Στις 14 Σεπτεμβρίου 1908 δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Η Αλήθεια» των Αθηνών, Αριθ. (209-37), πρωτοσέλιδο άρθρο με τίτλο:
«ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΟΚΑΛΥΨΙΣ
ΑΝΕΚΔΟΤΟΙ ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ
Γ. ΑΒΕΡΩΦ - Δ. ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗ
ΕΜΠΡΟΣ ΟΙ ΠΟΛΥΤΑΛΑΝΤΟΙ»

Ο Δρ. Παναγιώτης Δ. Βερναρδάκης* μάς έστειλε το κείμενο του άρθρου, διασκευασμένο σε μονοτονικό σύστημα, για αναδημοσίευση, μαζί με σχετικά σχόλια.

Το Ελληνικόν Κοινόν δεν θα ελησμόνησε βεβαίως τον δαφνοστεφή ποιητήν και κράτιστον των Ελλήνων φιλολόγων Δημήτριον Βερναρδάκην, ου τον θάνατον πενθούσιν αι Μούσαι μετά του Πανελληνίου.

Δεν θα ελησμόνησε τα θαυμάσια αυτού μαθήματα της Γενικής Ιστορίας, άτινα τοσούτον κατεκήλησαν γενεάν ολόκληρον φοιτητών τού Εθνικού Πανεπιστημίου, τοσούτον εθαυμάσθησαν και τοσούτον εξαιρετικήν αφήκαν εποχήν.

Αλλά το Πανελλήνιον θέλει πληροφορηθή ήδη πόσον αι καθηγητικαί εκείναι παραδόσεις τού μεγάλου των γραμμάτων φωστήρος εξετιμήθησαν υπό του αειμνήστου εθνικού ευεργέτου Γεωργίου Αβέρωφ εκ πληροφοριών ας είχε παρά φίλων του περί αυτών, και θέλει μάθει συνάμα ότι εν τη άκρα αυτού φιλοπατρία και εν τω ζήλω αυτού υπέρ των γραμμάτων είχεν αποφασίσει την διά τύπου δημοσίευσιν αυτών.

Ο εκτελεστής της διαθήκης Αβέρωφ κύριος Λ. Φ. Λιμπρίτης ευηρεστήθη να δώση ημίν προς δημοσίευσιν την επιστολήν ην έγραψε ο Γ. Αβέρωφ τη 6) 18 Ιουνίου 1889 προς τον μακαρίτην Δημ. Βερναρδάκην, δι’ ης τω ανεκοίνου ότι ανελάμβανε την ιδίαις δαπάναις έκδοσιν των μαθημάτων εκείνων της Γεν. Ιστορίας, και την απάντησιν τούτου προς τον γενναίον χορηγόν.

Καίτοι εματαιώθη η έκδοσις αύτη εκ λόγων σοβαρών, ούς προέβαλε βραδύτερον ο Δ. Βερναρδάκης, κρίνομεν εύλογον να δημοσιεύσωμεν εν τη «Αληθεία» τας δύο ταύτας επιστολάς, ου μόνον όπως εύρη το Ελληνικόν Κοινόν νέους λόγους θαυμασμού των αισθημάτων φιλοπατρίας και φιλοκαλίας άμα του αειμνήστου μεγάλου εθνικού ευεργέτου, αλλά και ίνα καταδειχθή οποίαν γνώμην είχεν ούτος περί του ζητήματος της γλώσσης ημών, και πόσον πρακτικώς έκρινεν ότι η ορθοέπεια και το διακρίνον τον Δ. Βερναρδάκην απαράμιλλον κάλλος της γλώσσης έμελλον να χαράξωσι ταύτη τρίβους ασφαλεστέρους πάσης γραμματικής διδασκαλίας και θεωρητικής συζητήσεως.
Ιδού αι εν λόγω επιστολαί:

