Η περίοδος των εορτών για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και την ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης αποτελεί παρελθόν. Η έναρξη της υποβολής των ενστάσεων για τον υπολογισμό των δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης των παραγωγών όλης της χώρας σηματοδοτεί την έναρξη ενός «Γολγοθά» χωρίς προηγούμενο.

Πολλοί εκφράζουν το φόβο ότι ο οριστικός υπολογισμός των δικαιωμάτων επιδότησης δεν πρόκειται να ολοκληρωθεί φέτος και δε γνωρίζουν πότε και πώς θα πληρωθεί το υπολειπόμενο ποσό της βασικής ενίσχυσης και τα παράλληλα καθεστώτα επιδότησης που συνδέονται με τη βασική ενίσχυση.

Ήδη η εταιρεία «Gaia Επιχειρείν» ανακοίνωσε ότι η καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή των ενστάσεων δε θα είναι η 18η Ιανουαρίου αλλά η 31η Ιανουαρίου. Άλλοι αναφέρουν ότι έστω και σιωπηρά ενστάσεις θα κατατίθενται και τις πρώτες ημέρες του Φεβρουαρίου. Εκτιμούμε, ωστόσο, ότι η κατάθεση των ενστάσεων πιθανότατα θα συνεχιστεί και ως τα μέσα του επόμενου μήνα, παρότι είναι φανερή η διάθεση των στελεχών του ΟΠΕΚΕΠΕ να περιορίσουν την περίοδο κατάθεσης ώστε να περιοριστεί και ο αριθμός των ενστάσεων που θα κατατεθούν.

Πέρα από τις ενστάσεις, αυτήν την περίοδο ξεκινά και η διαδικασία των διοικητικών πράξεων με τις οποίες θα διορθωθούν προφανή λάθη (π.χ. ο αριθμός ταυτότητας ενός δικαιούχου). Οι ενστάσεις αφορούν αποκλειστικά το ποσό της επιδότησης που αποδίδεται σε κάθε παραγωγό και τα γεωχωρικά δεδομένα των δηλωμένων εκτάσεων.

«Κουκούλωμα» αντί λύσης
Στην ανακοίνωση που εξέδωσε η «Gaia Επιχειρείν» αναφέρει ότι η ίδια θα διεκπεραιώσει τη διαδικασία των ενστάσεων δωρεάν και καλεί τους φορείς που εξυπηρετούν τους αγρότες να κάνουν το ίδιο. Ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι η κατάθεση των ενστάσεων έτσι κι αλλιώς γινόταν κάθε χρόνο δωρεάν, αφού κανένας φορέας δε διανοείται να ζητήσει να πληρωθεί για τη διόρθωση λαθών που οδήγησαν στο να μείνουν απλήρωτοι γεωργοί και κτηνοτρόφοι.

Το μείζον πρόβλημα, κατά την άποψή μας, δεν είναι αυτή καθ’ αυτή η διαδικασία των ενστάσεων, αλλά η σαφέστατα διατυπωμένη θέση του ΟΠΕΚΕΠΕ, που θέλει να κουκουλώσει το πρόβλημα αντί να το λύσει, σε συνδυασμό με την υποτίμηση της έκτασης του προβλήματος από την πλευρά του Υπουργείου, η οποία είτε οφείλεται σε ελλιπή γνώση των πραγματικών δεδομένων είτε σε αδυναμία να κατανοήσει το μέγεθος των τεχνικών ζητημάτων που πρέπει να αντιμετωπισθούν.
Τα δύο προαναφερόμενα στοιχεία μάς οδηγούν στην εκτίμηση πως πολλοί παραγωγοί κινδυνεύουν να χάσουν τις επιδοτήσεις που λάμβαναν τα προηγούμενα χρόνια είτε κατά ένα μέρος τους είτε ολοσχερώς.

Ποιοι κινδυνεύουν
Εκείνοι που κινδυνεύουν να χάσουν τη βασική ενίσχυση είναι παραγωγοί για τους οποίους ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν έχει υπολογίσει δικαιώματα επιδότησης.

Για παράδειγμα στη Λέσβο αλλά και σε όλη την Ελλάδα ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν έχει υπολογίσει δικαιώματα επιδότησης για όσους καλλιεργούν καστανιές, κερασιές και γενικότερα δενδρώδεις καλλιέργειες, των οποίων οι εκτάσεις εύκολα μπορούν να θεωρηθούν δασικές. Για τις εκτάσεις αυτές δεν έχουν υπολογιστεί δικαιώματα επιδότησης και είναι άγνωστο αν θα υπολογιστούν.

Εξίσου μεγάλο κίνδυνο να χάσουν ολοσχερώς τις επιδοτήσεις που λάμβαναν τα προηγούμενα χρόνια έχουν και παραγωγοί των οποίων τα κτήματα βρέθηκαν σε λάθος γεωγραφική ενότητα. Π.χ. ελαιοπαραγωγός που επί δεκαετίες λάμβανε επιδότηση για ελαιόκτημα, το οποίο εντοπίσθηκε αλλά βρίσκεται σε ενότητα που χαρακτηρίσθηκε βοσκότοπος, λαμβάνει δικαιώματα επιδότησης βοσκοτόπου κι όχι ελαιοκτήματος.

