Με αφορμή την πρώτη επίσκεψή του στη Λέσβο ως Υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου, ο Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης μιλάει στο «Ε». Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, ο Υπουργός δηλώνει ευθέως ότι μεταφέρεται η αρμοδιότητα των άγονων γραμμών από την Μυτιλήνη στον Πειραιά, διευκρινίζει όμως πως δεν έχει πρόθεση να υποβαθμίσει τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου. Απ’ την άλλη θα έβλεπε θετικά την ιδιωτικοποίηση των λιμανιών του Ανατολικού Αιγαίου, αρκεί να τηρούνται σειρά προϋποθέσεων. Επίσης αποκαλύπτει πως στον εξορθολογισμό των άγονων γραμμών περιλαμβάνεται και μείωση της συχνότητας των δρομολογίων σε άγονες γραμμές με μικρή επιβατική κίνηση.

Ο κ. Βαρβιτσιώτης είναι απ’ τους νεαρότερους υπουργούς, αφού γεννήθηκε το 1969 στη Γλυφάδα. Είναι πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου του Πανεπιστημίου Harvard της Βοστόνης, με ειδίκευση στον τομέα των Διεθνών Σχέσεων. Με την πολιτική ασχολήθηκε, αρχικά, μέσα από τις τάξεις της Ο.Ν.ΝΕ.Δ.. Στο 5ο Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας το 1997, εξελέγη πρώτος στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματος. Εκλέγεται βουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία στην περιφέρεια της Β΄ Αθηνών ανελλιπώς από το 2000. Είναι τακτικό μέλος των Κοινοβουλευτικών Συνελεύσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενώ από τον Ιανουάριο έως τον Οκτώβριο του 2009, διετέλεσε Υφυπουργός Εξωτερικών, με αρμοδιότητα την οικονομική διπλωματία της χώρας. Από τον Σεπτέμβριο του 2007 έως τον Ιανουάριο του 2009, διετέλεσε πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και Εθνικής Άμυνας της Βουλής, αξίωμα που ανέλαβε ξανά τον Ιούλιο του 2012. Από τις 25 Ιουνίου του περασμένου Ιουνίου, είναι Υπουργός Ναυτιλίας και Αιγαίου.

Κύριε Υπουργέ, το τέλος του καλοκαιριού βάζει σε νέα βάση το ακτοπλοϊκό ζήτημα. Η μείωση της επιβατικής κίνησης τους προηγούμενους μήνες, το υψηλό κόστος των καυσίμων και η μη χρηματοδότηση των ακτοπλοϊκών εταιρειών από το τραπεζικό σύστημα, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Θα υπάρξουν αλλαγές στον ακτοπλοϊκό χάρτη της χώρας και πότε;

«Υπάρχει ένας σχεδιασμός που υλοποιείται και έχει ως κύριο στόχο τον εξορθολογισμό των άγονων γραμμών και ευρύτερα του ακτοπλοϊκού δικτύου. Γίνεται η ενοποίηση όλων των επιδοτήσεων. Από φέτος σταματάει το φαινόμενο των διπλών επιδοτήσεων. Στο εξής, η επιδότηση των άγονων γραμμών θα γίνεται μόνο από το Υπουργείο Ναυτιλίας. Σήμερα, οι άγονες γραμμές είναι 70, εκ των οποίων 44 ανήκουν στη Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής και άλλες 26 στο Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου. Η προκήρυξη που θα δημοσιευθεί, θα είναι μία, από το Υπουργείο Ναυτιλίας και Αιγαίου (ΥΝΑ). Η δεύτερη “καινοτομία” είναι ότι η προκήρυξη θα δίνει, σε πολλές γραμμές, τη δυνατότητα στην ακτοπλοϊκή εταιρεία να επιλέξει, είτε τον Πειραιά, είτε το Λαύριο. Οι υπόλοιποι όροι της προκήρυξης, όπως και το μίσθωμα, θα είναι ίδιοι, ανεξαρτήτως του αφετήριου λιμένα, αφού η επιδότηση αφορά συνήθως τμήμα του δρομολογίου που δεν περιλαμβάνει τον Πειραιά. Στην περίπτωση που η εταιρεία επιλέξει το Λαύριο, θα έχει ένα δρομολόγιο με λιγότερα ναυτικά μίλια και, συνεπώς, μικρότερη κατανάλωση καυσίμου. Το εάν θα αλλάξει και την εμπορική της πολιτική, αυτό εναπόκειται στη διακριτική της ευχέρεια, τουλάχιστον για τμήμα του δρομολογίου που είναι απελευθερωμένο. Παράλληλα, επιχειρείται μερικός εξορθολογισμός των ετησίων συμβάσεων με μείωση της συχνότητας των δρομολογίων ή ακόμη και με κατάργηση εκείνων που δεν εξυπηρετούν μεγάλο αριθμό επιβατών. Ο εξορθολογισμός του επιδοτούμενου δικτύου ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών αποτελεί, άλλωστε, το ζητούμενο».

