιπλέον, τον προηγούμενο χρόνο -από το Δεκέμβριο του 2015 ως το φετινό Νοέμβριο- παρατηρήθηκε πολλοί έμποροι να αγοράζουν άλλοτε ακριβότερα και άλλοτε φθηνότερα από την ΕΑΣ Λέσβου το λάδι από τους παραγωγούς. Δυστυχώς, η αγορά του ελαιολάδου στη Λέσβο έχει απορρυθμιστεί πλήρως. Κι είναι πολύ κοντά η μέρα που θα μπορούμε να μιλήσουμε για τις εναρμονισμένες εμπορικές πρακτικές από τους εμπόρους που δραστηριοποιούνται στο νησί. Η τάση αυτή θα ενισχυθεί τη φετινή χρονιά.

Το επίπεδο οικονομικής ασφυξίας που θα βρεθούν οι ελαιοπαραγωγοί της Λέσβου τη φετινή χρονιά θα κρίνει και τις τιμές που θα διαμορφωθούν στην αγορά.