Η επιστολή του Αβέρωφ
Εν ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ τη 6) 18 Ιουνίου 1889
Ελλογιμώτατε Κύριε Δ. Ν. Βερναρδάκη
Εις Μυτιλήνην
Ασμένως έλαβον την από 4) 16 Ιανουαρίου ε. έ. υμετέραν επιστολήν, αληθούς δε χαράς ενεπλήσθην μαθών εξ αυτής ότι αποφασίζετε να προβήτε εις την δημοσίευσιν της παρ Υμών συγγραφομένης Γενικής Ιστορίας, εάν εγώ αναδεχθώ την δαπάνην τής εκδόσεως αυτής.
Η έξοχος παιδεία και αι πλήρεις σοφίας συγγραφαί Υμών, η μαγευτική χάρις του λόγου Σας, η εν πάσι τοις αναγομένοις εις την πνευματικήν του έθνους ημών ανάπτυξιν ζητήμασιν, ορθοφροσύνη Υμών και η προς ταίς αρεταίς ταύταις διαλάμπουσα εν παντί έργω Υμών ακραιφνής φιλοπατρία, κατέστησαν το όνομά Σας πανελλήνιον.

Εάν δε το Ελληνικόν Έθνος καυχάται επί πνευματική υπεροχή εν τη χορεία των άλλων εθνών, οφείλει τούτο εις τα έξοχα εν τοις γράμμασι πνεύματα, τα κατά τας ποικίλας του βίου αυτού φάσεις διαλάμψαντα, εν οις επαξίως συγκατηρίθμησεν Υμάς η κοινή πεποίθησις, η σώφρων, πεφωτισμένη και αμερόληπτος του Έθνους πεποίθησις.

Την πεποίθησιν ταύτην συνεμερίσθην και εγώ, παρακολουθών της πεφωτισμένης Υμών διανοίας τα έξοχα έργα, διεκαιόμην δ’ από πολλού χρόνου υπό του πόθου να ίδω εις φως εξερχομένην την περί της Γενικής Ιστορίας συγγραφήν Υμών, ης το πλείστον μέρος εδιδάξατε από της έδρας του Εθνικού Πανεπιστημίου.

Δεν ηξιώθην ν’ ακούσω εγώ αυτός των σοφών εκείνων μαθημάτων Σας. Αλλ’ η περί αυτών φήμη και η γνώμη άλλων αρμοδιωτέρων εμού οίτινες ηυτήχησαν να παρακολουθήσωσιν αυτά, και το εκ των άλλων Υμών συγγραφών τεκμήριον περί της μεγάλης αυτών αξίας, με παρεκίνησαν να ερωτήσω Υμάς διά του κοινού φίλου Κου Λ. Φ. Λιμπρίτου, εάν δεν διατίθεσθε να δημοσιεύσητε την συγγραφήν Σας ταύτην, αναλαμβάνοντος εμού την προς τούτο δαπάνην, διότι δεν αγνοώ ότι δυστυχώς η διά το ολιγάριθμον των ομοεθνών μικρά κατανάλωσις δεν θα ηδύνατο ν’ ασφαλίση Υμίν ουδ’ αυτήν την δαπάνην της εκδόσεως, πολλώ ήττον ν’ ανταμείψη τους ατρύτους και πολυετείς Υμών κόπους ως συγγραφέως.

Πληροφορηθείς ήδη εκ της επιστολής Σας ότι αιρομένου εκ μέσου του χρηματικού τούτου κωλύματος προθύμως αποδύεσθε εις το έργον σπεύδω διά της παρούσης να δηλώσω Υμίν, ότι αναδέχομαι την δαπάνην της εκδόσεως διά τύπου του περί Γενικής Ιστορίας συγγράμματος Υμών εκ δεκαέξ ή και πλειόνων τόμων, μετ’ εικόνων και πινάκων εις δισχίλια σώματα.

Παρακαλών δ’ Υμάς ν’ ἀναλάβητε μετ’ ευψυχίας την παρασκευήν του έργου, εύχομαι εκ μέσης ψυχής ίνα χαρίζηται Υμίν ο Παντοδύναμος ασάλευτον υγείαν επί μήκιστον χρόνον και αδιάπτωτον έμπνευσιν, όπως αγάγητε εις αίσιον πέρας εξ ίσου πολύτιμον όσον και μέγα έργον.

