Ομιλία με θέμα: «Η διαχείριση της προσφυγικής – μεταναστευτικής κρίσης στη Λέσβο», πραγματοποίησε την Κυριακή 10 Ιανουαρίου 2016, ο Δήμαρχος Λέσβου, Σπύρος Γαληνός, συμμετέχοντας στην ημερίδα με τίτλο: «Προσφυγικό και Μεταναστευτικό – Οριακή συνθήκη για τον σύγχρονο κόσμο».

Η σημαντική αυτή ημερίδα πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, από το Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών & Σπουδών «Ιωάννης Καποδίστριας και την Πανελλήνια Ένωση Γενικών Γραμματέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης «Κλεισθένης», με την υποστήριξη του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, στο πλαίσιο του Money Show 2016.

Ειδικότερα, στην ομιλία του, ο κ. Γαληνός, τόνισε μεταξύ άλλων, τα εξής:

"Θα ήθελα πρώτα από όλα να σας ευχαριστήσω θερμά για την πρόσκλησή σας και για την ευκαιρία που μου δίνετε να μιλήσω για ακόμα μια φορά για αυτό το μικρό θαύμα που συντελέστηκε και συντελείται καθημερινά στο νησί της Λέσβου.

Η Λέσβος, τη χρονιά που μας πέρασε, αποτέλεσε το σημείο εισόδου για περίπου 500.000 μετανάστες και πρόσφυγες. Άνθρωποι κυρίως από τη Συρία αλλά και από άλλες χώρες όπως το Αφγανιστάν, το Ιράκ, το Ιράν και την Ιορδανία έφτασαν στις παραλίες της Λέσβου μετά από ένα επικίνδυνο και δύσκολο πέρασμα του στενού της Μυτιλήνης και της μικρής λωρίδας θάλασσας που χωρίζει τη βόρεια ακτή του νησιού με τα Τουρκικά παράλια. Θέλω να σας διαβεβαιώσω, πως στις αρχές Μαρτίου, όταν οι καθημερινές αφίξεις δεν ξεπερνούσαν τα 600 άτομα, κανείς δεν ήταν προετοιμασμένος για αυτό που θα ακολουθούσε. Τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και η κεντρική και τοπική διοίκηση αιφνιδιαστήκαμε από τον εκθετικά αυξανόμενο αριθμό αφίξεων προσφύγων και μεταναστών. Παρόλα αυτά, αν και μόνοι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, καταφέραμε να αντεπεξέλθουμε στις ανάγκες διαχείρισης μιας μεγάλης κλίμακας ανθρωπιστικής κρίσης και όχι μόνο. Καταφέραμε να μη γίνουμε μέρος του προβλήματος αλλά να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας, να αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων και μάλιστα να καταθέσουμε ολοκληρωμένες προτάσεις για μια αποτελεσματικότερη και πιο ανθρώπινη διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος.

