Ασφυκτικά γεμάτη προχθές Τετάρτη το βράδυ η αίθουσα του Δημοτικού θεάτρου Μυτιλήνης στην εκδήλωση με αφορμή την 70η επέτειο της μεγάλης αντιφασιστικής νίκης των λαών κατά του ναζιστικού και του φασιστικού Άξονα.

Κι ήταν τόσος ο κόσμος από όλες τις γενιές που συγκεντρώθηκε στην εκδήλωση που δικαιολογημένα έκανε τους διοργανωτές να πουν πως 70 χρόνια μετά ο κόσμος θυμάται ή μάλλον θέλει να θυμάται.

Ιδιαίτερη αναφορά στην εκδήλωση έγινε στα όσα καταγράφει σχετικά με τους 42 εκτελεσμένους στα Τσαμάκια στο βιβλίο του «Στο σημάδι» το οποίο είναι έκδοση του Δήμου Μυτιλήνης, ο ερευνητής της περιόδου αυτής Γιώργος Γαλέτσας.

Μετά το χαιρετισμό του εκ των συνδιοργανωτών αντιδημάρχου Πολιτισμού Κώστα Αστυρακάκη, που αναφέρθηκε στην αξία της ιστορικής μνήμης, η αίθουσα γέμισε με την εικόνα και το λόγο του 95χρονου σήμερα Γιάννη Καραγεωργίου από το Σκαλοχώρι που αποκάλυψε την άγνωστη ιστορία 20 νέων από τη Μυτιλήνη που συνελήφθησαν στην περιοχή του Αγίου Φωκά στη νότια Λέσβο από τους Γερμανούς ενώ ετοιμάζονταν να περάσουν στην απέναντι Μικρασιατική ακτή.

Φυλακίστηκαν στο κτήριο της Γκεστάμπο στη Σουράδα της Μυτιλήνης, βασανίστηκαν, δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε πέντε χρόνια φυλακής. Ακολούθησε η πορεία στις φυλακές της Λαγκάδας, στις φυλακές του στρατοπέδου Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη όπου και τέσσερις από την παρέα πέθαναν από τις κακουχίες και τέλος στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Στάιν στο Κρεμς της Αυστρίας.

Από εκεί απελευθερώθηκαν από Αμερικανούς στρατιώτες στις 4 Μαΐου του 1945. Όχι όμως όλοι. Άλλοι τρεις είχαν ήδη εκτελεσθεί από τους Ναζί.

Κι ενώ τα αποσπάσματα από το βιβλίο «Στο σημάδι» από τους ερασιτέχνες ηθοποιούς του θεατρικού εργαστηριού του Δήμου Λέσβου και του Αναγνωστηρίου της Αγιάσου διαδέχονταν το ένα το άλλο, ο Απόστολος Κομνηνάκας, γνωστός δικηγόρος και αυτοδιοικητικός και μέλος της οργανωτικής επιτροπής για την εκδήλωση μίλησε για «τον τρόμο της λησμονιάς» έναντι των ναζί εγκληματιών.

Και αφού σημείωσε πως οι εκτελεσμένοι στα Τσαμάκια πατριώτες δεν είχαν ποτέ τάφο, γιατί οι εκτελεστές πέταγαν τα κουφάρια τους στη θάλασσας μέσα σε τσουβάλια «γιατί έτσι επέβαλε η “ηθική” των ναζί» τόνισε πως τα Τσαμάκια πρέπει εκτός από ιερός τόπος - θυσιαστήριο λευτεριάς να γίνουν και τόπος μνήμης».

Προτάσεις μνήμης
«Όταν στην Ευρώπη, είπε ο κ. Κομνηνάκας έχουν μετατρέψει τα φρικτά κρεματόρια σε μουσεία μνήμης εδώ στην Ελλάδα δεν πρέπει να εξαφανιστούν τα ίχνη των εγκληματιών του ναζισμού. Θα πρέπει ολόκληρος ο χώρος στα Τσαμάκια να κηρυχθεί Ιερός και διατηρητέος χώρος ιστορικής μνήμης.

Να τον επισκέπτονται οι μαθητές με τα σχολεία τους. Εκτός από θυσιαστήριο λευτεριάς να γίνει και τόπος μνήμης. Μια συνεχής παρουσία κατά του φασισμού που θα διαλαλεί το “δεν ξεχνώ”».