Ευτυχής δε θέλω λογισθή εάν αξιωθώ να ίδω τους ομοεθνείς μου εντρυφώντας εις την ανάγνωσιν τοιούτου βιβλίου. Εξ αυτού θα μανθάνωσι τα του βίου τού ανθρωπίνου γένους εξιστορούμενα μετά της διακρινούσης Υμάς εμβριθείας και χάριτος. Η φιλόσοφος κρίσις Υμών θέλει παρέχει εις τους αναγνώστας του βιβλίου τούτου άφθονα και σωτήρια διδάγματα πολιτικά, ηθικά και θρησκευτικά.

Η ένθους έμπνευσις και το υψιπετές ύφος του λόγου Σας θα εξαίρωσι το φρόνημα επί τοις ανδραγαθήμασιν των προγόνων ημών ιδία, θα συντρίβωσι την καρδίαν επί τοις παθήμασιν ή τη κακοδαιμονία αυτών θα φέρωσιν ερύθημα εις τας παρειάς επι ταίς παρεκτροπαίς και τη καταπτώσει αυτών, και θα διδάσκωσιν ούτω πλειότερον πάσης οιασδήποτε θεωρητικής διδασκαλίας.

Η δε ορθοέπεια και το διακρίνον Υμάς απαράμιλλον κάλλος της γλώσσης θα χαράξωσι ταύτη τρίβους ασφαλεστέρας πάσης γραμματικής διδασκαλίας καὶ θεωρητικής συζητήσεως.

Τοιούτο, προαισθάνομαι και έχω ακλόνητον πεποίθησιν, έσται το έργον, όπερ δεν θέλετε οκνήσει, Θεού συνευδοκούντος, να παραδώσητε εις τας χείρας του ημετέρου Έθνους, παρέχοντες ούτω και εις εμέ αξιόλογον ευκαιρίαν να καυχώμαι ότι συνετέλεσα εις την ωφέλειαν αυτού.

Επί τούτοις δέξασθε την εκδήλωσιν της εξαιρέτου προς Υμάς τιμής και υπολήψεως, δότε δε τους εγκαρδίους ασπασμούς μου τω αξίω Υμῶν αδελφώ Κω Γρηγορίω μετά των ευχαριστιών μου επί τη τιμή της εις εμέ αφιερώσεως του πρώτου τόμου των παρ᾿ αυτού εκδιδομένων Ηθικών του Πλουτάρχου.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΑΒΕΡΩΦ

Υ. Γ. Επιφυλάσσομαι να κανονίσω μεθ᾿ Υμών, αφού λάβωμεν αμφότεροι τας δεούσας πληροφορίας, το ζήτημα της χορηγηθησομένης υπ᾿ εμού δαπάνης.

Και η επιστολή Βερναρδάκη
Εν ΜΥΤΙΛΗΝΗ τη 12) 24 Ιουλίου 1889
Φιλογενέστατε άνερ και φιλομουσότατε,

Έλαβον την από 6) 18 Ιουνίου επιστολήν, δι’ ης μοι ανακοινούτε την απόφασίν Σας, ότι αναδέχεσθε την δαπάνην της εκδόσεως του περί γενικής ιστορίας συγγράμματός μου και με προτρέπετε ν’ αναλάβω μετ’ ευψυχίας την προς εκτύπωσιν, αναθεώρησιν και παρασκευήν του έργου.

Σας ευχαριστώ εγκαρδίως, φιλογενέστατε άνερ και φιλομουσότατε, διά την γενναιόδωρον χορηγίαν, ης ηξιώσατε το από πολλών ετών εν τη βιβλιοθήκη μου αποκείμενον έργον, όπερ άνευ της Υμετέρας μερίμνης και αντιλήψεως έμελλεν αναμφιβόλως να μένη τεθαμμένον διά παντός.