Θεωρώ πως η τοπική αυτοδιοίκηση, και συγκεκριμένα οι Δήμοι,  είναι αυτοί που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, σηκώνουν το μεγαλύτερο βάρος διαχείρισης και είναι το μοναδικό επίπεδο αυτοδιοίκησης που γνωρίζει, καλύτερα από τον καθένα, τις ιδιαιτερότητες του τόπου που καλείται να υποδεχθεί και να διαχειριστεί ένα τόσο πολύπλοκο ζήτημα. Γι’ αυτό το λόγο, στην ολοκληρωμένη πρόταση την οποία καταθέσαμε στον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κ. Μάρτιν Σούλτς, στον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ζάν Κλόντ Γιούνκερ και τον ίδιο τον Πρωθυπουργό κ. Αλέξη Τσίπρα, επισημαίνουμε την ανάγκη ενίσχυσης, σε όλα τα επίπεδα, των δήμων στην προσπάθεια τους να ανταποκριθούν σε αυτή την προσπάθεια. Η ολοκληρωμένη μας πρόταση χωρίζεται σε τρία επίπεδα Τοπικό,  Εθνικό και Ευρωπαϊκό, με το τελευταίο να αποτελεί το σημαντικότερο και έχοντας ως γνώμονα την συνέργεια και συνεργασία σε όλα τα υπόλοιπα.  Τοποθετώ το Ευρωπαϊκό επίπεδο πάνω από τα άλλα διότι πιστεύω ότι η βασικότερη έλλειψη, αυτή τη στιγμή, είναι η έλλειψη μιας αποτελεσματικής Κοινής Ευρωπαϊκής Πολιτικής ασύλου και μετανάστευσης. Μόνο με την ύπαρξη αυτής της πολιτικής και την αναλογική συμμετοχή όλων των κρατών - μελών θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε με ανθρωπιά αλλά και αποτελεσματικότητα στην διαχείριση της προσφυγικής κρίσης. Μια πολιτική η οποία θα περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο επανεγκατάστασης για αυτούς που δικαιούνται άσυλο, απευθείας βοήθεια προς τις περιοχές που δέχονται τις μεγαλύτερες αφίξεις και τέλος προσέγγιση και συνεργασία με τις Τουρκικές αρχές. Συνεργασία όμως πάνω στη βάση της κοινής διαχείρισης ενός ζητήματος που αφορά τόσο την Ε.Ε όσο και την Τουρκία και αποκλείοντας από κάθε συζήτηση το θέμα της καταπολέμησης των παράνομων δικτύων διακίνησης που δραστηριοποιούνται σε όλη την Τουρκία. Πιστεύω πως η καταπολέμηση ενός εγκλήματος με θύματα βρέφη, μητέρες και μικρά παιδιά που συντελείται από ανθρώπους που κερδίζουν δισεκατομμύρια δολάρια εκμεταλλευόμενοι τον ανθρώπινο πόνο, είναι ηθική υποχρέωση κάθε κυβέρνησης και όχι αντικείμενο διαπραγματεύσεων. Είναι επιτακτική ανάγκη να χτυπήσουμε το πρόβλημα της διαχείρισης στη ρίζα του και να πάρουμε από τα χέρια των αδίστακτων διακινητών τη διαχείριση αυτής της κρίσης. Είναι ανεπίτρεπτο να γινόμαστε έρμαιο στις ορέξεις των διακινητών που αποφασίζουν πόσοι άνθρωποι, με ποιό τρόπο και σε ποιά σημεία θα φτάσουν στη Λέσβο και στα άλλα νησιά. Τόσο η Ε.Ε όσο και το σύνολο της διεθνούς κοινότητας πρέπει να επέμβουν προς αυτή την κατεύθυνση άμεσα. Η ουσία όμως της πρότασης που καταθέσαμε ήταν η διεξαγωγή της καταγραφής των μεταναστών και των προσφύγων σε τουρκικό έδαφος και έπειτα η αναχώρησή τους απευθείας προς τις χώρες μετεγκατάστασής τους. Με τον τρόπο αυτό δίνουμε ένα καίριο χτύπημα στους διακινητές, μπορούμε να αποφασίσουμε χωρίς συνθήκες πίεσης ποιος έχει ανάγκη διεθνούς προστασίας και ποιος όχι ενώ παράλληλα αποφεύγουμε τις εξαντλητικές πορείες των προσφύγων μέσα από Ευρωπαϊκές χώρες. Θεωρώ το τελευταίο ιδιαίτερα σημαντικό καθώς το πέρασμα χιλιάδων προσφύγων από διαφορετικές χώρες δημιουργεί μικρής η μεγάλης κλίμακας κρίσεις διαχείρισης, οι οποίες με τη σειρά τους πιέζουν τις τοπικές κοινωνίες και έχουν ως επακόλουθο πολλές φορές την αναζωπύρωση φασιστικών και ρατσιστικών πυρήνων καθώς και αισθημάτων ξενοφοβίας. Έχω διαπιστώσει στην πράξη πως η εξάντληση και η έλλειψη καλής διαχείρισης είναι οι βασικότερες αιτίες εντάσεων ανάμεσα στους ίδιους τους πρόσφυγες αλλά και των κοινοτήτων που τους φιλοξενούν. Γνωρίζοντας όμως τις πολιτικές δυσκολίες που περιλαμβάνει η παραπάνω λύση, επανήλθα σε νέα πρόταση η οποία περιλαμβάνει απλά την ασφαλή μεταφορά προσφύγων από τα Τουρκικά παράλια προς τη Λέσβο και τα άλλα νησιά. Η οργανωμένη και κυρίως ασφαλή άφιξή τους μας επιτρέπει να οργανώσουμε καλύτερα τις δράσεις μας για την φιλοξενία τους και την καταγραφή τους ενώ για ακόμη μια φορά δίνει ένα δυνατό χτύπημα στους διακινητές. 