Επειδή το πιθανότερο είναι να μην εκτρέφει ζώα, δε μπορεί να ενεργοποιήσει τα δικαιώματα επιδότησης που του δίδονται και χάνει ολοσχερώς τις επιδοτήσεις που λάμβανε.
Η τρίτη κατηγορία παραγωγών που κινδυνεύουν να χάσουν τις επιδοτήσεις είναι εκείνοι που έχουν μικρές εκτάσεις, οι οποίες είτε χαρακτηρίστηκαν μη επιλέξιμες, είτε έχουν δηλωθεί από άλλους παραγωγούς (διπλοδηλωμένες), είτε ένα τμήμα αυτών χαρακτηρίσθηκε δασικό, με αποτέλεσμα να μην καλύπτεται το ελάχιστο όριο των τεσσάρων στρεμμάτων που προβλέπει ο κανονισμός για τη λήψη της επιδότησης.

Μπλακ άουτ με την τηλεπισκόπηση
Περισσότερα προβλήματα δημιουργεί παρά λύνει η διαδικασία του τηλεπισκοπικού ελέγχου που κάνει ο ΟΠΕΚΕΠΕ. Αυτό δείχνει και η περίπτωση της περιοχής του Πολιχνίτου στη Λέσβο, η οποία για ακόμη μια χρονιά είχε μπει σε τηλεπισκοπικό έλεγχο. Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν ότι η εκτίμηση των χαρτών που έδωσε η διαδικασία της τηλεπισκόπησης έγινε με στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ κι όχι ψηφιακά, δηλαδή από υπολογιστή. Το αποτέλεσμα είναι να διαπιστώνονται πολλά και μεγάλα λάθη κι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολλοί παραγωγοί στην ευρύτερη περιοχή του Πολιχνίτου δεν πληρώθηκαν τις επιδοτήσεις τους, είτε αντιμετώπισαν πολύ μεγάλες περικοπές.

Ανάλογα προβλήματα με την τηλεπισκόπηση παρατηρήθηκαν σε πολλές περιοχές της χώρας, με αποτέλεσμα πρόσφατα ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Βαγγέλης Αποστόλου να υποσχεθεί σε αγρότες της Αιτωλοακαρνανίας ότι θα γίνουν επιτόπιοι έλεγχοι. Αν το μοντέλο αυτό υιοθετηθεί σε όλη τη χώρα, σημαίνει ότι θα απαιτηθούν μήνες και μήνες για να διευκρινιστεί ποιοι θα επιδοτηθούν και με ποιο ποσό.

Στον αέρα η αγροτική παραγωγή
Όλα όσα αναφέραμε πιο πάνω δείχνουν ότι τα οριστικά δικαιώματα επιδότησης θα υπολογιστούν μετά από πολύ καιρό. Κατά την άποψή μας, δεν αναμένεται να λήξει αυτό το ζήτημα πριν από τα μέσα του προσεχούς καλοκαιριού. Άμεση συνέπεια είναι να καθυστερήσει πάρα πολύ η εκκίνηση της διαδικασίας κατάθεσης των αιτήσεων επιδότησης του 2016 και η πληρωμή της επιδότησης για το έτος αυτό.

Σημειώστε ότι το 2016 θα πρέπει να γίνει επαναϋπολογισμός των δικαιωμάτων επιδότησης. Αυτό σημαίνει ότι στο... βουνό των προβλημάτων του 2015 θα προστεθεί ένα νέο βουνό προβλημάτων. Δηλαδή είναι πολύ πιθανό ο ΟΠΕΚΕΠΕ και το Υπουργείο να οδηγηθούν σε μπλακ άουτ.

Το χειρότερο από όλα είναι πως με αυτήν την κατάσταση κανένας παραγωγός δε μπορεί να υπολογίσει τα δικαιώματα επιδότησής του, δηλαδή τα χρήματα που λαμβάνει, τα οποία αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία θα στηριχθεί για να αναπτύξει τις καλλιέργειες και τις εκτροφές του.

Το Μάη η εξισωτική
Τον προσεχή Μάιο αναμένεται, τέλος, να πληρωθεί η εξισωτική αποζημίωση του 2015 στους παραγωγούς των νησιών του Αιγαίου.

Όταν δηλαδή θα έχει ενεργοποιηθεί το νέο πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης και θα ξεκινήσει η εκταμίευση των πρώτων πιστώσεων από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Η εξισωτική αποζημίωση πληρώνεται από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων της χώρας. Στη συνέχεια, η χώρα λαμβάνει το ποσό που της αναλογεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όσο το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων παραμένει απενεργοποιημένο η επιδότηση δεν θα καταβάλλεται.