Αλλά συγχρόνως Σας ευχαριστώ και διά την επιστολήν Σας αυτήν, ουχ ήττον της χορηγίας Σας μεγαλόδωρον. Η επιστολή αύτη είναι εικών πιστή όχι της οιασδήποτε εν τοις γράμμασι και τη επιστήμη αξίας μου, αλλά της μεγάλης του πανελληνίου χορηγού ψυχής, όστις μεγαλοφρόνως εξαίρων τα ταπεινά και σμικρά, επιθυμεί να υψώση μέχρις εαυτού, ει δυνατόν, τον ευεργετούμενον διά της τιμής και της ευφημίας.

Η επιστολή αύτη είναι η γλυκυτέρα αμοιβή, ης μέχρι τούδε απήλαυσα εν τω μακροχρονίω μου φιλολογικώ σταδίω, αύτη δ’ έσται και το ισχυρότερον μετά Θεόν στήριγμά μου εν τη νέα και επιπόνω μου σταδιοδρομία.

Επειδή καθ’ α μοι γράφει ο κοινός φίλος κύριος Λ. Φ. Λιμπρίτης ευηρεστήθητε να προνοήσητε και περί της προκαταρκτικής δαπάνης, ήτις απαιτείται όπως μεταβώ εις πόλιν τινά της Εσπερίας και διαμείνω εκεί μέχρις ότου κανονίσω τα της παρασκευής και εκτυπώσεως του έργου θέλω Σας γράψει περί τούτου ευθύς ως τελέσας μικράς μου τινάς ημιτελείς εργασίας, ετοιμασθώ προς αναχώρησιν.

Δέξασθε, φιλομουσότατε και φιλογενέστατε άνερ, την διαβεβαίωσιν της βαθυτάτης και διά βίου ευγνωμοσύνης μεθ᾿ ής διατελώ πρόθυμος.
Ο υμέτερος,
Δ. Ν. ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗΣ

Τω φιλομουσοτάτω καὶ φιλογενεστάτω
Κυρίω Κυρίω Γεωργίω Αβέρωφ
Εις Αλεξάνδρειαν
Εκ μεταγενεστέρων επιστολών του πολυκλαύστου Βερναρδάκη εξάγεται ότι παρητήθη του προκειμένου έργου της εκδόσεως της γενικής ιστορίας του άτε μη αισθανόμενος επαρκείς δυνάμεις ένεκα της κλονισθείσης υγείας του, ουδ’ επαρκή τον υπολειπόμενον του βίου του χρόνον προς συντέλεσιν του έργου.

Αλλά πρέπει άρα γε ν’ απολεσθή διά παντός ο φιλολογικός εκείνος και εθνικός θησαυρός των περί γενικής ιστορίας περιπύστων μαθημάτων του σοφωτάτου των ανδρών της νεωτέρας Ελλάδος;

Οι κληρονόμοι αδελφοί αυτού διαπρέποντες εν ταίς γράμμασιν δεν αισθάνονται τάχα υποχρέωσιν προς το Έθνος και δεν νομίζουν ότι εάν ουχί ολόκληρον την σειράν των παραδόσεων εκείνων του αδελφού των (διά το αδύνατον της αναθεωρήσεως και το μέγεθος του έργου) αλλά τουλάχιστον ικανόν μέρος της Ελληνικής και Ρωμαϊκής ιστορίας όπερ ουδεμιάς αναθεωρήσεως θα έχη χρείαν, οφείλουσι να παραδώσωσιν εις αυτό; Τα ανέκδοτα έργα του Βερναρδάκη ίσως είνε κατά τύπους κληρονομιαίον κτήμα αυτών, κυρίως όμως και ουσιωδώς είνε και θα είνε κτήμα του Έθνους και τούτο δεν οφείλει ν’ απολέση αυτά.

Η δε προσδοκωμένη εκ της δημοσιεύσεως τόμων τινών του εν λόγω έργου ωφέλεια δεν θα εμπνεύση άρά γε τινα των βαθυπλούτων ομογενών ν’ αναλάβη την σχετικήν δαπάνην; Ημείς ρίπτομεν την ιδέαν, ας μελετήσωσι δ᾿ αυτήν οι πολυτάλαντοι του Έθνους.