Κανένα νησί χωρίς σύνδεση

Το 2013 έγινε μια πρώτη μείωση στα κονδύλια που διατίθενται για τις άγονες γραμμές του Αιγαίου. Στον προϋπολογισμό του 2014, υπάρχουν φήμες πως θα γίνει ακόμη μεγαλύτερη μείωση των κονδυλίων για τις άγονες γραμμές. Πώς θα καλυφθούν οι ανάγκες για τις ακτοπλοϊκές συνδέσεις των νησιών και κύρια των μικρών νησιών του Αιγαίου;

«Για το 2014, τα κονδύλια μειώνονται στα 79 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται δηλαδή μία μείωση περί το 3,65%. Η μείωση αυτή δε θα επηρεάσει τον αριθμό των δρομολογίων, καθώς και την κάλυψη όλων των νησιών. Τα προϋπολογισθέντα ποσά αναφέρονται στο υψηλότερο δυνατό μίσθωμα σε κάθε γραμμή, ενώ συνυπολογίζεται ότι θα εκτελεσθούν όλα τα δρομολόγια. Πρόθεση μας είναι κανένα νησί να μην μείνει χωρίς σύνδεση και αυτή την προτεραιότητα θα προτάξουμε και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα νησιά μας είναι το “κόσμημα” της χώρας μας και η οικονομική και η τουριστική ανάπτυξη τους κομβικά για την ισχυροποίηση της εθνικής οικονομίας».

Πώς θα αντιμετωπίζατε ένα αίτημα για χρήση φυσικού αερίου ως καύσιμο από πλοία της ακτοπλοΐας;

«Υπάρχει μία πραγματικότητα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε και η οποία είναι αρκετά σύνθετη. Ένα βασικό πρόβλημα είναι η αύξηση της τιμής του πετρελαίου τα τελευταία χρόνια, η οποία και εκτοξεύει τα λειτουργικά κόστη της ακτοπλοΐας και κατ’ επέκταση των τιμών των ναύλων. Η ακτοπλοΐα μας δηλαδή, είναι ευεπηρέαστη από διεθνείς κρίσεις που αυξάνουν την τιμή του πετρελαίου. Και δεν κρύβω ότι με ανησυχούν οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και πιθανές νέες επιπτώσεις στην τιμή του πετρελαίου. Επίσης, υπάρχει το θέμα της ρύπανσης του περιβάλλοντος. Οφείλουμε να αναζητήσουμε εναλλακτικά καύσιμα, που θα είναι πιο φιλικά στο περιβάλλον αλλά και πιο οικονομικά στη χρήση τους από τα πλοία της ακτοπλοΐας. Η πρόταση μου για το LNG δεν ήταν ένα πυροτέχνημα της στιγμής, όπως κάποιοι μπορεί να νόμισαν. Ήδη συζητείται στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και είναι στον άμεσο σχεδιασμό να διερευνήσουμε τις δυνατότητες που μας δίνονται χρηματοδοτικά από την Ευρώπη για να το προχωρήσουμε. Εναπόκειται όμως και στην πρωτοβουλία του ιδιωτικού τομέα».

