Με την συμμετοχή στην έκθεση «Tour Natour», που πραγματοποιήθηκε στις αρχές του μήνα στο Ντίσελντορφ της Γερμανίας, η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου ξεκίνησε μια προσπάθεια προώθησης των νησιών ως περιοχών για εναλλακτικό τουρισμό. Η επιλογή αυτή επικρίθηκε από πολλές παρατάξεις της αντιπολίτευσης στο Περιφερειακό Συμβούλιο, κυρίως γιατί αποφασίσθηκε την τελευταία στιγμή.

Υπήρξαν και ορισμένοι επαγγελματίες του τουριστικού τομέα που έθεσαν το ερώτημα, ποιο είναι το εναλλακτικό τουριστικό προϊόν που έχει αναπτυχθεί στα νησιά της Περιφέρειας και επιδιώκεται να προωθηθεί μέσα από την συγκεκριμένη έκθεση. Η εύλογη απάντηση σε αυτό το επιχείρημα είναι πως η προώθηση του προϊόντος θα προχωρήσει μαζί με τη δόμηση του.

Η συζήτηση αυτή είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, ωστόσο είναι πολύ μακρινή από την σημερινή πραγματικότητα που βιώνει ο τουριστικός κλάδος στα νησιά του βορείου Αιγαίου και ιδιαίτερα η Λέσβος. Τα στοιχεία που κατ’ αποκλειστικότητα παρουσιάζουμε και αναλύουμε σήμερα, δείχνουν πως η κάμψη των αφίξεων τουριστών είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Το τουριστικό προϊόν της Λέσβου δεν προσελκύει τους επισκέπτες και δεν μπορεί να τους πείσει ότι οι υπηρεσίες και τα προϊόντα που έχει να πουλήσει, αξίζουν το κόπο.

Με αποτέλεσμα η μέση κατά κεφαλήν τουριστική δαπάνη να είναι πολύ κάτω από τον πανελλαδικό μέσο όρο. Σε προηγούμενη ανάλυση δώσαμε στοιχεία που αποδείκνυαν ότι το τουριστικό προϊόν του νησιού είναι ακριβό, τώρα βλέπουμε ότι δεν είναι ούτε ελκυστικό και ας έχει όλες τις προϋποθέσεις να γίνει και να προσελκύσει επισκέπτες.

Μετράμε απώλειες 

Την περίοδο Απριλίου - Αυγούστου 2016, οι αφίξεις με τσάρτερ έφθασαν στη Λέσβο τις 24.823, όταν την αντίστοιχη περυσινή περίοδο έφθασαν στο νησί 64.067 τουρίστες. Δηλαδή καταγράφηκε κάμψη κατά 61,25%. Τον Αύγουστο του 2016, έφθασαν στο νησί 8.078 τουρίστες όταν τον Αύγουστο του 2015 οι αφίξεις ήταν 16.588.

Δηλαδή σε μηνιαία βάση καταγράφηκε κάμψη της τάξης του 51,3%. Παρά τη «βελτίωση», στο σύνολο του έτους, οι απώλειες είναι άνω του 60%, όπως αναφέραμε πιο πάνω. Τους δύο επόμενους μήνες (Σεπτέμβριο και Οκτώβριο), η κατάσταση δεν πρόκειται να βελτιωθεί ουσιαστικά. Αντίθετα υπάρχουν πολλές πιθανότητες να χειροτερεύσει. Έτσι στο σύνολο της τουριστικής σεζόν, οι απώλειες θα παραμείνουν πάνω από το 60%.

Από την προβολή των στοιχείων που υπάρχουν διαθέσιμα αυτή την στιγμή, στο σύνολο της τουριστικής σεζόν, οι απώλειες αναμένεται να κυμανθούν στους 45.000 τουρίστες . Στις αρχές του Ιουλίου, η προβολή των στοιχείων έδειχνε ότι οι απώλειες των αφίξεων με τσάρτερ θα έφθαναν ως τις 55.000.

Το ποσοστό της πτώσης το πρώτο τρίμηνο του έτους ανερχόταν στο 65,97%. Η «βελτίωση» κατά έξι ποσοστιαίες μονάδες, είναι αποτέλεσμα της δουλειάς που έγινε από τους τουριστικούς πράκτορες του νησιού που δραστηριοποιούνται στην προσέλκυση τουριστών από το εξωτερικό. Οι συνολικές αφίξεις, σύμφωνα με τα νεώτερα στοιχεία, μπορούν να φθάσουν φέτος ως τις 30.000.

