«Τα προβλήματα των ελληνικών νησιών δεν λύνονται ούτε με μέτρα «ασπιρίνες», ούτε με μεμονωμένες πολιτικές. Χρειάζεται ολοκληρωμένη νησιωτική πολιτική και αναπτυξιακή στρατηγική που να αξιοποιεί τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των νησιών». Αυτός ήταν ο βασικός άξονας των παρεμβάσεων του Γ.Σπιλάνη, επικεφαλή του συνδυασμού ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ στο  Περιφερειακό Συμβούλιο της περασμένης Τετάρτης.

Ο Γ.Σπιλάνης υπογράμμισε ότι με δεδομένη την υψηλή φοροδιαφυγή, εξ αιτίας της μη απόδοσης από τις επιχειρήσεις του ΦΠΑ που εισπράττεται από τους καταναλωτές, οι πιέσεις για αύξηση συνολικά του ΦΠΑ σε κρίσιμους αναπτυξιακούς τομείς για τα νησιά όπως ο τουρισμός και με τη παράλληλη κατάργηση του μειωμένου ΦΠΑ στα νησιά, μόνο προβλήματα θα δημιουργήσει. Η αύξηση του ΦΠΑ δεν πρόκειται θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα των εσόδων του κράτους, ενώ θα αυξήσει το κόστος ζωής στα νησιά και θα εντείνει την παραοικονομία, αφού η αδυναμία των μηχανισμών ελέγχου παραμένει και το «κίνητρο» για απόκρυψη εσόδων θα είναι πλέον διπλό: η κατακράτηση του υψηλού ΦΠΑ και η απόκρυψη εισοδήματος. Αλλωστε έχουμε πλέον ανάλογη εμπειρία πως λειτούργησε η αύξηση του φόρου κατανάλωσης στα καύσιμα. Για το λόγο αυτό θεσμοί και κυβέρνηση πρέπει να εντείνουν τη προσπάθεια τους ώστε να βελτιωθεί η λειτουργία της διοίκησης, ενώ χρειάζεται να εφαρμοστεί ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα που να δίνει έμφαση στα έσοδα από το εισόδημα. Μόνο όταν όλα τα έσοδα δηλώνονται, οι πραγματικά κατέχοντες, είτε βρίσκονται στα «πλούσια» νησιά είτε όχι, θα πληρώσουν ανάλογα με τη πραγματική τους οικονομική κατάσταση.

Ταυτόχρονα δεν θα κουραστούμε να επαναλαμβάνουμε ότι χρειάζεται να εκπονηθεί και να εφαρμοστεί ολοκληρωμένη νησιωτική πολιτική, όπου η φορολογική πολιτική αποτελεί μία μόνο παράμετρο που θα πρέπει να ενισχύει την αναπτυξιακή δυναμική και την κοινωνική δικαιοσύνη και όχι το αντίθετο. Δυστυχώς τα ψηφίσματα σπάνια έχουν αποτέλεσμα άλλο πέρα από τη «πολιτική εκτόνωση» ή την καταδίκη της εκάστοτε κυβερνητικής πολιτικής. Για το λόγο αυτό οι νησιωτικοί φορείς με επικεφαλείς τις Περιφέρειες, τους Δήμους και τα Επιμελητήρια καλούνται να εκπονήσουν μια πολιτική που να μην στοχεύει απλά σε επιδοτήσεις αλλά στην ενδυνάμωση του παραγωγικού ιστού, ενώ καλείται η κυβέρνηση να ενεργοποιήσει το Συμβούλιο Νησιωτικής Πολιτικής και τη ρήτρα νησιωτικότητας όπως δεσμεύθηκε στις προγραμματικές δηλώσεις.

Αυτή είναι η μόνη βιώσιμη στρατηγική για να ανατραπεί η ιδιαίτερα αρνητική δημογραφική εξέλιξη στη Περιφέρεια, που ειδικά στις ορεινές και απομονωμένες περιοχές όπου υπάρχει έλλειψη εργασίας και εισοδήματος, οδηγούν σε φτώχεια και αποκλεισμό όλο και μεγαλύτερες ομάδες του πληθυσμού όπως έδειξε η μελέτη. Προφανώς η παρέμβαση για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης είναι αναγκαία και επείγουσα, αλλά δεν μπορεί από μόνη της να αναστρέψει τη πορεία. Το ίδιο και η κοινωνική εργασία που τελικά δεν προσφέρει ούτε σημαντικό και μόνιμο εισόδημα, ούτε ουσιαστική εργασιακή εμπειρία χρήσιμη για εύρεση απασχόλησης, αλλά απλά «ενδυναμώνει» τα πελατειακά δίκτυα.