Θύματα των προβλημάτων της ακτοπλοΐας, είναι και οι ναυτικοί. Πολλοί από αυτούς που στελεχώνουν τα πλοία της ακτοπλοΐας, μένουν επί μήνες απλήρωτοι. Το πρόβλημα θα ενταθεί ακόμη περισσότερο το φετινό χειμώνα από την στιγμή που τα ταμία των ακτοπλοϊκών εταιρειών είναι άδεια. Πρόκειται για ένα μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα. Θα υπάρξει πολιτική παρέμβαση από την πλευρά του Υπουργείου σας;

«Το Υπουργείο έχει ως βασική προτεραιότητα την τόνωση της απασχόλησης των ναυτικών. Θεωρώ άλλωστε ότι οι Έλληνες ναυτικοί είναι οι πρωταγωνιστές της μακραίωνης ναυτικής ιστορίας της πατρίδας μας. Ο κλάδος της ακτοπλοΐας έχει σωρευμένες ζημιές, 800 εκατομμύρια ζημιές τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Είναι σαφέστατη η άποψη μου ότι οι εργαζόμενοι ναυτικοί δικαιούνται και πρέπει να λαμβάνουν τα δεδουλευμένα τους. Πιστεύω στην απόλυτη νομιμότητα στο εργασιακό καθεστώς και των ναυτικών αλλά και όλων των εργαζομένων. Υπάρχει στην ελληνική έννομη τάξη, διακριτή η εργατική νομοθεσία που οριοθετεί ρητά αυτά τα δικαιώματα και τα πολιτικά δικαστήρια είναι εκείνα που αποφασίζουν τυχόν κυρώσεις».

Ξεχωριστή περίπτωση κάθε λιμάνι

Υπάρχει θέμα ιδιωτικοποίησης λιμανιών, όπως της Μυτιλήνης, της Χίου, της Λήμνου και της Σάμου; Αν ναι, θα ακολουθηθεί το ίδιο μοντέλο με αυτό που χρησιμοποιείται για τα αεροδρόμια;

«Τα λιμάνια αποτελούν ένα συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας, που μέχρι σήμερα έχουμε αφήσει ανεκμετάλλευτο. Έχω από παλιά διατυπώσει την άποψη ότι η αξιοποίηση αυτών των πόλων ανάπτυξης, θα αποφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη, τόσο σε τουριστικό, όσο και δημοσιονομικό επίπεδο. Πρέπει, όμως, να επισημανθεί ότι η πλειοψηφία των λιμένων έχει παραχωρηθεί στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης. Εκείνοι, λοιπόν, που θα πρέπει να πάρουν τις πρωτοβουλίες για την αξιοποίησή τους και να αναλάβουν πολιτικές για την προσέλκυση επενδυτών, είναι οι Δήμοι. Εκείνο που εγώ προτάσσω ως γενικό κανόνα για την αξιοποίηση των λιμένων, είναι η τήρηση των όρων διαφάνειας και διασφάλισης του δημοσίου συμφέροντος, καθώς και της δημιουργίας θέσεων εργασίας. Από εκεί και πέρα, κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα τοπικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά».

Το Υπουργείο σας με το νέο οργανόγραμμα που ψηφίσθηκε το Μάρτιο, είναι αρμόδιο για τη χάραξη της νησιωτικής πολιτικής της χώρας. Από την προηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου, είχε αποφασισθεί η δημιουργία νησιωτικού παρατηρητηρίου. Δηλαδή ενός οργάνου που θα μελετούσε τα προβλήματα των νησιών και θα έκανε εισηγήσεις στην εκάστοτε ηγεσία του Υπουργείου. Θα υλοποιηθεί αυτός ο σχεδιασμός;