Και διατί να μη προσδοκώμεν τοιαύτην απόφασιν από πολλών εξ αυτών, οίον από την Κυρίαν Ιφιγένειαν Συγγρού, την κληρονόμον των αρετών και της γενναιοδωρίας του αειμνήστου συζύγου της, ή από τους ακμάζοντας εν Αιγύπτω εις πλούτον και φιλοπατρίαν Νέστορα Τσανακλήν, Αλέξανδρον Ρόστοβιτς και άλλους, ή από τινα των εν Αγγλία Ράλλην ή Βαλλιάνον; Αλλά μήπως και εκ των κληρονόμων Αβέρωφ δεν δύναταί τις ν’ αναλάβη τοιαύτην δαπάνην τιμών την μνήμην εκείνου;

Ποίον ευγενέστερον μνημόσυνον θα ηδύναντο ούτοι να τελέσωσιν υπέρ της αγίας εκείνου ψυχής; Ποίαν χαράν δεν θα αισθανθή αύτη βλέπουσα συνεχιζόμενα τα υπέρ του Έθνους γενναία αισθήματα του μεγάλου ανδρός και δη εν έργω όπερ εκείνος προφρόνως είχεν εγκολπωθή;

Και σχόλια του Παναγιώτη Δ. Βερναρδάκη
Ο δικηγόρος και λόγιος στην Αλεξάνδρεια Λουδοβίκος Φ. Λιμπρίτης, έμπιστος φίλος και προσωπικός δικηγόρος του Γεωργίου Αβέρωφ, καθώς και επιστήθιος φίλος και θαυμαστής των αδελφών Δημ. Ν. και Γρηγ. Ν. Βερναρδάκη (ο Δημ. Βερναρδάκης, μεταξύ άλλων, είχε εκφωνήσει τον επικήδειο λόγο στον πατέρα τού Λουδοβίκου Φραγκίσκο Λιμπρίτη, στις 8 Απριλίου 1876), είχε την έμπνευση να παρακαλέσει τον Δημ. Ν. Βερναρδάκη να γράψει έναν ύμνο στο Γεώργιο Αβέρωφ, το μεγάλο ευεργέτη, για να τον αποδίδουν οι μαθητές και οι μαθήτριες που φοιτούσαν στην Ελληνική Σχολή της Αλεξάνδρειας.

Ο ύμνος στάλθηκε από τον ποιητή, που βρισκόταν στη Μυτιλήνη, και μελοποιήθηκε αργότερα από το Σπύρο Σαμάρα. Προηγήθηκε, ωστόσο, η παραγγελία του Δημ. Βικέλα στον Κωστή Παλαμά για τον «Ολυμπιακό Ύμνο», κι αυτός μελοποιημένος από τον Σαμάρα.

ΥΜΝΟΣ ΕΙΣ ΓΕΩΡΓΙΟΝ ΑΒΕΡΩΦ

Με ρόδα και λωτόν το Ελικώνιον

εκ δάφνης στέφος, πλέξωμεν, ω φίλοι

συμμαθηταί, κ’ εις αίνον εναρμόνιον

κινήσωμεν τα νεαρά μας χείλη.

Η δάφνη τίνος και τα χαριστήρια;

άρχοντος, μεγιστάνος, ηγεμόνος;

Τις ο Μαικήνας ον τα παιδευτήρια

αινούσι κ’ η νεότης ευγνωμόνως;


Δεν έχει τίτλους και δυνάστου σήματα

ο γεραρός προστάτης της Σχολής μας,

Αλλά εις δωρεάς κ’ ευεργετήματα

αυτόν γνωρίζει πρώτον η Πατρίς μας.
Το ένδοξόν του όνομ’ αναφαίρετον

του έθνους κτήμα· αλλ’ η σεβασμία

Μορφή του εγκαλώπισμα εξαίρετον

είνε ημών των εν Αλεξανδρεία.

Με ρόδα και λωτόν το Ελικώνιον

εκ δάφνης στέφος, πλέξωμεν, ω φίλοι

συμμαθηταί, κ’ εις αίνον εναρμόνιον

κινήσωμεν τα νεαρά μας χείλη.