Σε επιχειρησιακό επίπεδο, καταφέραμε να ανταποκριθούμε στο μέσο όρο των 6.000 αφίξεων την ημέρα, σχεδιάζοντας και εφαρμόζοντας ένα συγκεκριμένο πλάνο με τη συνεργασία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες. Το σχέδιο αυτό περιλαμβάνει τη δημιουργία μικρών περιφερειακών κέντρων φιλοξενίες κοντά στις Βόρειες και Ανατολικές ακτές του νησιού, τη δημιουργία σημείων συγκέντρωσης κατά μήκος του δρόμου που οδηγεί στο Κέντρο καταγραφής της Μόριας και την εγκατάσταση ενός συστήματος μεταφορών με λεωφορεία. Οι δυσκολίες εφαρμογής ενός τέτοιου σχεδίου ήταν αμέτρητες, δεδομένου ότι ξεκινήσαμε την εφαρμογή του με δικά μας μέσα και με την επιβάρυνση του Δημοτικού προϋπολογισμού. Μέσα στο διάστημα που πέρασε έως την εφαρμογή του ζήσαμε πολλές δύσκολες στιγμές μερικές από τις οποίες ήταν σε οριακό σημείο. Δεν ήταν λίγες οι φορές που έπρεπε να λειτουργήσω πάνω από γραφειοκρατικές διαδικασίες και στα όρια της νομιμότητας για να μπορέσω να διατηρήσω την ισορροπία της τοπικής κοινωνίας και να κάνω αυτό που πρόσταζε η συνείδησή μου απέναντι στους κατατρεγμένους συνανθρώπους μου. Όμως, με τη στήριξη των συμπολιτών μου και την αξιοθαύμαστη αλληλεγγύη και συμπόνια που έδειξαν, παρά τα όποια προβλήματα μπορέσαμε και ανταποκριθήκαμε. Ανταποκριθήκαμε με σεβασμό, ανθρωπιά και πάνω από όλα δείχνοντας σε όλο το κόσμο πως οι Ελληνικές αξίες είναι ζωντανές και καλύπτουν κάθε έλλειμμα ανθρωπιάς. Αυτή ήταν η απόδειξη ότι παρά τα όποια προβλήματα η βοήθεια προς τον συνάνθρωπο και η φιλοξενία δεν έχει ξεχαστεί. Αυτό ήταν το δικό μας δάνειο, χωρίς προαπαιτούμενα, προς την διεθνή κοινότητα. Ήταν αυτή η στάση των κατοίκων της Λέσβου που δημιούργησε το κίνημα υποστήριξης για το Νόμπελ Ειρήνης, ήταν αυτή η στάση που μας έκανε να θέσουμε υποψηφιότητα για Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2021. Θέλω όμως να τονίσω πως παρά το ότι σηκώσαμε δυσανάλογα βάρη για λογαριασμό όλης της Ευρώπης και σας διαβεβαιώ, μπορούμε να σηκώσουμε ακόμα περισσότερα, δεν αντέχουμε σε καμία περίπτωση να βλέπουμε άψυχα σώματα μικρών παιδιών να ξεβράζονται στις ακτές μας και να αναζητούμε χώρους ταφής για την ανάπαυση των ψυχών αντί για χώρους φιλοξενίας. Το έγκλημα αυτό έχει αθώα θύματα και πρέπει να σταματήσει άμεσα, Πρέπει να σταματήσει ΤΩΡΑ! Αυτή τη στιγμή, μπορώ με σιγουριά να πω πως είμαστε σε θέση να προσφέρουμε φιλοξενία και να πραγματοποιήσουμε άμεση καταγραφή σε 6 με 7 χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες που φθάνουν καθημερινά. Παράλληλα, προσπαθώντας να εκμεταλλευτούμε το διάστημα των χαμηλών αφίξεων, προετοιμαζόμαστε για κάθε ενδεχόμενο δημιουργώντας νέους χώρους φιλοξενίας ώστε να είμαστε σε θέση να ανταποκριθούμε σε περίπτωση που οι αφίξεις ξεπεράσουν τις 10.000. Θέλω σε αυτό το σημείο να τονίσω πως παρά το ότι κληθήκαμε να διαχειριστούμε ένα τεράστιο ζήτημα το οποίο ούτε προκαλέσαμε ούτε ήταν μέρος της αρμοδιότητάς μας, το νησί μας δεν έχασε ούτε στο ελάχιστο από την ομορφιά που διαθέτει. Η Λέσβος, παραμένει ένας ασφαλής και πανέμορφος προορισμός για κάθε επισκέπτη δείχνοντας στην πράξη πως η φιλοξενία μας δεν διαχωρίζει ανθρώπους σε τουρίστες, επισκέπτες ή πρόσφυγες. Πιστεύω μάλιστα πως εκτός των άλλων πως η επισκεπτόμενος κάποιος το νησί μας, αποτελεί μια ηθική ανταμοιβή για την κοινωνία που στήριξε σε τόσο δύσκολες συνθήκες συνανθρώπους που είχαν ξεφύγει από το θάνατο και αναζητούσαν μια καλύτερη ζωή.

Όραμά μας είναι στο μέλλον να μπορέσουμε να αποσυνδεθούμε από τη Λέσβο  της κρίσης και να συνεχίσουμε την πορεία μας με νέες αφηγήσεις που θα αφορούν τη Λέσβο του πολιτισμού, τη Λέσβο της ιστορίας, τη Λέσβο του φυσικού τοπίου, τη Λέσβο των γεύσεων. Δε σκοπεύουμε όμως να ξεχάσουμε την ιστορία που γράφτηκε και γράφεται ακόμη στις παραλίες του νησιού μας. Γι’ αυτό το λόγο, σχεδιάζουμε τη δημιουργία μνημείου αλλά και προσφυγικού μουσείου μέσα στον χώρο φιλοξενίας του Καρά Τεπέ, ώστε να στείλουμε το μήνυμα κατά της ξενοφοβίας και του ρατσισμού και υπέρ της αλληλεγγύης και της ανθρωπιάς σε όλο το κόσμο. Έργα που θα θυμίζουν σε όλους ότι η Λέσβος στάθηκε πιστή στις Ελληνικές και Ευρωπαϊκές αξίες και καλωσόρισε τους πρόσφυγες πάνω από όλα ως ανθρώπους".