Δυστυχώς όμως η πρόσβαση των ανέργων και γενικά των ευάλωτων ομάδων:

σε υπηρεσίες ενεργοποίησης που θα τους επιτρέψουν είτε να αυτοαπασχοληθούν, είτε να ενταχθούν σε δράσεις κοινωνικής επιχειρηματικότητα

σε προγράμματα τυπικής και άτυπης μάθησης

σε δράσης ενίσχυσης της απασχολησιμότητας

παραμένουν γενικόλογες και χωρίς αναπτυξιακή κατεύθυνση, ενώ η έλλειψη περιφερειακών μηχανισμών για το συντονισμό των παρεμβάσεων και ουσιαστικής αξιοποίησης των πόρων είναι προφανής. Η παντελής έλλειψη εμπλοκής των αρμόδιων υπηρεσιών και δομών της Περιφέρειας όπως η Διεύθυνση Αναπτυξιακού Σχεδιασμού, η Δ/νση Πρόνοιας, το ΚΕΚΑΠΕΛ, στο σχεδιασμό των δράσεων, η «διάλυση» της αναπτυξιακής εταιρείας της Περιφέρειας και η μη εμπλοκή των δημοτικών αναπτυξιακών εταιρειών ή άλλων δομών στον όλο σχεδιασμό των δράσεων αποτελεί ένα ακόμη στοιχείο της ουσιαστικής αδυναμίας της Περιφερειακής Αρχής να παρέμβει αποτελεσματικά και με σχέδιο για να αντιμετωπίσει τα οξυμένα προβλήματα που αναφέρει η μελέτη. Πόσο μάλλον να διεκδικήσει πρόσθετους πόρους από τα εθνικά προγράμματα του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου ή και οριζόντιες ευρωπαϊκές δράσεις.

Ταυτόχρονα ο τρόπος με τον οποίο εφαρμόζεται εδώ και χρόνια η κοινωνική πολιτική από τη κεντρική διοίκηση δεν επιτρέπει να διοχετευθούν τα χρήματα εκεί που πρέπει ώστε να μειωθούν φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός. Επιπλέον η παράλληλη χρηματοδότηση των ίδιων δράσεων ταυτόχρονα από το εθνικό και από τα περιφερειακά προγράμματα με έναν οριζόντιο σχεδιασμό που δεν λαμβάνει υπόψη τις τοπικές ιδιαιτερότητες επιτείνει την αναποτελεσματικότητα. Απόψη μας ήταν και παραμένει η άποψη ότι  η κεντρική διοίκηση πρέπει να αποκτήσει στρατηγικό χαρακτήρα με αρμοδιότητα τη χάραξη πολιτικής και τη στήριξη των περιφερειακών και τοπικών φορέων να ετοιμάσουν τα στρατηγικά τους σχέδια, αλλά και τη συνεχή παρακολούθηση και αξιολόγηση της εφαρμογής της και το έλεγχο της επίτευξης των στόχων σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.

Η παράταξη ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ καλεί για μια άλλη φορά την Περιφερειακή Αρχή να εκπονήσει ολοκληρωμένο σχέδιο οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής ανάπτυξης και να σταματήσει να φέρνει για ψήφιση επιμέρους σχέδια που εκπονούνται όχι γιατί αποτελούν τμήμα ενός σχεδίου αλλά τυπικό προαπαιτούμενο για να ανοίξουν οι χρηματοδοτήσεις.

Η παράταξη ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΖΩΗΣ με το ΑΙΓΑΙΟ καλεί τη Περιφερειακή Αρχή να φέρει προς συζήτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο το Επιχειρησιακό της Σχέδιο αφού το θέσει σε δημόσια διαβούλευση και συζήτηση στη Περιφερειακή Επιτροπή Διαβούλευσης -που πρέπει επιτέλους να συστήσει- πριν τη 1η συνεδρίαση της Επιτροπής Παρακολούθησης του ΕΣΠΑ που θα γίνει υποχρεωτικά μέχρι τέλος Ιουνίου με σκοπό την εξειδίκευση του προγράμματος.