Γεώργιε Αβέρωφ! ολβιότητος

πλήρης ο βίος είη σοι κ’ ευαίων

Τού Έθνους, των Μουσών και της Κοινότητος

επ’ αγαθώ της των Αλεξανδρέων.

Ο ίδιος ο Λιμπρίτης, ύστερα από το θάνατο του Αβέρωφ, ως εκτελεστής της διαθήκης του, παράγγειλε στο φημισμένο γλύπτη Μπονάνο μια στήλη από πεντελικό μάρμαρο, με την ανάγλυφη προτομή του Αβέρωφ. Στην κορυφή της, βρίσκεται ο φοίνικας, που συμβολίζει την αναβίωση του ελληνικού έθνους.

Στη βάση της ένα λιοντάρι κοιτάζει ψηλά την προτομή, θρηνώντας για το χαμό του μεγάλου ευεργέτη. Το λιοντάρι συμβολίζει τη δύναμη του Ελληνισμού. Στα πόδια του λιονταριού, βρίσκεται μια μεγάλη ανοιχτή περγαμηνή, με το παρακάτω επίγραμμα του Βερναρδάκη.Η στήλη είναι στημένη εμπρός στα Αβερώφεια Σχολεία της Αλεξάνδρειας.

«Αιέν ος ευποιών ου κάμνε, καμόντα μόρω, φεύ!

Γεώργιον ώδε κενόν μνήμα κάλυψ’ Αβέρωφ,

οστέα δ’ Ατθίδ’ υπό χθονί νυν γε φίλη φίλα κείται.

Πρω γαρ έρωτι καλών ούτος αλούς, φάρος ως

τοις παρά Νείλον, Αθήνησιν τ’
ανά την Ελλάδα έλαμψεν

ευποιΐας προχέων, ων αριθμόν τις ερεί;

Και Σταδίοιο γ’ ες άστρ’ ανταυγής μάρμαρος όψις

έσται αεί θαλερός τω μάκαρι στέφανος».


Και σε μετάφραση του πατέρα μου, Δημ. Γρηγ. Βερναρδάκη:
«Δεν απόκανε δίνοντας, αχ ! τον δάμασε ο Χάρος.
Τούτο το μνήμα ταδειανό σκέπασε τον Αβέρωφ,
Τα τίμητά του κόκκαλα τώρα τα κρύβει η Αθήνα.
Νωρίς τον πήρε ο έρωτας προς τα καλά, σα φάρος
παντού έλαμψε, στο Νείλο, στην Αθήνα,
στην Ελλάδα,
σκορπώντας τάγια δώρα του, μα ποιός θα τα μετρήση;Τ
ο μαρμαρένιο Στάδιο, που αντιφεγγίζει ως τάστρα,
θα είνε για τον καλότυχο ταμάραντο στεφάνι».

Ο Δημ. Ν. Βερναρδάκης έγραφε το 1867, όταν ήταν ακόμα καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών:
«Κατά το κακώς επικρατήσαν έθος, τα μεν λοιπά των γυμνασιακών μαθημάτων ερμηνεύονται υπό ειδικών καθηγητών, μόνον δε το μάθημα της Iστορίας ρίπτεται οδού πάρεργον εις τους μαθητάς ως ανάγνωσμα οίκοθεν καταληπτόν, και τρόπον τινά μη χρήζον διδασκάλου, τουτέστιν ερμηνευτού».

Τα λόγια αυτά του σοφού Δ. Βερναρδάκη δεν έχασαν μέχρι σήμερα τίποτε από την επικαιρότητά τους, παρ’ όλες τις «εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις» που μεσολάβησαν από τότε, και αντανακλούν, μαζί με τις δυστοκίες σχετικά με τα κατάλληλα σχολικά βιβλία, τη σημερινή κατάντια της διδασκαλίας του μαθήματος της ιστορίας.

Ο ανέκδοτος θησαυρός των πανεπιστημιακών παραδόσεων του μαθήματος της ιστορίας από το Βερναρδάκη χρήζει και απ’ αυτής της πλευράς ιδιαίτερου ενδιαφέροντος.

