Η εκμετάλλευση της ελαιοπυρήνας που θα παραχθεί φέτος από τα ελαιοτριβεία του Λέσβου εξελίσσεται σε μια πραγματική μάχη. Αιτία είναι τα προσδοκώμενα κέρδη. Τρεις επιχειρήσεις είναι αυτές που ερίζουν για την αξιοποίηση της πυρήνας. Πρόκειται για το πυρηνελαιουργείο Βασιλέλλη («Ελαιουργεία Αιγαίου»), που βρίσκεται στην περιοχή Ντίπι, το πυρηνελαιουργείο της ΕΑΣ Λέσβου, που βρίσκεται στη Σκάλα Παμφίλων, και την ΕΠ.ΥΠ.ΕΛ. ΑΒΕΕ, που βρίσκεται στην περιοχή των Λάμπου Μύλων.

Το πυρηνελαιουργείο της ΕΑΣ Λέσβου φέτος θα λειτουργήσει με νέα νομική μορφή, αυτή της Ιδιωτικής Κεφαλαιουχικής Εταιρείας (ΙΚΕ) «Ελαιοπυρήνες Λέσβου». Αν η φετινή παραγωγή ελαιολάδου φθάσει στους 15.000 τόνους (η πιο αισιόδοξη εκτίμηση), τότε η παραγωγή διφασικής πυρήνας θα ανέλθει στους 60.000 τόνους, αν η παραγωγή ελαιολάδου περιοριστεί στους 10.000 τόνους, η παραγωγή διφασικής ελαιοπυρήνας θα φθάσει στους 40.000 τόνους. Στην περίπτωση της τριφασικής πυρήνας, οι ποσότητες που αναμένεται να παραχθούν στο νησί κυμαίνονται από 37.500 τόνους κατά ανώτατο όριο και 25.000 τόνους κατά κατώτατο όριο. Η πώληση της διφασικής πυρήνας είναι ζημιογόνα για τα ελαιοτριβεία, διότι τα έσοδα θα είναι λιγότερα από τα έξοδα μεταφοράς της στις μονάδες επεξεργασίας. Η τριφασική πυρήνα αφήνει αξιόλογα κέρδη στα ελαιοτριβεία. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που μέχρι και πέρυσι τα περισσότερα ελαιοτριβεία της Λέσβου αρνούνταν να μετατραπούν σε διφασικά.

Η επεξεργασία της πυρήνας δίνει το πυρηνόξυλο και το πυρηνέλαιο. Στην περίπτωση της τριφασικής πυρήνας, η παραγωγή πυρηνελαίου ανέρχεται στο 5% κατά μέσο όρο, ενώ στην περίπτωση της διφασικής πυρήνας στο 4% κατά μέσο όρο. Παράλληλα όμως η διφασική πυρήνα μπορεί να δώσει βιομηχανικό λάδι σε ποσοστό ως 2%, αν εφαρμοστεί η διαδικασία επανεπεξεργασίας (Repasso). Μετά την αφαίρεση του πυρηνελαίου και του διφασικού ελαιολάδου, αυτό που θα μείνει είναι το πυρηνόξυλο. Το βάρος του πυρηνόξυλου μειώνεται σημαντικά κατά την επεξεργασία στο πυρηνελαιουργείο, καθώς αφαιρείται μεγάλο μέρος της υγρασίας του.
Οι αποδόσεις σε πυρήνα, πυρηνέλαιο και πυρηνόξυλο έχουν υπολογιστεί σε μέσα επίπεδα με βάση πανελλαδικά στοιχεία. Σε τοπικό επίπεδο είναι πιθανές μικρές αποκλίσεις λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των τοπικών ποικιλιών και των κλιματολογικών συνθηκών της φετινής χρονιάς.