Τι αφήνουν οι τουρίστες

Ένας Ευρωπαίος τουρίστας που φθάνει στη Λέσβο, πραγματοποιεί κατά μέσο όρο, εννιά διανυκτερεύσεις, σύμφωνα με τις στατιστικές παρατηρήσεις που κάνει ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Λέσβου, Περικλής Αντωνίου. Κάθε διανυκτέρευση αντιστοιχεί σε κατανάλωση πέντε ως έξι κιλών ιχθυογεωργοκτηνοτροφικών προϊόντων και σε ένα με δύο ημερομίσθια.

Κατά συνέπεια την τουριστική σεζόν του 2016, η απώλεια των 45.000 τουριστών, σημαίνει ότι θα χαθούν 405.000 διανυκτερεύσεις από τα καταλύματα του νησιού, επίσης θα μειωθεί η κατανάλωση τροφίμων κατά 2.025 τόνους, και θα χαθούν 405.000 ημερομίσθια για τους εργαζόμενους του κλάδου.

Οι Τούρκοι τουρίστες συνέχισαν να έρχονται σε μεγάλους αριθμούς τόσο τη Δευτέρα όσο και την Τρίτη, στα πλαίσια της εορτής του Κουρμπάν Μπαϊράμ. Θυμίζουμε πως οι αφίξεις από την Παρασκευή ως τη Δευτέρα το μεσημέρι, είχαν φθάσει στις 2.983. Ωστόσο ένας Τούρκος τουρίστας που επισκέπτεται τη Λέσβο, πραγματοποιεί κατά μέσο όρο 1,3 διανυκτερεύσεις, υποστηρίζει ο κ. Αντωνίου.

Βέβαια η τάση που υπάρχει, είναι να αυξάνονται οι διανυκτερεύσεις που πραγματοποιούν οι Τούρκοι τουρίστες στη Λέσβο, μόνο που η αύξηση των διανυκτερεύσεων γίνεται σταδιακά. Με βάση τον αριθμό των διανυκτερεύσεων, ένας Ευρωπαίος τουρίστας πραγματοποιεί τόσες διανυκτερεύσεις που πραγματοποιούν επτά Τούρκοι τουρίστες στη Λέσβο.

Εξαίρεση στον κανόνα αποτελεί η περιοχή της Ερεσού. Οι Τούρκοι τουρίστες που φθάνουν στην περιοχή, πραγματοποιούν κατά μέσο όρο επτά διανυκτερεύσεις, τονίζει στο «Ε» ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Λέσβου. Βέβαια η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη των Τούρκων τουριστών, είναι πολύ μεγαλύτερη από την αντίστοιχη των Ευρωπαίων τουριστών.

Δεν μπορεί να πείσει

Η μέση κατά κεφαλήν τουριστική δαπάνη στη χώρα μας το 2015, ανήλθε στα 541 ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΤΕ. Σε ημερήσια βάση, η δαπάνη ανέρχεται στα 75 ευρώ ανά τουρίστα σε πανελλαδικό επίπεδο πάντα. Σύμφωνα με στατιστικές αναλύσεις που έχει κάνει η Ένωση Ξενοδόχων Λέσβου, η μέση ημερήσια κατά κεφαλήν δαπάνη των Ευρωπαίων τουριστών που φθάνουν στη Λέσβο, είναι 55 ευρώ, ενώ των Τούρκων τουριστών είναι 65 ευρώ.

Οι αριθμοί αυτοί αποκαλύπτουν ένα ακόμη πρόβλημα του τουριστικού προϊόντος του νησιού, το οποίο όχι μόνο δεν μπορεί να προσελκύσει τουρίστες, αλλά κι αυτούς τους λίγους που ελκύει, δεν μπορεί να τους πείσει ότι αξίζει τον κόπο να δαπανήσουν χρήματα για τις προσφερόμενες υπηρεσίες και προϊόντα.

Ο τουριστικός πράκτορας Αχιλλέας Σούγιολτζης συνηθίζει να λέει ότι: «Οι τουρίστες μας, την έχουν ως την τελευταία επιλογή. Πολλοί φθάνουν στο αεροδρόμιο και αναζητούν μια προσφορά της τελευταίας στιγμής κι έτσι φθάνουν στη Λέσβο».

Τι αφήνουν Ευρωπαίοι και Τούρκοι τουρίστες

 

Ένας Ευρωπαίος τουρίστας που φθάνει στη Λέσβο, στις εννέα ημέρες που θα μείνει στο νησί, θα δαπανήσει 495 ευρώ. Ένας Τούρκος τουρίστας στις 1,3 ημέρες που θα μείνει, θα δαπανήσει 84,5 ευρώ. Αυτό σημαίνει πως ένας Ευρωπαίος τουρίστας της Λέσβου δίνει τα έσοδα που δίνουν 5,85 Τούρκοι τουρίστες.