«Ο προηγούμενος Υπουργός έχει να επιδείξει αξιοσημείωτο έργο στην προσπάθεια επανασύστασης του Υπουργείου και όλοι οι σχεδιασμοί που βρίσκονται εν εξελίξει, θα ολοκληρωθούν. Από εκεί πέρα, η Ελλάδα είναι μια κατεξοχήν νησιωτική χώρα και νομίζω ότι τα νησιά μας, χρειάζονται πολιτικές που να μην εξαντλούνται στην απλή καταγραφή των προβλημάτων τους, αλλά πολιτικές που θα δημιουργούν τις συνθήκες για την οικονομική και κοινωνική τους αυτοτέλεια. Έχει έρθει ο καιρός να σταματήσει το να έρχεται ο νησιώτης ως επαίτης και να χτυπά τις πόρτες των Αθηνών, για να επιλύσει τα προβλήματά του. Έχουμε χρέος να προχωρήσουμε σε πολιτικές που να καθιστούν τα νησιά μας, αυτάρκη για ζητήματα ενέργειας, ύδατος και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Αυτό, άλλωστε, αποτελεί και τη βασική προτεραιότητα του Υπουργείου ενόψει της επερχόμενης ελληνικής προεδρίας στην Ε.Ε.. Θεωρώ ότι είναι σημαντικό για τη χώρα μας να αναδείξει τη μοναδικότητα της νησιωτικότητάς της και να χαράξει πολιτικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που θα υποβοηθούν τις τοπικές κοινότητες των νησιών στην αυτοεξυπηρέτησή τους».

Υποστελεχωμένο

Έχουμε πληροφορηθεί ότι πρόκειται να συρρικνωθούν οι αρμοδιότητες της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, που εδρεύει στη Μυτιλήνη, και είναι το «εργαλείο» που διαθέτει το Υπουργείο σας για τη χάραξη νησιωτικής πολιτικής. Το προσωπικό της υπηρεσίας ανησυχεί για το εργασιακό του μέλλον. Ποιος είναι ο σχεδιασμός σας για τη Γενική Γραμματεία; Γιατί μέχρι σήμερα δεν έχει τοποθετηθεί νέος Γενικός Γραμματέας;

«Σε μια κυβέρνηση εθνικής συνεργασίας, όπου για κάθε πρόσωπο που θα μετάσχει σε αυτή, απαιτείται συμφωνία μεταξύ των δύο κομμάτων που την απαρτίζουν, είναι λογικό να υπάρχουν τέτοιες καθυστερήσεις.

Όσον αφορά το κομμάτι των αρμοδιοτήτων της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, που θέσατε, δεν είναι πρόθεσή μου να περιοριστεί ο ρόλος της. Εκείνο όμως που έπρεπε να γίνει από καιρό και το πράξαμε, ήταν να σταματήσει το φαινόμενο των διπλών επιδοτήσεων στις άγονες γραμμές. Είναι εύλογο ότι για το ίδιο θέμα δεν μπορούν να υπάρχουν δύο διαφορετικές επιδοτήσεις και δύο ξεχωριστοί προϋπολογισμοί, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Γι’ αυτό και από φέτος προχωρήσαμε σε ενοποίηση όλων των επιδοτήσεων.

Από εκεί και πέρα οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε με αποφασιστικότητα τη γραφειοκρατία και να εξασφαλίσουμε καλύτερες παρεχόμενες υπηρεσίες προς τον πολίτη. Γι’ αυτό το λόγο έχουμε ήδη δρομολογήσει οργανόγραμμα για την αναδιάταξη των εσωτερικών υπηρεσιών του Υπουργείου.

Όσον αφορά τις ανησυχίες του προσωπικού για το εργασιακό του μέλλον, έχω τονίσει δημόσια και κατ’ επανάληψη ότι το Υπουργείο Ναυτιλίας είναι υποστελεχωμένο και στην τελική είναι, αν θέλετε, το τελευταίο που οφείλεται για το δημοσιονομικό εκτροχιασμό της χώρας και την υπερδιόγκωση του δημοσίου».