Η εμπορία του πυρηνόξυλου
Οι αυξημένες τιμές του πετρελαίου θέρμανσης έχουν καταστήσει πολύ σημαντική πρώτη ύλη θέρμανσης το πυρηνόξυλο, με αποτέλεσμα να είναι εξαιρετικά επικερδής η εμπορία του. Πριν από μερικά χρόνια, η λιανική τιμή του πυρηνόξυλου στη Λέσβο είχε διαμορφωθεί στα 110 ευρώ ο τόνος. Φυσικά η τελική τιμή του προϊόντος μεταβάλλεται με βάση τις εμπορικές συνθήκες, δηλαδή την υπάρχουσα ζήτηση στην αγορά, τις διαθέσιμες ποσότητες και τις τιμές των άλλων εναλλακτικών καυσίμων (π.χ. πετρέλαιο). Φέτος που οι τιμές του πετρελαίου έχουν αυξηθεί είναι πιθανή και η αύξηση της λιανικής τιμής του πυρηνόξυλου.
Αν υποθέσουμε ότι στη Λέσβο το φετινό χειμώνα θα παραχθούν 15.000 τόνοι πυρηνόξυλου και η τιμή λιανικής πώλησης του προϊόντος είναι 110 ευρώ ο τόνος, τότε δημιουργείται τζίρος 1,65 εκατ. ευρώ περίπου. Στον τζίρο αυτό θα πρέπει να προστεθούν τα έσοδα από το πυρηνέλαιο.
Σε αδρές γραμμές και με βάση τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις, ο συνολικός τζίρος που μπορεί να δώσει η πυρήνα της Λέσβου τη φετινή χρονιά θα ανέλθει σε αρκετά εκατομμύρια ευρώ. Είναι δε πολύ πιθανό το τελικό ύψος του τζίρου να είναι αρκετά μεγαλύτερο απ’ αυτό που αναφέρουμε πιο πάνω. Ακριβής υπολογισμός μπορεί να γίνει στο τέλος της ελαιοκομικής περιόδου, όταν θα έχουν οριστικοποιηθεί οι ποσότητες της πυρήνας που παράχθηκαν και οι τιμές του πυρηνόξυλου και του πυρηνελαίου.

Οι τρεις επιχειρήσεις
Το πυρηνελαιουργείο Βασιλέλλη έχει μικρή δυναμικότητα και μπορεί να καλύψει ένα μικρό μέρος της παραγωγής των ελαιοτριβείων της Λέσβου σε χρονιές με μεγάλη παραγωγή. Ωστόσο, το συγκεκριμένο πυρηνελαιουργείο τα προηγούμενα χρόνια έδωσε λύση στο πρόβλημα διάθεσης της πυρήνας του νησιού, ιδιαίτερα τις περιόδους που δεν λειτούργησε το πυρηνελαιουργείο της ΕΑΣ Λέσβου. Η σταθερή και χωρίς προβλήματα λειτουργία του πυρηνελαιουργείου Βασιλέλλη το έχει καταστήσει αξιόπιστη λύση για πολλά ελαιοτριβεία του νησιού.
Η ΕΠ.ΥΠ.ΕΛ. ΑΒΕΕ έχει προχωρήσει σε μεγάλες επενδύσεις, αυξάνοντας τους αποθηκευτικούς χώρους που διαθέτει. Παράγοντες της εταιρείας αναφέρουν πως πλέον μπορούν να καλύψουν όλα τα ελαιοτριβεία του νησιού. Ακόμη κι αν η συγκεκριμένη εκτίμηση έχει μια δόση υπερβολής, το βέβαιο είναι πως είναι ένας από τους μεγάλους παίκτες στην αγορά της πυρήνας. Μάλιστα έχει την ικανότητα να επεξεργάζεται τόσο διφασική όσο και τριφασική πυρήνα. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, η εταιρεία έχει ήδη υπογράψει συμβάσεις συνεργασίας με 25 ελαιοτριβεία της Λέσβου. Οι συμβάσεις αυτές λύνουν το πρόβλημα της αδειοδότησης των ελαιοτριβείων.
Η ΙΚΕ «Ελαιοπυρήνες Λέσβου», που θα εκμεταλλευτεί το πυρηνελαιουργείο της ΕΑΣ Λέσβου, επιδιώκει να πάρει ένα σημαντικό μέρος από τη φετινή παραγωγή. Πρόκειται για ένα μεγάλο πυρηνελαιουργείο, που όμως δεν αναμένεται να δουλέψει στο μέγιστο της δυναμικότητάς του. Άλλωστε οι πιέσεις που δέχεται για τη μη τήρηση των περιβαλλοντικών όρων είναι πολλές. Ωστόσο, αν λειτουργήσει, θα πάρει ένα μεγάλο μέρος του τζίρου από τις άλλες δύο επιχειρήσεις.

Αργεί η υπουργική απόφαση

Έτοιμη προς δημοσίευση ήταν η υπουργική απόφαση που έκανε δεκτή τη φερτάρδευση ως λύση για διάθεση του κατσίγαρου.
Όμως ο κυβερνητικός ανασχηματισμός είχε ως αποτέλεσμα η υπουργική απόφαση να ανακληθεί και να σταλεί εκ νέου στα συναρμόδια υπουργεία για υπογραφή. Θυμίζουμε ότι η λύση της φερτάρδευσης με τον τρόπο που προβλέπεται να εφαρμοστεί δεν έγινε αποδεκτή από τους ελαιοτριβείς της Λέσβου.