Σε κάθε περίπτωση, πρώτος στόχος θα πρέπει να είναι η μέση κατά κεφαλήν δαπάνη ανά τουρίστα στη Λέσβο, να φθάσει στον πανελλαδικό μέσο όρο. Αυτό θα σημαίνει πως χωρίς να αυξηθούν οι αφίξεις πάνω από τα επίπεδα της περιόδου 2014 - 2015, μπορούν να επιτευχθούν πολύ μεγαλύτερα έσοδα.

Οι πολιτικές προβολής στην Τουρκία πρέπει να συνεκτιμήσουν ορισμένα στοιχεία, όπως είναι η πρόθεση του Τούρκου τουρίστα να κάνει ολιγοήμερες διακοπές. Λίγοι είναι εκείνοι που θέλουν να κάνουν πολυήμερες διακοπές. Ωστόσο είναι φανερό πως όσο οι Τούρκοι επισκέπτες εξοικειώνονται με το νησί, τόσο αυξάνονται οι διανυκτερεύσεις που πραγματοποιούν.

Κατά συνέπεια, στόχος θα πρέπει να είναι η αύξηση των διανυκτερεύσεων και η επαναληψιμότητα των επισκέψεων. Δηλαδή οι ίδιοι τουρίστες να κάνουν περισσότερες από μία επισκέψεις το χρόνο.

Στην επίτευξη του στόχου αυτού, πολύ μεγάλη συμβολή θα έχει η αναμενόμενη κατάργηση της βίζας. Όπως και η λειτουργία του πιλοτικού προγράμματος έκδοσης βίζας στις πύλες εισόδους των νησιών του ανατολικού Αιγαίου. Τη φετινή χρονιά, το πρόγραμμα αυτό στην ουσία ακυρώθηκε και είναι μια από τις αιτίες της μείωσης των αφίξεων στη Λέσβο. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με το πρόγραμμα, ο τουρίστας που έφθανε στο νησί, υποβάλλοντας όλα τα σχετικά δικαιολογητικά, θα λάμβανε τρίμηνη άδεια παραμονής στην χώρα.

Έτσι θα είχε τη δυνατότητα να επισκεφθεί το νησί και άλλα νησιά αρκετές φορές κατά τη διάρκεια ενός καλοκαιριού. Αντ’ αυτού, φέτος οι άδειες παραμονής στη χώρα που δίνονταν, ήταν ολιγοήμερες, κι έληγαν την ημέρα αναχώρησης που προέκυπτε από τα εισιτήρια του κάθε επισκέπτη.

Ουσιαστικά, οι όποιες ευεργετικές επιπτώσεις μπορούσε να έχει το πρόγραμμα, τινάχθηκαν στον αέρα από γραφειοκρατικές εμμονές, είτε των τοπικών και εθνικών αρχών, είτε των ευρωπαϊκών αρχών, και δεν υπήρξε καμιά παρέμβαση των τουριστικών παραγόντων και των αρχών των νησιών για επαναφορά του πιλοτικού προγράμματος στη λογική των προηγούμενων χρόνων εφαρμογής του.

Εναλλακτικός τουρισμός

 

Η προώθηση των εναλλακτικών μορφών τουρισμού είναι μια από τις στρατηγικές επιλογές που πρέπει να γίνουν από τους φορείς του κλάδου για τη Λέσβο και τα άλλα νησιά του Αιγαίου.

Στην ανακοίνωση της Περιφέρειας για την έκθεση «Tour Natour», τονίζεται πως οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με τα νησιά της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου και να πάρουν ιδέες και προτάσεις για πεζοπορία, hiking, trekking, ποδηλασία, ιστιοπλοΐα, καταδύσεις, αγροτουρισμό και άλλες δραστηριότητες.

Από μια και μόνη συμμετοχή δεν μπορεί να περιμένει κανείς θεαματικά αποτελέσματα. Όμως είναι θετικό ότι η συμμετοχή αξιοποιήθηκε από επαγγελματίες των νησιών της Περιφέρειας, που δραστηριοποιούνται σε ειδικά τουριστικά προϊόντα, οι οποίοι συμμετείχαν στην έκθεση ενημερώνοντας το κοινό και πραγματοποιώντας ενδιαφέρουσες επιχειρηματικές συναντήσεις, καθώς η ζήτηση για οργανωμένες τουριστικές δραστηριότητες εμπειρίας είναι διαρκώς ανερχόμενη στη Γερμανία και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Στην ανακοίνωση της Περιφέρειας, τονίζεται πως θα γίνει προσπάθεια συμμετοχής και σε άλλες ειδικές θεματικές εκθέσεις, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό.