Η έλλειψη πόρων στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, η απουσία πολιτικής ηγεσίας που να μπορεί να λάβει αποφάσεις και να λύσει ζητήματα που σχετίζονται με τα δημόσια έργα και η άρνηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να δώσει παράταση στο χρόνο υλοποίησης των έργων του ΕΣΠΑ αποτελούν αρνητικές εξελίξεις για την επιτυχή ολοκλήρωση των δημοσίων έργων.

Αυτή η κατάσταση είναι που οδήγησε την Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ) να εκδώσει ανακοίνωση, με την οποία χτυπάει το καμπανάκι του κινδύνου στην κυβέρνηση. Διότι είναι άμεσος ο κίνδυνος να χαθούν πόροι πέντε δις ευρώ.

Οι οποίοι μάλιστα δεν πρόκειται να μεταφερθούν στην νέα προγραμματική περίοδο (2015 - 2020).

Το πρόβλημα είναι μεγάλο
Η περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου Χριστιάνα Καλογήρου αναφερόμενη στο θέμα αυτό δήλωσε στο «Ε»: «Το πρόβλημα είναι μεγάλο και το αντιμετωπίζουμε όλες οι περιφέρειες της χώρας, αυτός ήταν ο λόγος που εκδώσαμε και τη σχετική ανακοίνωση.

Εμείς στο Βόρειο Αιγαίο είχαμε διαβλέψει πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα και είχαμε κάνει έγκαιρα τις αναγκαίες κινήσεις.

Αυτό μπορεί να  μας φέρνει σε λίγο καλύτερη θέση από τις άλλες περιφέρειες της χώρας. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό το πρόβλημα είναι πολύ μεγάλο και αφορά όλες τις περιφέρεις».
Σε ανάλογο πλαίσιο ο πρόεδρος της ΕΝΠΕ Κώστας Αγοραστός δήλωσε: «Η υπηρεσιακή κυβέρνηση, αλλά και αυτή που θα προκύψει από τις εκλογές πρέπει να επιδοθούν σε έναν αγώνα δρόμου υψηλών ταχυτήτων, ώστε να μη χαθούν πόροι 5 δις από τα ΕΣΠΑ».

Η ΕΝΠΕ ζητά επαναπροσδιορισμό της στρατηγικής για την ολοκλήρωση του τρέχοντος και την εκκίνηση του νέου ΕΣΠΑ από την κυβέρνηση, αλλά και εγρήγορση από την υπηρεσιακή κυβέρνηση κι εκείνη που θα αναδειχθεί από τις εκλογές.

Διότι ο κίνδυνος να χαθούν πόροι από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ είναι άμεσος και εντονότερος από κάθε άλλη φορά.

Φρένο στα έργα
Η όλη κατάσταση στη χώρα -εκτιμά η ΕΝΠΕ- τον τελευταίο χρόνο έχει ως αποτέλεσμα να καθυστερήσει η υλοποίηση των έργων κατά τέσσερις μήνες περίπου, με συνέπεια πολλά έργα να τίθενται εκτός χρονοδιαγράμματος.

Η κυβέρνηση από την πλευρά της μετά τη συμφωνία με τους εταίρους για το τρίτο μνημόνιο, είχε εναποθέσει τις ελπίδες της στη χορήγηση παράτασης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε να ολοκληρωθεί ομαλά το πρόγραμμα. Το αίτημα είχε τεθεί από τον υπουργό Οικονομίας Γιώργο Σταθάκη, ωστόσο κατά τη διάρκεια του τρέχοντος μηνός το αίτημα απορρίφθηκε.

Καλά πληροφορημένες πηγές επί του ζητήματος αναφέρουν ότι «ήταν βέβαιο ότι θα απορριφθεί το αίτημα.

Διότι από τη στιγμή που δεν έχουν εγκριθεί άλλα ανάλογα αιτήματα από άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρότερα προβλήματα, γιατί να εγκριθεί το ελληνικό αίτημα». Στην ουσία η απόφαση αυτή λέει ότι μια πιθανή έγκριση του ελληνικού αιτήματος θα οδηγούσε σε αλλεπάλληλα αιτήματα από τις άλλες χώρες-μέλη που δυσκολεύονται να ολοκληρώσουν έγκαιρα τα έργα που είναι ενταγμένα σε χρηματοδοτικά προγράμματα της περιόδου 2007 - 2013.

Η έλλειψη πόρων στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων έχει ως συνέπεια να φρενάρεται η υλοποίηση των έργων σε μια περίοδο που είναι αναγκαίες οι χρηματοδοτήσεις για να επισπευσθούν οι εργασίες, ώστε να γίνει εγκαίρως η ολοκλήρωση των έργων.

Βάλε-βγάλε έργα
Ενδεικτικές περιπτώσεις προβλημάτων είναι ότι το υπουργείο Υγείας δεν έχει κάνει ακόμη την κατανομή για να πληρωθούν έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη, με αποτέλεσμα να έχουμε αργοπορία στην εκτέλεση του φυσικού αντικειμένου.

Ορισμένα Πανεπιστήμια μπορούσαν να πληρώσουν μέσα στον Αύγουστο, αλλά δεν το έκαναν με αποτέλεσμα να μην έχουν ξεκινήσει ακόμη τα έργα. Κάποιοι δήμοι καθυστερούν σε ό,τι αφορά τα σχολεία, ενώ και άλλες κεντρικές υπηρεσίες δεν έχουν προχωρήσει γρήγορα τα έργα.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, από τον Απρίλιο και μετά που είχαν γίνει οι κατανομές των χρημάτων στους κωδικούς των έργων, αυτές να μην εκτελεστούν από την Τράπεζα της Ελλάδας. Η εξέλιξη αυτή κόστισε μία καθυστέρηση τριών μηνών, ενώ προστέθηκε ένας ακόμη μήνας λόγω των capital controls.

Επίσης η ΕΝΠΕ έχει ζητήσει προκαταβολή των χρημάτων από το ΕΣΠΑ 2014 -2020, εκείνων που οφείλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή γιατί η χώρα δεν είχε χρήματα για να πληρώσει.

Αυτό όμως, δεν πρέπει να συμβεί με απομείωση του προϋπολογισμού, γιατί όπως το σχεδιάζει το αρμόδιο υπουργείο κινδυνεύει να κλείσει το ΕΣΠΑ στο 100% με τα χρήματα που θα δώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χωρίς εθνικούς πόρους. Αυτό σημαίνει ότι ο προϋπολογισμός όλων των έργων του ΕΣΠΑ στο σύνολό του θα απομειωθεί, με συνέπεια τη δημιουργία χρηματοδοτικού κενού στο ΕΣΠΑ 2007 - 2013 που πρέπει να καλυφθεί από το επόμενο ΕΣΠΑ.

Εκεί θα υπάρξει πρόβλημα και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και η επόμενη προγραμματική περίοδος δεν έχει άπειρα χρήματα σε όλες τις δομές.

Για να το πούμε πιο απλά, η ΕΝΠΕ φοβάται πως το αμέσως επόμενο διάστημα με την απομείωση των προϋπολογισμών των προγραμμάτων, κάποια έργα θα τεθούν εκτός χρηματοδοτήσεων, με την υπόσχεση ότι θα περάσουν στο πρόγραμμα της νέας προγραμματικής περιόδου.

Δηλαδή θα έχουμε μεγάλο αριθμό απεντάξεων. Επειδή όμως οι χρηματοδοτήσεις της νέας περιόδου είναι περιορισμένες και επειδή αλλάζουν οι όροι ένταξης των έργων η ΕΝΠΕ φοβάται πως θα υπάρχουν έργα που θα μείνουν στον αέρα. Αυτός είναι ο λόγος που πιέζει να μη γίνει μείωση των προϋπολογισμών.