Εκδόθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Καμπύλη» το τρίτο βιβλίο του Μυτιληνιού Σωκράτη Μαντζουράνη, ιστορικού στελέχους της Αριστεράς. Πρόκειται για μια επιλεγμένη συλλογή άρθρων και σχολίων σε εφημερίδες της Αριστεράς από το 2007 ως το 2015, δηλαδή σε μια περίοδο που σηματοδοτήθηκε από τη δυναμική είσοδο του ΣΥΡΙΖΑ και της Ριζοσπαστικής Αριστεράς στην κεντρική πολιτική σκηνή και την ανάδειξή τους σε κυβερνητική δύναμη.

Ο τίτλος του βιβλίου είναι ουσιαστικά δανεισμένος από τον τίτλο της στήλης που διατηρούσε ο συγγραφέας αρχικά στο περιοδικό «Ενότητα» και στη συνέχεια στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Δρόμος της Αριστεράς».

Το διάλειμμα -δανεισμένο από τη σχολική ζωή- είναι -όπως λέει στο πρόλογό του ο συγγραφέας- «…το πιο “ανθρωπένιο” κομμάτι μιας διαδικασίας, …ένα παράθυρο στον πραγματικό καθημερινό κόσμο…», το πιο χρήσιμο κατά την άποψη πολλών παιδαγωγών τμήμα μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας. Δίνει χρόνο και τόπο για ανασυγκρότηση, αναστοχασμό, σκέψη…

Παρόλο που το βιβλίο αποτελείται από ξεχωριστά άρθρα, γραμμένα σε πολύ διαφορετικές χρονικές περιόδους, υπάρχει -κατά τη γνώμη μου- ένα κεντρικό πρόσωπο, ένας κεντρικός ήρωας θα λέγαμε, αν επρόκειτο για μυθιστόρημα, που διατρέχει απ’ άκρη σε άκρη το βιβλίο και στοιχειώνει τη σκέψη του συγγραφέα.

Είναι ο μπαρμπα-Στρατής ένα υπαρκτό πρόσωπο από τα Μυστεγνά της Λέσβου, παλιός κομμουνιστής που συνάντησε ο συγγραφέας σε μια περιοδεία του, ως υποψήφιος βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, ένα παγωμένο προεκλογικό βράδυ του Φλεβάρη του 2004.
Μέσα από μια σκηνή, βγαλμένη από ταινία του Αγγελόπουλου, σε ένα καφενέ στα Μυστεγνά, με κομμένο το ηλεκτρικό ρεύμα, ο συγγραφέας περιγράφει τούτη τη γνωριμία, που άγγιξε την καρδιά του: «…Τούτο που πάτε να κάνετε», του είπε ο μπαρμπα-Στρατής, «είναι δύσκολο και μακάρι να τα καταφέρετε… Αλλά για να πετύχετε πρέπει να μη μας ξεχάσετε… Να μας θυμάστε και μετά τις εκλογές…».

Τον μπαρμπα-Στρατή τον ξαναβρίσκει ο συγγραφέας και πάλι, κατά τη διάρκεια των πανηγυρισμών για τον εκλογικό θρίαμβο του ΣΥΡΙΖΑ, το Γενάρη του 2015, στη διαδρομή Μαξίμου - Καισαριανή. «…Πάντως ένα να ξέρετε. Δεν φτάνει μόνο η ψήφος της Κυριακής, ούτε η πλειοψηφία στη Βουλή για να γίνεις αριστερή κυβέρνηση…», ψιθύρισε ο μπαρμπα-Στρατής και ο συγγραφέας το μετέφερε στον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα.

Έχοντας ήδη πια μια απόσταση κάποιου αρκετού χρόνου από τότε που δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά τα κείμενα του συγγραφέα, εύκολα μπορεί να διακρίνει κανείς την οξυδέρκεια, τον κριτικό πολιτικό λόγο, την ευθύτητα με την οποία ο Σωκράτης Μαντζουράνης διατυπώνει τη γνώμη του και μάλιστα σε μια εποχή που η Ριζοσπαστική Αριστερά δημιουργούσε προσδοκίες που ξεπερνούσαν τον εαυτό της.

Πλευρές και αδυναμίες, πισωγυρίσματα και αυταπάτες, που τώρα είναι πια για πολλούς κοινός τόπος, διατυπώνονται με σαφήνεια σε πολλές από τις παρεμβάσεις τού συγγραφέα το διάστημα 2012 - 2015.

Γράφει προφητικά ο Σωκράτης Μαντζουράνης λίγο μετά το 1ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ στις 18/7/2013: «…Πήγα για λίγο (στο συνέδριο) και μετά πήγα με τη μηχανή μου μια βόλτα. Και τρόμαξα σαν συνειδητοποίησα πόσο μικρή είναι η απόσταση Φάληρο - Βάρκιζα. Δυστυχώς».

Και κλείνει τις σημειώσεις του λέγοντας: «…Είναι και πάλι καιρός για ένα διάλειμμα, τούτη τη φορά μεγαλύτερο από πέντε λεπτά. Ένα διάλειμμα σιωπής, αναστοχασμού, ανασυγκρότησης, προσδιορισμού των νέων επιλογών...».
Ένα διάλειμμα που όλοι μας, όσοι από κεντρικές θέσεις όλα αυτά τα χρόνια πήραμε μέρος σε όλα αυτά στα οποία αναφέρεται ο συγγραφέας, το έχουμε ανάγκη.

Μυτιλήνη 15/6/2016
Δημήτρης Μάντζαρης