Η όξυνση των πολεμικών επιχειρήσεων στη Συρία, είναι βέβαιο ότι θα φέρει ακόμη περισσότερους πρόσφυγες στα νησιά μας. Με ποια μέτρα θα αντιμετωπισθεί το πρόβλημα αυτό;

«Το δόγμα μας, δεν αλλάζει. Είναι αποτρεπτικό προς την παράνομο είσοδο στη χώρα μας, μεταναστών. Αντιλαμβάνομαι την ανθρώπινη διάσταση των ανθρώπων αυτών, που ξεριζώνονται από τις πατρίδες τους λόγω ενός πολέμου ή άλλης ανθρωπιστικής κρίσης, όμως η Ελλάδα δεν μπορεί να γίνει η «αποθήκη» της Ευρώπης. Η πατρίδα μας, έχει εξαντληθεί οικονομικά και δεν μπορεί να ενσωματώσει άλλους μετανάστες στον κοινωνικό ιστό της. Αυτή είναι η σαφής βούληση μας και με βάση αυτή, το Λιμενικό Σώμα βρίσκεται και θα βρίσκεται σε συνεχή εγρήγορση για τη αποτελεσματικότερη φύλαξη των θαλάσσιων συνόρων μας».

Έρχονται προσλήψεις

Είστε ικανοποιημένος από τις μέχρι τώρα προσπάθειες αποτροπής του μεταναστευτικού ρεύματος από τις τουρκικές ακτές προς τα ελληνικά νησιά; Σχεδιάζετε την ενίσχυση τους για το επόμενο διάστημα;

«Το Λιμενικό κάνει τη μεγαλύτερη επιχείρηση που γίνεται αυτή τη στιγμή στη χώρα, για την αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης. Περίπου 2.000 άνδρες και γυναίκες, 35 σκάφη βρίσκονται σε εικοσιτετράωρη επιτήρηση των θαλασσίων συνόρων, τα οποία είναι παραπάνω από δύο χιλιάδες χιλιόμετρα. Σκεφτείτε, για να καταλάβετε την επιτυχία αυτής της επιχείρησης, ότι η χώρα μας καθημερινά δέχεται περίπου ένα λαθρομετανάστη ανά εκατό χιλιόμετρα συνόρων, είτε ξηρά είτε θάλασσα. Και είναι πολύ διαφορετική η επιτήρηση στην ξηρά, εκεί υπάρχουν πολλά περισσότερα μέσα, έχει φτιαχτεί και ο φράκτης, ο οποίος αποτρέπει πολλούς να μπαίνουν και ακριβώς τον ίδιο ρυθμό παρανόμων μεταναστών που έχουμε στην ξηρά, τον έχουμε και στη θάλασσα. Αυτό δείχνει πόσο επιτυχημένη είναι αυτή η επιχείρηση την οποία κάνει σήμερα το Λιμενικό Σώμα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι το φαινόμενο αυτό δεν μας προβληματίζει, δεν έχει εξαντλήσει τα μέσα και τους ανθρώπους. Βέβαια οι εξελίξεις στην Αίγυπτο προβληματίζουν και εμένα και την στρατιωτική ηγεσία για το ενδεχόμενο να δεχτούμε πιέσεις, πέραν από τα ανατολικά μας σύνορα, και στα νότια θαλάσσια σύνορα μας. Θα σας πω, πάντως, ότι μας έχει βοηθήσει η κυβέρνηση και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός προσωπικά, αφού έχουν βάλει ως προτεραιότητα το θέμα της αντιμετώπισης της λαθρομετανάστευσης, εξ’ ου και το Λιμενικό θα προχωρήσει και σε προσλήψεις προσωπικού μέσα στη χρονιά. Ήδη προκηρύχθηκαν 80 θέσεις για αξιωματικούς και θα συνεχίσει η προκήρυξη για λιμενοφύλακες και υπαξιωματικούς, προκειμένου να καλύψουμε οργανικές μας θέσεις κενές, γιατί το Λιμενικό έχει περίπου 10.000 οργανικές θέσεις και έχει μόνο 7.500 υπηρετούντες. Σίγουρα ζούμε σε μια οικονομική κατάσταση που δεν μπορείς να διεκδικείς λεφτά, τα οποία ούτως ή άλλως δεν υπάρχουν, γι’ αυτό και προσπαθούμε να ανοίξουμε την πόρτα της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, των διεθνών συνεργασιών, της δωρεάν αμερικανικής βοήθειας, την οποία δεν έχει αξιοποιήσει μέχρι σήμερα το Λιμενικό καθόλου και να δούμε τι καλύτερο μπορούμε να κάνουμε».

Κύριε Υπουργέ, σας ευχαριστούμε για την συνέντευξη.