Ο κ. Κομνηνάκας πρότεινe ακόμα ο δρόμος προς τα Τσαμάκια μετά το άγαλμα της ελευθερίας να αποκτήσει όνομα με αναφορά στους εκτελεσμένους συμπατριώτες. Να γίνει στα οδόσημα με τα ονόματα των εκτελεσμένων, όπου έχει γίνει τέτοια ονοματοθεσία, αναγραφή του ποιος ήταν ο αναφερόμενος.

Να καθιερωθεί κάθε χρόνο στις 9 Μαΐου ημέρα της αντιφασιστικής νίκης των λαών η διοργάνωση ενός αγώνα λαϊκού δρόμου σαν μνημόσυνο στους μάρτυρες. Από το δρόμο στη Σουράδα ,όπου ήταν η έδρα της Γκεστάμπο μέχρι τα Τσαμάκια.

Τέλος το βιβλίο του Γιώργου Γαλέτσα να πάει σε όλες τις σχολικές βιβλιοθήκες του νησιού.
«Για την αφύπνιση των συνειδήσεων, ιδιαίτερα τώρα που το αυγό του φιδιού έχει σκάσει ξανά μύτη. Η άγνοια και η λησμονιά είναι από αυτά που το θρέφει» κατέληξε.

Κι ακόμα…
Στην ίδια εκδήλωση το Μουσικό Τμήμα του Δήμου Λέσβου απέδωσε τραγούδια μνήμης, ενώ φωτογραφίες-ντοκουμέντα από τα πεπραγμένα της ναζιστικής κατοχής στη Λέσβο παρουσιάστηκαν σε ένα ντοκιμαντέρ που ετοίμασε ο ιστορικός ερευνητής Παναγιώτης Κουτσκουδής.

Ομιλητής επίσης στην εκδήλωση ήταν και ο Γιώργος Γαλέτσας που αναφέρθηκε στην καταγραφή του συνόλου των πατριωτών από τη Λέσβο πέραν των 42 που εκτελέσθηκαν στα Τσαμάκια και πέθαναν από βασανιστήρια και κακουχίες ή εκτελέσθηκαν στην άλλη Λέσβο ή σε στρατόπεδα συγκέντρωσης στην άλλη Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Ο λόγος για ένα δίτομο έργο που είναι έτοιμο για να εκδοθεί.

«Στόχος της εκδήλωσης ήταν να προβληθούν ιστορικά γεγονότα της εγκληματικής βαρβαρότητας του Ναζισμού και του Φασισμού και της αντιστασιακής - αντιφασιστικής δράσης του λεσβιακού λαού κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής 1941-1944» είπε ο έτερος των διοργανωτών Δημήτρης Μπουρνούς. Και συνέχισε: «Ώστε να γίνουν ευρύτερα γνωστά, πράγμα αναγκαίο στην εποχή μας, όπου η λήθη αφήνει χώρο σε νεοφασιστικές - νεοναζιστικές κινήσεις να δηλητηριάζουν την κοινωνία μας, αξιοποιώντας τη δραματική επιδείνωση των συνθηκών ζωής της μεγάλης πλειοψηφίας των συμπατριωτών μας και ιδιαίτερα των νέων ανθρώπων».

«Για να συναισθανθούμε και να σεβαστούμε μαρτυρικούς χώρους της Λεσβιακής Ιστορίας, όπως είναι τα Τσαμάκια» τόνισε ο εκ των διοργανωτών της εκδήλωσης επίσης Στρατής Βλαστάρης.

Και επίσημος εορτασμός
Ας σημειωθεί ότι σε όλη την Ευρώπη προγραμματίζονται εκδηλώσεις αφιερωμένες στην 70ή επέτειο που καθιερώθηκε να γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 9 Μαΐου, σε ανάμνηση της υπογραφής της συνθήκης άνευ όρων συνθηκολόγησης της ναζιστικής Γερμανίας, που έγινε στις 9 Μαΐου 1945 στο προάστιο Κάρλσχορστ του Βερολίνου.

Όπου και γράφτηκε η τελευταία πράξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.

Είναι ταυτόχρονα η 9η Μαΐου μέρα μνήμης και τιμής για τα εκατομμύρια των νεκρών του πολέμου και καταδίκης της αποκρουστικής - απάνθρωπης φασιστικής βίας.

Στη Μυτιλήνη η επίσημη εκδήλωση διοργανώνεται από την Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου με δοξολογία στο Μητροπολιτικό Ναό και στη συνέχεια με καταθέσεις στεφάνων στο άγαλμα της ελευθερίας.