Αναφορά του Γ. Αβέρωφ στο Γρηγ. Βερναρδάκη και τα «Ηθικά» του Πλουτάρχου
Ο Γρηγ. Ν. Βερναρδάκης εξέδωσε από το 1888 έως το 1896, στον εκδοτικό οίκο «Teubner» της Λειψίας, τα «Ηθικά» του Πλουτάρχου σε μία ελάσσονα έκδοση (editio minor).

O πρώτος τόμος είναι αφιερωμένος στο Γεώργιο Αβέρωφ:
«ΓΕΩΡΓΙΩΙ ΑΒΕΡΩΦ
ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗΣ ΕΝΕΚΑ»

Τη μείζονα κριτική έκδοση (editio maior) των «Ηθικών» του Πλουτάρχου του Γρηγ. Ν. Βερναρδάκη στην Ακαδημία Αθηνών επιμελούνται, από το 2008, ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βόννης κ. Heinz Gerd Ingenkamp και ο υποφαινόμενος.

H διεθνής ιστοσελίδα www.bernardakis.de, που είναι αφιερωμένη στον Γρηγ. Ν. Βερναρδάκη, δίνει πληροφορίες για το όλο εγχείρημα.

Αρχείο και βιβλιοθήκη του Δημ. Ν. Βερναρδάκη
Μια απάντηση στο τελευταίο ερώτημα της εφημερίδας «Η Αλήθεια», που αναφέρεται στα χειρόγραφα της Γενικής Ιστορίας του Βερναρδάκη καθώς και στο συναφές ερώτημα για την τύχη του αρχείου και της βιβλιοθήκης του, θα δοθεί εν καιρώ μέσα από τα φύλλα του «Εμπρός».

Στο παρόν φύλλο, θα ήθελα μόνο περιληπτικά να αναφερθώ στο γεγονός ότι ο αρθογράφος της εφημερίδας «Η Αλήθεια» δε μπορούσε να γνωρίζει ότι βιβλιοθήκη και αρχείο του Δ. Ν. Βερναρδάκη πουλήθηκαν μετά τον θάνατό του (1907) από τη χήρα του Αγλαΐα (το γένος Χλυμίτζα) στο Ζάννο Σιφναίο, ο οποίος τα δώρισε στα Φιλανθρωπικά και Εκπαιδευτικά Καταστήματα Μυτιλήνης. Και εδώ αρχίζει η αφάνταστα τραγική περιπέτεια της ανεκτίμητης αυτής Συλλογής του Δ. Ν. Βερναρδάκη, για την οποία θα αναφερθώ εκτενώς σε ένα από τα επόμενα τεύχη του «Εμπρός».

Παναγιώτης Δ. Βερναρδάκης  Αγία Μαρίνα
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

*Ο Παναγιώτης Δ. Βερναρδάκης, εγγονός του Γρηγορίου Ν. Βερναρδάκη, είναι διπλ. οικονομολόγος του Πανεπιστημίου του Mainz και διδάκτωρ οικονομικών επιστημών του Πανεπιστημίου της Φραγκφούρτης.

Εργάσθηκε στο γερμανικό τραπεζικό τομέα καθώς και σε πανεπιστήμια εφαρμοσμένων οικονομικών επιστημών. Εκτός των οικονομικών, ασχολείται και με φιλολογικά θέματα.

Έχει εκδώσει στα γερμανικά δύο βιβλία οικονομικού περιεχομένου: «Ανάλυση φερεγγυότητας διεθνών πιστωτικών ιδρυμάτων» και «Η Ελλάδα ως 12 μέλος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης - Γεγονότα και Προοπτικές». Είναι επίτιμο μέλος της Διεθνούς Εταιρείας Πλουτάρχου («International Plutarch Society») και επιμελείται, από το 2008, μαζί με τον ομότιμο καθηγητή Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βόννης κ. Heinz Gerd Ingenkamp, τη μείζονα κριτική έκδοση των «Ηθικών» του Πλουτάρχου του Γρηγ. Ν. Βερναρδάκη (editio maior) στην Ακαδημία Αθηνών (λεπτομερής πληροφόρηση δίνεται στη διεθνή ιστοσελίδα: www.bernardakis.de).